Belofte en toekomst
Jolien van der Velde-van Braak
Voor mensen die naamloos,
kwetsbaar en weerloos
door het leven gaan,
ontwaakt hier nieuw leven,
wordt kracht gegeven:
wij krijgen een naam.
Het kruis is een belofte en toekomst voor wie het niet op eigen kracht zou kunnen redden. Daarom is het belangrijk voor ons mensen. Dat schrijft Marleen bij dit muurkruis, dat zij voor verschillende kerken (o.a. PKN Hoogeveen en PKN Zeist-West) en een stiltecentrum (Diakonessenhuis Zeist) heeft gemaakt. Het kruis bestaat uit verweerde koperen contouren en een gouden cirkel in het midden. Het koper staat voor het aardse en menselijke, het goud voor het goddelijke licht.
Voor mensen die roepend,
tastend en zoekend
door het leven gaan,
verschijnt hier een teken,
brood om te breken:
wij kunnen bestaan.
Het koper van het kruis begon glad en glanzend op een rol, maar daar is weinig meer van te zien. Het is door het vuur zwart gebrand en Marleen heeft er zelfs randen van weggesmolten. Zo ontstaan rafelige randen.
Ook heeft ze het koper gehamerd, omdat mensen zo vaak murw gebeukt zijn, schrijft Marleen, geschuurd, gekrast en gekreukt – letterlijk.
De symboliek van het materiaal voert Marleen door in het maakproces. Een tijdrovend en inspannend werk, waarmee ze regelmatig moet stoppen om haar spieren te ontspannen.
Voor mensen die vragen,
wachtend en wakend
door het leven gaan,
weerklinken hier woorden,
God wil ons horen:
wij worden verstaan.
De rafelranden en de rauwheid van het leven, de klappen en kreukels die mensen oplopen, zijn nu zichtbaar in het koper. Na deze behandeling moet het koper schoongemaakt worden. Afhankelijk van het resultaat wordt het nogmaals gegloeid om het zwart te maken of juist om te het te doen oplichten met citroenzuur. Daarna wordt het wéér schoongemaakt. Ook dit is arbeidsintensief werk.
Tot slot wordt het kwetsbare en verweerde koper om een houten frame gevouwen, bestaande uit vier losse houten stukken van negentig graden, waardoor de armen straks opgehangen kunnen worden.
De koperen armen vormen zelf eigenlijk geen kruis, maar enkel de contouren van een kruis. Het kruis is niet meer, het wàs! En dáár wordt Gods licht zichtbaar. Het is Pasen! Hemel en aarde worden met elkaar verbonden. Waarneembaar gemaakt door de lijnen van het koper waarvan één lijn zich zover mogelijk naar de aarde uitstrekt en een andere zich uitstrekt naar het licht. Per context verschilt het welke lijn zich naar het licht uitstrekt, afhankelijk van waar de lichtbron zich bevindt. De twee langere horizontale lijnen strekken zich zegenend uit over de onderste twee kortere horizontale lijnen, God zegent de mens. Het kruis is zo vol beweging: van mens naar God, van God naar mens, van mens naar mens, zoals Marleen het verwoordt.
Voor mensen die hopend,
wankel gelovend
door het leven gaan,
Herstelt God uit duister
Adam in luister:
wij dragen zijn naam.
In het centrum van de vier koperen armen ontstaat een kruisvorm, waarachter een cirkel is geplaatst. De cirkel is een verbeelding van het volmaakte en doorgaande van God. Ter plekke bedekt Marleen de volmaakte cirkel met bladgoud. Precies handwerk, waarmee langzaam maar zeker het stralende licht tevoorschijn komt. Een cirkel van goud, als kleur van God. Ze wordt niet zwart, maar blijft stralen en lijkt licht te geven dat een warme gloed verspreidt.
Als alle onderdelen aan elkaar zijn gemonteerd, straalt het licht van God door de verweerde, gerafelde kruiscontouren heen. Een schitterende cirkel die in het midden een kruis vormt én buiten de lijnen van het kruis gaat, als teken dat God groter is dan alles.
Reikend, openen.
Kwetsbaar, gekwetst.
Zegenend, ontvangend.
Wij kwetsbare mensen, getekend door het leven, worden gedragen door het stralende licht van Christus die ons zegent. Wij kunnen op weg, vol hoop en belofte. Want het is Pasen, Jezus leeft, halleluja!
*******
Lijst van afbeeldingen:
1. Marleen B. Berg: Muurkruis, PKN Zeist-West, 2024, koper, hout en bladgoud, ca. 2,5m x 3m. Foto: PKN Zeist-West
2. Muurkruis – gebrand koper (foto: Marleen B. Berg)
3. Muurkruis – rafelrand koper (foto: Marleen B. Berg)
4. Muurkruis – gehamerd koper (foto: Marleen B. Berg)
5. Muurkruis – kruisvorm koper zonder frame (foto: Marleen B. Berg)
6. Muurkruis – detail bladgoud (foto: Marleen B. Berg)
7. Muurkruis Marleen B. Berg, PKN Zeist-West (foto: PKN Zeist-West)
Tekst lied: Liedboek 647, Voor mensen die naamloos.
Marleen B. Berg (Delft, 1957) begon al jong met fotograferen. Daarna werd ze edelsmid en grafisch ontwerper. Als vrouw van een dominee was het voor haar vanzelfsprekend om met het kerkelijk jaar te leven en kwam inspiratie vanuit teksten en beelden zingend binnen. Zo ontwikkelde ze zich van vormgever naar beeldend kunstenaar. Soms werkt ze met haar man samen. Ze is geboeid door aanraking en beweging, van mensen, van God. De kracht van God weergeven is wat haar uitdaagt. Website: www.mbberg.nl
Jolien van der Velde-van Braak is voorzitter van de landelijke oecumenische Stichting Platform Kerk & Kunst. Ze heeft kunstgeschiedenis en theologie gestudeerd, waar ze zich tijdens haar onderzoek master specialiseerde in (praktische) theologie en moderne en hedendaagse beeldende kunst. Ze zoekt de verbinding van beeldende kunst met geloof, kerk en theologie. Ze heeft een zes jaar beeldmeditaties geschreven voor het interculturele theologische tijdschrift TussenRuimte. Als commissielid Vernieuwing Liturgisch Centrum van de PKN Zeist-West was Jolien in 2024 betrokken bij de keuze en plaatsing van het muurkruis van Marleen in Zeist.
ArtWay beeldmeditatie Pasen 2025
