ARTWAY:
OPENING EYES,
HEARTS & MINDS
Volg ons
Meester van Alkmaar: De hongerigen voeden
B jaar: Aswoensdag
Meester van Alkmaar: De hongerigen voeden
Deelt mildelick den armen // god zal u weder ontfarmen
Dit is het linker paneel van een bijna vijf meter breed veelluik uit 1504 over de zeven werken van barmhartigheid. Het werd gemaakt in opdracht van de gasthuismeesters van het Heilige Geestgasthuis in Alkmaar. Omdat er verschillende theorieën bestaan over wie het precies maakte, is de schilder de geschiedenis ingegaan als de Meester van Alkmaar. Hoogstwaarschijnlijk gaat het echter om de schilder Cornelis Buyt, die in Alkmaar werkzaam was van ca. 1490 tot 1510.
Het veelluik vormt de oudste overgeleverde Noord-Nederlandse afbeelding van de werken van barmhartigheid. In het Haarlemse Heilige Geestgasthuis hing een vergelijkbaar vroeger werk van Geertgen tot Sint Jans, dat helaas verloren is gegaan. Het kan model hebben gestaan voor dit werk.
Onder elk van de panelen staat een spreuk. Ook de spreuken geven ons een goede inkijk in de gedachtewereld van de Nederlandse late middeleeuwen. Ze vullen de panelen aan.
Het beeldverhaal speelt zich af in een propere Hollandse stad met alleen stenen huizen. Het is een welvarende voorbeeldige stad. Welgestelde burgers in eigentijdse kledij geven brood aan de armen. Een groepje sloebers dringt zich op de voorgrond samen bij de deur van een huis. Terwijl een vrouw de mand met brood ophoudt, deelt haar man het brood uit. Hij let er niet op bij wie het brood terecht komt en laat zo zijn linkerhand niet weten wat zijn rechterhand doet (Matteüs 6:3). Hij geeft een brood aan de man in de rode gescheurde mantel met een kind op zijn schouders. De man is blind. Hij wordt met liefdevolle hand geleid door zijn vrouw die met haar rechterhand brood geeft aan het kind op de grond. Ze mogen dan behoeftig zijn, maar ze zijn wel samen en zeker niet zonder liefde!
Op de voorgrond zit een man met mismaakte voeten, die zich op de sociale rangorde nog een trede lager wist dan de armen. En wie staat daar onopvallend tussen de bedelaars precies in het midden van het paneel? Hij is herkenbaar aan zijn traditionele Jezusgezicht: lang en smal, met lange haren, een scheiding in het midden. In tegenstelling tot alle anderen kijkt hij de beschouwer aan en zegt: ‘Ik verzeker jullie: alles wat jullie gedaan hebben voor een van de onaanzienlijksten van mijn broeders of zusters, dat hebben jullie voor mij gedaan.’
Meester van Alkmaar: De hongerigen voeden, paneel 1 van De zeven werken van barmhartigheid: 1504, olieverf op paneel, 120 x 472 cm, Rijksmuseum, Amsterdam.
Bijbellezingen: Jesaja 58:1-10; Psalm 57; 2 Korintiërs 5:20–6:10; Matteüs 6:1-6.16-21
Meer:
- april 2024: PASEN - André Kamba Luesa: De opstanding- december 2023: Rembrandt van Rijn: Aankondiging aan Maria
- oktober 2023: Allerheiligen en Allerzielen
- april 2023: Zomertijd
- februari 2023: Veertigdagentijd - Anneke Kaai: Psalm 22
- november 2022: Kerst - Brian Kershisnik: De geboorte van Christus
- oktober 2022: A jaar, 10e van de herfst - Henk Hage
- juni 2022: C jaar, 12e van de zomer: Hlafira Shcherbak
- maart 2022: Veertigdagentijd - Kruis van Madeleine Dietz
- januari 2022: De balk en de splinter
- november 2021: Advent - Zorg voor de aarde
- september 2021: B jaar, 6e van de herfst
- mei 2021: B jaar, 7e van de zomer
- april 2021: Jeltje Hoogenkamp: Verrijzenis
- februari 2021: B jaar, 4e van de veertigdagentijd
- januari 2021: B jaar, Epifanie 8
- december 2020: Advent: De vlinder
- augustus 2020: A jaar, 6e van de herfst - Psalm 1 Salvador Dali
- juni 2020: A jaar, 3e zondag van de zomer
- mei 2020: Pinksteren: Donna Shasteen
- april 2020: C jaar, 4e zondag van Pasen: De goede herder
- maart 2020: Kyrie eleison
- januari 2020: A jaar, 6e na Epifanie
- november 2019: ADVENT - Tanja Butler: Het nieuwe Jeruzalem
- oktober 2019: 4e zondag van de herfst, Christus en consumentisme
- augustus 2019: C jaar, 1e van de herfst - Mammon
- maart 2019: Veertigdagentijd: Christus en consumentisme
- januari 2019: De balk en de splinter
- december 2018: Emil Nolde: Heilige Nacht
- november 2018: Gor Chahal en Jan Krist
- augustus 2018: A jaar, 8e van de herfst - gelijkenis talenten
- mei 2018: Emil Nolde: Grote klaprozen
- maart 2018: Pasen: Grid Buster
- maart 2018: Goede Vrijdag: Mij dorst
- februari 2018: Veertigdagentijd: Christus en consumentisme
- januari 2018: Derde zondag na Epifanie: De roeping van Andreas
- november 2017: Advent - Het nieuwe Jeruzalem
- september 2017: A jaar, 6e zondag van de herfst
- augustus 2017: A jaar, 10de zondag van de zomer
- mei 2017: Pinksteren: Beelden voor de Geest
- april 2017: Fra Angelico: Christus in het voorgeborchte
- februari 2017: Roger Wagner: Lazarus (Psalm 49)
- januari 2017: Gislebertus: De droom van drie koningen
- november 2016: Advent: De vlinder
- november 2016: Allerzielen: DBA
- september 2016: Zak Benjamin: Christus en consumentisme
- januari 2016: 25 januari - Caravaggio: De bekering van Saulus
- december 2015: U2 en de zoektocht naar de zin van het leven
- november 2015: Gor Chahal en Jan Krist
- oktober 2015: Allerheiligen: Psalm 24 in het Stuttgarter Psalter
- augustus 2015: Marc Mulders: Gods atelier
- juni 2015: 3 juli - Thomas
- februari 2015: Aswoensdag: Het spijzen van de hongerigen
- december 2010: Advent - Until He Comes!