C jaar Pasen 2 - Emmaüs van Yuko Matsuoka

Yuko Matsuoka: Op de weg naar Emmaüs

Een nederig perspectief

door George W. Gish, Jr.

Jezus’ kruisdood had zijn volgelingen verward en gedesillusioneerd achtergelaten. De discipelen hielden zich angstig schuil achter gesloten deuren. Het verhaal over de eerste Paasmorgen aan het eind van het evangelie van Marcus vertelt ons dat de drie vrouwen die vanaf de vroege dagen in Galilea voor Jezus hadden gezorgd – Maria Magdalena, Maria de moeder van Jakobus en Salome – met geurige olie op weg gingen naar het graf zodra de zon was opgegaan. Maar zij werden bevangen door angst en schrik, toen ze binnen in het graf een in het wit geklede jongeman aantroffen. 

Toen hij hun opdroeg aan de discipelen te vertellen dat Jezus hen voor zou gaan naar Galilea, waar ze hem zouden weerzien, ‘gingen de vrouwen naar buiten en vluchtten bij het graf vandaan. Ze waren zo erg geschrokken dat ze tegen niemand iets zeiden.’ Het laatste hoofdstuk van Lucas vertelt ons echter dat toen de vrouwen het uiteindelijk wel aan de discipelen vertelden, ‘die het maar kletspraat vonden en hen niet geloofden.’ Dit wordt gevolgd door die ontroerende passage, waarin twee minder bekende volgelingen van Jezus koers zetten naar Emmaüs ongeveer 12 km van Jeruzalem vandaan, waar ze bij het vallen van de avond zouden aankomen. We weten niets over hen, behalve dat een van hen Kleopas heette.

Ter uitleg van dit werk vertelt Yuko Matsuoka dat ze het moment van de avondschemering uitkoos om de verschijning van Christus aan zijn twee discipelen in beeld te brengen, daar ze jarenlang de lucht of de hemel met behulp van dramatisch gekleurde wolken en sterren had weergegeven als de plaats waar God heerst.

Toen Yuko Matsuoka in 1962, na in de VS de kunstacademie te hebben doorlopen, als binnenhuisarchitect werkte bij het Junzo Yoshimura Architectural Design Office in Tokio, zei men haar dat ze een uitstekend gevoel voor kleur had en dat ze daarom het beste als kleurencoördinator kon gaan werken. Haar voorliefde voor de kleur blauw werd mede beïnvloed door een lezing over middeleeuwse kunst, waarin werd ingegaan op de bijzondere blauwe kleuren in de kathedraal van Chartres. ‘Ik probeerde me die hemelsblauwe kleuren voor te stellen, maar werd totaal overweldigd door de echte kleuren, toen ik later Chartres in eigen persoon kon bezoeken.’

We zien dat de lucht in Op de weg naar Emmaüs meer dan de helft van het doek beslaat. Hoewel de avond valt, geeft Matsuoka ons zicht op de komst van een nieuwe morgen door middel van de witte, lichtblauwe en groene stralen die vanuit de hemel neerdalen, terwijl een van de discipelen naar Emmaüs wijst. Het felle oranje rond de discipelen geeft hun brandende harten weer en de roze gloed benadrukt de warme sfeer waarin de ontmoeting plaatsvindt. Al deze kleuren wijzen vooruit naar de tijd, waarin de opgestane Christus altijd met ons zal zijn op onze tochten.

Matsuoka legt uit dat er zich geen littekens bevinden op Jezus’ handen, daar de discipelen zich op dit moment nog niet realiseren dat deze persoon Jezus is. Al de figuren zijn klein in vergelijking met het landschap, wat gebruikelijk is in de traditionele Japanse landschapskunst. Het resultaat is een lichtshow die gelijkenis vertoont met het indrukwekkende noorderlicht, met mensjes in nederig perspectief te midden van de grootsheid van Gods schepping.

De diepgloeiende kleuren in Matsuoka’s werk willen de kijker met een hoop vervullen, die haar eigen geloof weerspiegelt. Ze is ondanks veel tegenslagen en moeiten in haar eigen leven in staat geweest om anderen te inspireren met werken, die laten zien dat Gods grote liefde altijd met ons is. Dit schilderij van de ontmoeting met de opgestane Christus kan ons hoop geven op vernieuwing – in de kracht van de opstanding.

*******

Yuko Matsuoka: Op de weg naar Emmaüs, 2011, olieverf, 116 x 91 cm.

Yuko Matsuoka is een van de christelijke kunstenaars die leiding hebben gegeven aan de Japanese Christian Art Association (JCAA). Ze is ook President van de Asian Christian Art Association geweest en heeft zich ingezet om internationale culturele uitwisselingen tot stand te brengen. Yuko Matsuoka werd in 1938 in Otaru, Hokkaido, Japan geboren. In 1954 begon ze met schilderles bij de bekende Japanse kunstenaar Shigehiko Ishikawa. In 1958-1962 studeerde ze aan het College of Wooster in Ohio en aan Michigan State University. Ze werkte vervolgens als binnenhuisarchitect, eerst in de V.S. en vanaf 1963 in Tokio. Yuko Matsuoka studeerde verder bij Tadao Tanaka, een voorman in de Japanse christelijke kunstwereld. Ze heeft verschillende soloexposities gehad en ze nam deel aan groepsexposities in verschillende Aziatische landen. Het boek A Thousand Winds bevat 11 van haar schilderijen (Yuko Matsuoka en Reiko Watanabe, A Thousand Winds, met CD, Japans en Engels, 2007. ISBN 9784873954967 4873954967). www.yuko-matsuoka.com

George W. Gish, Jr. heeft meer dan 50 jaar als zendeling van de United Methodist Mission in Japan gewoond. Naast zijn werk in de kerk, is hij ca. 40 jaar actief geweest in de Japanse kunstwereld. Verder deed hij onderzoek en gaf hij onderwijs in de etnomusicologie en culturele geschiedenis, waarbij hij zich heeft ingezet om bedreigde muziekvormen als de klassieke Japanse biwa (luit) traditie in stand te houden.

ArtWay beeldmeditatie 23 april 2017