George Frederick Watts: For he had Great Possessions

Alles houden wat ik heb, of hem volgen op zijn weg

Beeldmeditatie bij Mattheus 19:16-30/Markus 10:17-27 en Lucas 18:18-30 over de rijke (jonge) man. 

In alle drie de synoptische evangeliën wordt ons verteld over een ontmoeting tussen Jezus, die met zijn discipelen onderweg is van Kapernaum naar Jeruzalem, en een rijke jongeman die hem vanuit het niets tegemoet treedt. Hij valt voor Jezus op zijn knieën en vraagt hem: ‘Goede meester, wat moet ik doen om deel te krijgen aan het eeuwige leven? Een grootse vraag, waar een groot verlangen in doorklinkt. Deze man neemt geen genoegen met de materiële welvaart die hij vergaard heeft. Hij neemt geen genoegen met het comfortabele leven dat hij leidt, maar zoekt naar iets dat daarboven uit gaat, dat zijn aardse bestaan overstijgt. Hij voelt aan dat hij daarvoor bij Jezus moet zijn. 

Wanneer Jezus hem dan vervolgens als antwoord de geboden in herinnering roept en daarbij teruggrijpt op de tien geboden uit het Oude Testament, blijkt de man daarnaar te leven. Dan zegt Jezus: ‘Eén ding ontbreekt u: ga naar huis, verkoop alles wat u hebt en geef de opbrengst aan de armen, dan zult u een schat in de hemel bezitten; kom daarna terug en volg Mij.’ Jezus legt zijn vinger op de zere plek. Hij vertelt deze man de onthullende waarheid over zichzelf en over zijn leven. Hij doorlicht zijn bestaan. Marcus schrijft dat Jezus hem liefdevol aankijkt, terwijl hij dit tegen hem zegt. Jezus vertelt hem niet hard en ongenadig de waarheid, maar genadig. Jezus’ radicale opdracht aan hem, om naar huis te gaan en alles te verkopen wat hij heeft, is tegelijkertijd een uitnodiging. Dit is daarom een roepingsverhaal. Zoals Jezus aan het begin van het Marcusevangelie zijn eerste leerlingen riep om hem te volgen, zo roept hij hier ook deze man. Hij is welkom om zich bij Jezus en de zijnen aan te sluiten. 

Maar op het beslissende moment, als we de climax van het verhaal verwachten, volgt een anticlimax. Jezus’ roep wordt niet beantwoord. Marcus schrijft: ‘Maar de man werd somber toen hij dit hoorde en ging terneergeslagen weg; hij had namelijk veel bezittingen.’ Dit moment wordt op verrassende en indringende wijze verbeeld op het schilderij van George Frederick Watts met de titel ‘For he had Great Possessions’, afgeleid van Marcus 10:22. De man is gehuld in een kleurrijke, ruimvallende mantel van luxueuze stof met een bondkraag en gouden rand en draagt een bijpassende tulband. Maar zijn chique elegante mantel, waarop Watts op subtiele wijze het licht laat vallen, staat in schril contrast met de houding van deze man. Zoals hij daar staat, half van ons weggedraaid, met afhangende schouders en gebogen hoofd. 

Zijn gezicht blijft voor ons verborgen, maar zijn houding verraadt een droeve verslagenheid. We krijgen het gevoel dat hij zich voor ons verbergen wil uit ongemak of schaamte. De vingers van zijn hand, waaraan gouden ringen prijken, houdt hij halfopen, halfgesloten, alsof hij zijn bezittingen omklemt. Watts benadrukt de innerlijke beknelling van deze rijke man door het opvallend smalle en hoge formaat canvas en door het ongebruikelijke gezichtspunt van zijn schilderij, waarbij het lijkt alsof we deze man tegen de hoek van een lege kamer zien staan, waardoor de suggestie gewekt wordt dat hij letterlijk geen kant op kan. 

Het is gemakkelijker voor een kameel om door het oog van de naald te gaan dan voor een rijke om het koninkrijk van God binnen te gaan,’ zegt Jezus naar aanleiding van het vertrek van de man. Als zijn leerlingen zich vervolgens in ontzetting afvragen wie er dan nog gered kan worden zegt hij: ‘Bij mensen is dat onmogelijk, maar niet bij God, want bij God is alles mogelijk.’ Dat maakt dat de geschiedenis van deze rijke man toch nog een open einde heeft. Dat hij nog terug kan komen. Dat de vingers van zijn hand niet voor altijd krampachtig gesloten hoeven te blijven maar zich wellicht nog zullen openen.

*******

George Frederick Watts: For he had Great Possessions, 1894, 139.7 x 58.4 cm, olie op canvas, Tate, Londen.

George Frederick Watts (1817-1904) was een Engels kunstschilder en beeldhouwer. Hij werd beroemd door zijn historische, mythologische en allegorische door Italiaanse meesters geïnspireerde schilderwerken, maar ook door zijn portretten en classicistische beeldhouwwerken. Hij wordt wel gerekend tot de academische kunst en geassocieerd met de Prerafaëlieten. Lees meer

De titel van de meditatie ‘Alles houden wat ik heb, of hem volgen op zijn weg’ is afkomstig uit Lied 843 uit het Liedboek 2013 en is geschreven door Andries Govaart. 

Sophie van den Berg-Hofstee is predikant van de Maartenskerk, Doorn.

Kunstnieuws

NIEUWE ARTWAY WEBSITE – Het is zover! We zijn bezig over te gaan op de nieuwe website. Als u nu www.artway.eu intikt, krijgt u de nieuwe website. We werken hier nog hard aan en er moet nog verder aan gesleuteld worden, maar hopelijk kunt u vinden wat u zoekt. En anders: graag even geduld. De oude website kunt u nog bereiken via www.artwaynl.nl  

ARTWAY NIEUW BLOG – In onze nieuwe blog bespreekt Arnoud van der Wal de Herz Jesu Kirche in München. ‘Vlakbij het Grünwaldpark, in het stadsdeel Neuhausen in München, ligt de Herz Jesu Kirche, of Heilig Hartkerk. Een Rooms-katholieke kerk met naar verluidt de grootste kerkdeuren ter wereld. Die omvang spreekt mogelijk tot de verbeelding, maar de vormgeving en de symboliek van het gebouw zijn zeker zo indrukwekkend.’ Lees meer

WORKSHOPS BIJBELS SCHILDEREN IN OOSTERHOUT – zaterdag 28 juni en zaterdag 5 juli, Gemeenschap Chemin Neuf, Sint Paulus Abdij, Hoogstraat 80, Oosterhout: Workshops bijbels schilderen tijdens de Kunst Biennale Oosterhout 2025. Tijdens deze workshops gaan wij onder leiding van theoloog Pater Emmanuel Pannier ons verdiepen in het verhaal van Jozef, de man van Maria en de behoeder van Jezus. In een moment van stilte of gebed kunnen wij één aspect van dit verhaal in ons laten resoneren. Na de lunch gaan we onder leiding van kunstenaar Wilma Wagenaar onze ervaringen van de ochtend in beeld brengen, we geven vorm aan wat het verhaal voor ons heeft betekend. Lees meer

QUILTS RIETEKE HOOGENDOORN IN HENDRIK IDO AMBACHT – 5 maart t/m 24 april, De Ark, Olijfgaarde 12, Hendrik Ido Ambacht: expositie Rieteke Hoogendoorn met o.a. een serie quilts over de kruiswoorden. Op 16 april verzorgt Rieteke Hoogendoorn na de vesper om 20:00 uur een Passie-Pasen lezing over de quilts in de expositie. Aan de hand van de quilts reizen we met Jezus mee als hij door Israél wandelt, we staan stil bij het kruis en eindigen we bij een open graf. Iedereen is deze avond van harte welkom! Openingstijden expositie: Dinsdag- en donderdagen van 9:00 tot 11:00u. Op de woensdagavonden 5-12-19 en 26 maart, 2-9 en 16 april voor de vespers van 19:00-19:30u. en na de vespers van 20:15-21;00u. https://quiltkapel.nl/expositie-de-ark-hendrik-ido-ambacht/

KUNST EN OORLOG IN DRIEBERGEN – t/m 19 april, woensdagmiddag van 14 – 16 u en zondag na de kerkdienst, rond 11.15 u. Grote kerk, Hoofdstraat 115, Driebergen: Still Alive? Wat oorlog met mensen doet. Werk van vijf Gazaanse kunstenaars, een Oekraiens-Israelische kunstenares en een Nederlandse kunstenaar.

TOM WATERREUS IN IJSSELMUIDEN – t/m 19 april, Eeka fabriek, Trekvaart 61, IJsselnuiden (vlakbij NS station kampen). Tussen september 2008 en maart 2009 maakte Tom Waterreus een kruiswegstatie middels de uitbeelding van handen. Door het herseninfarct werd Tom Waterreus heel direct met zijn eigen lijden geconfronteerd. Een onderwerp dat hij het meest duidelijk voor zich zag in de kruisweg van Jezus. In vrijwel alle Rooms Katholiek kerken is een kruisweg te vinden. Zoals zoveel bij Tom ontstond het kunstwerk vrijwel vanzelf. Met de beperkte kracht en energie die hij had begon hij te boetseren. Op een klein plankje van 20 bij 20 centimeter. “Mijn handen deden het nog” zei Tom, dus ik maakte reliëfs van handen”. https://tomwaterreus.nl/

ANSELM KIEFER IN AMSTERDAM – t/m 7 juni, Van Gogh museum en Stedelijk Museum. Voor het eerst in hun geschiedenis bundelen het Stedelijk Museum Amsterdam en het Van Gogh Museum hun krachten voor één grote tentoonstelling van een van de belangrijkste kunstenaars van onze tijd: Anselm Kiefer. Als bezoeker kun je met één kaartje twee musea bezoeken. https://www.vangoghmuseum.nl/nl/bezoek/tentoonstellingen/anselm-kiefer-sag-mir-wo-die-blumen-sind https://www.stedelijk.nl/nl/tentoonstellingen/anselm-kiefer

ANSELM KIEFER OP NPO START – Documentaire van Wim Wenders over de kunstenaar die nu op een dubbel tentoonstelling in het Van Gogh museum en het Stedelijk Museum te zien is. https://npo.nl/start/serie/het-uur-van-de-wolf/seizoen-21_1/het-uur-van-de-wolf-anselm/afspelen

ARENT WEEVERS IN DEVENTER – 23 maart t/m 12 april, Lebuinuskerk, Grote Kerkhof 40, Deventer, 11 – 16 u (gesloten op 28 maart, 4 en 5 april): Auw. Wauw! – Verbeelding van verdriet en troost. Opening 23 maart, om 11.30 u. Voor randprogrammering bij de tentoonstelling zie Facebook en/of de website. Rondleidingen (met curator, kunstenaar en/of student) zijn gepland op zaterdag 29 maart en 12 april 2025 om 11:30 uur. Aanmelden via Arent Weevers, a.j.weevers@home.nl https://lebuinuskerk.nl/agenda/tentoonstelling-auw-wauw/

HELMANTEL ONTMOET HUISMAN – t/m 28 september 2025, Jopie Huisman Museum, Workum: Helmantel ontmoet Huisman. In deze tentoonstelling is werk te zien van Henk Helmantel, een van de belangrijkste kunstenaars binnen het hedendaags realisme in Nederland. De tentoonstelling geeft een inkijkje in Henk Helmantels kunstenaarschap én zijn verwantschap met het werk van Jopie. Te zien zijn meer dan veertig van Helmantels beroemde stillevens en kerkinterieurs. Henk Helmantel: ‘Ik ben veel vergeleken met Jopie. Al hebben we onze eigen stijl, toch is er zeker een verwantschap voelbaar.’ Beide Noordelijke Realisten laten in hun stillevens eenvoudige gebruiksvoorwerpen met een voelbaar verleden figureren. Hoewel de kunstwereld hen allebei in de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw wegzette als ‘niet vernieuwend’, bleven zij tegen de stroom in trouw aan hun eigen stijl. Lees meer

RONDLEIDING  HELMANTEL ONTMOET JOPIE HUISMAN – 22 maart, Jopie Huisman Museum, Workum. Stap in de stilte van deze stillevens. Ruim 40 intrigerende stillevens en kerkinterieurs. Het Jopie Huisman Museum en Henk Helmantel pakken groots uit met de tentoonstelling Helmantel ontmoet Huisman. Helmantel is een grote naam binnen het hedendaagse realisme in Nederland. Tijdens deze rondleiding van de Vrije Academie ontdek je zijn bijzondere verwantschap met Huisman. https://www.vrijeacademie.nl/ons-aanbod/rondleiding-helmantel-ontmoet-jopie-huisman/

ALLEEN ONLINE, INZOOMER JAN MANKES – 30 maart en 2 juni. De intieme wereld van een groot kunstenaar. ‘Hollands meest verstilde schilder.’ Jan Mankes liet een klein, maar zeer indrukwekkend oeuvre na. Zijn portretten en landschappen tonen een stille schoonheid. Leer tijdens deze Inzoomer hoe Mankes in zijn korte leven uitgroeide tot een van Nederlands' mythische kunstenaars. https://www.vrijeacademie.nl/ons-aanbod/inzoomer-jan-mankes-stilte-en-schoonheid/

STILTE LICHT PROJECT CORNELIS BOS – Live t/m februari 2026. Komend jaar vloeien hier diverse werken en momenten uit die de kunstenaar interessant vindt. Graag wil hij een keer hierover met deelnemers van gedachten wisselen. Opgave voor de nieuwsbrief hier: https://cmbos.email-provider.eu/memberforms/subscribe/standalone/form/?a=uallizgfkz&l=qpzy9moeax

KRUISWEGSTATIES IN NIEUWE KERK DELFT – 6 maart – 3 mei, Nieuwe Kerk, Delft: ‘Omdat Hij leeft’, kruiswegstaties van Ria van Oosten. In deze serie keramische kunstwerken geeft Van Oosten op eigentijdse wijze vorm aan het lijdensverhaal van Jezus. De statie over de opstanding van Jezus de Christus is geplaatst onder een overblijfsel van de beeldenstorm uit 1566, die heeft plaatsgevonden tijdens het leven van Willem van Oranje die in de Nieuwe Kerk is begraven. Dagelijks te bezoeken. www.oudeennieuwekerkdelft.nl

STUDIO RUBENS: TRONENDE MADONNA IN ANTWERPEN – 29 maart t/m 29 juni, KNMKA, Leopold de Waelplaats 1, Antwerpen.  Rubens was een meester in het organiseren van zijn grote atelier, waar hij complexe werken efficiënt liet produceren. Zijn voorbereiding was grondig, met vele schetsen en olieverfstudies. Voor de Tronende Madonna omringd door heiligen zijn er uitzonderlijk veel bewaard gebleven. In het kader van Studio Rubens herenigt het KMSKA het voorbereidende werk voor het eerst met het altaarstuk. Vier spetterende olieverfschetsen en een latere atelierkopie getuigen, tijdens deze uitzonderlijke focustentoonstelling, van een creatieve zoektocht.

https://kmska.be/nl/studio-rubens

MARC CHAGALL IN DṺSSELDORF – 15 maart t/m 10 augustus, K20, Grabbeplatz 5, Düsseldorf. Een tentoonstelling, gemaakt in samenwerking met de Albertina in Wenen. https://www.kunstsammlung.de/de/exhibitions/marc-chagall

EGBERT MODDERMAN IN HARDERWIJK – 3 april t/m 21 september 2025, Stadsmuseum Harderwijk, Donkerstraat 4, Harderwijk. Egbert Modderman (1989) legt zich toe op universele zingevingsthema’s op grote doeken. Sinds 2015 is hij de vaste kunstschilder van de Martinikerk in Groningen, waar hij in 2016 voor het eerst exposeerde met 10 grote werken. Vanaf 2017 maakte hij voor de Martinikerk de zeven werken van barmhartigheid. Ze hangen in de kooromgang van de kerk. Voor het eerst sinds de reformatie en de beeldenstorm, toen de kerk protestants werd, hangt er weer permanent beeldende kunst in de kerk.

KERKJE GINNUM BESCHIKBAAR VOOR KUNSTENAARS – Heb je belangstelling om je gedurende 1 of 2 weken onder te dompelen in het kerkje van Ginnum? Schrijf naar Henk Pietersma voor een schema van data en andere info en om je aan te melden. Voor wat betreft je verblijf: Er is een piepklein keukentje en een toilet. Er is geen verwarming. Logeren of overnachten in de kerk is niet mogelijk. Voor verblijfsmogelijkheden kan je een lijstje met namen opvragen. De kosten voor gebruik van het kerkje bedragen dit jaar € 80,00 per persoon per week, van maandag t/m zaterdag. Alleen bij een reservering van twee aaneensluitende weken, is de ‘tussenzondag’ inclusief. art@henkpietersma.nl

ONLINE KUNSTRETRAITE – Neem de tijd om bewust toe te leven naar Pasen! Bestel de kunstretraite van Davitha van de Kuilen voor de veertigdagentijd van 5 maart t/m 17 april. Lees meer en/of bestel

TUSSEN HEMEL EN OORLOG – t/m 15 juni, Catharijneconvent, Utrecht: Tussen hemel en oorlog. Ga mee terug naar de roerige tijd tussen de twee wereldoorlogen, de belangrijke kraamkamer van de moderne kunst. Tussen hemel en oorlog brengt de hoogtepunten uit de Europese avant-garde kunst van 1918-1939 samen. Aan de hand van indrukwekkende werken van toonaangevende namen als Wassily Kandinsky, Charley Toorop en Max Beckmann ontdek je hoe kunstenaars in de jaren twintig en dertig van de vorige eeuw zochten naar vernieuwing en zingeving. Een zoektocht die de moderne kunst voorgoed veranderde. Lees meer

STUDIEDAG CATHARIJNECONVENT HET GODDELIJKE IN DE MODERNE KUNST – Zaterdag 29 maart 11:15-17:00 uur. Rondom de tentoonstelling Tussen hemel en oorlog organiseert de Vrije Academie een bijzondere studiedag over de verrassende connectie tussen religie, spiritualiteit en moderne kunst. Tijdens deze dag duik je dieper in de werken van kunstenaars zoals Kandinsky en Eliasson, die op verschillende manieren spirituele thema’s en zingeving in hun kunst verwerken. Meld je aan

BOEK TUSSEN HEMEL EN OORLOG – Rozanne de Bruijne  (red.), Tussen hemel en oorlog. Zwolle: Waanders Uitgevers, 2025. Op 20 februari 2025 verschijnt bij Waanders Uitgevers het boek over kunst en religie in het interbellum ter gelegenheid van de tentoonstelling in Museum Catharijneconvent in Utrecht. De spirituele zoektocht van kunstenaars tussen de twee wereldoorlogen, met werken van onder anderen Kandinsky, Toorop en Kollwitz, die betekenis en hoop zochten in een tijd van crisis. Tussen hemel en oorlog neemt je mee in de artistieke zoektocht naar zingeving in de periode tussen twee wereldoorlogen (1918 tot 1939). In deze turbulente tijd boden religie en spiritualiteit inspiratie en houvast aan veel Nederlandse, Belgische en Duitse kunstenaars. Dromend over een nieuwe wereld zochten ze naar betekenis, gemeenschap, essentie en identiteit. Die zoektochten resulteerden in indrukwekkende kunstwerken met ook nu nog herkenbare en relevante thema’s. In veertien hoofdstukken geschreven door verschillende specialisten reis je door het spirituele landschap van het interbellum. 176 pagina’s, paperback, €29,95.

SYMPOSIUM FIGURA DIVINA OVER KUNST, RELIGIE EN KLIMAATVERANDERING – 10 april, 10.00- 17.00 uur (inloop 9.45 uur). Utrecht, Auditorium Catherijneconvent, Utrecht: Symposium van Figura Divina COSMOS: GODDELIJK CANVAS? KUNST, RELIGIE EN KLIMAATVERANDERING. Het symposium is georganiseerd in samenwerking met het NWO Onderzoeksproject ‘Religie en klimaatverandering in Nederland’ (Tilburg University). Inschrijfgeld 30 euro inclusief de vegetarische lunch. Voor het programma, zie https://figuradivina.org/symposia/kunst-religie-en-klimaatverandering-2025/. Opgave vóór 4 april via de link op https://figuradivina.org/ of rechtstreeks: https://www.religionclimate.org/nl/cosmos-goddelijk-canvas

KRUISWEG EN ARS MUSICA IN SCHEVENINGEN – Zondag 13 april 2025, 19.00 uur, Bethelkerk Scheveningen, Jurriaan Kokstraat 175, Scheveningen: Kruisweg van ontwerper Floris Hovers met muziek van Ars Musica. Ontwerper en kunstenaar Floris Hovers maakt iets bijzonders: een nieuwe kruisweg met veertien staties. Hij gaat deze uitdaging aan voor het project 'De Nieuwe Passie' in de Scheveningse Bethelkerk. Hierbij worden kunst en muziek gecombineerd. Hovers presenteert het resultaat zelf op zondag 13 april, terwijl muziek klinkt van onder andere Johann Sebastian Bach, Jean Sibelius en Arvo Pärt. Het orkest van Ars Musica onder leiding Patrick van der Linden voert de muziek uit. Floris Hovers maakt van restmateriaal kleurige steden, maar ook bijzonder speelgoed en meubels. Zijn kunstwerken worden overal ter wereld verkocht. Toegang: Gratis, kaarten reserveren noodzakelijk. Informatie en kaarten: www.denieuwepassie.nl

SMITHART MIDDELBURG – 1 maart t/m 8 juni, Smithart, Singelstraat 13, Middelburg: tentoonstelling Kairos met Carla Rump, Bianca Runge en Tineke Smith. Lees meer

ZIEN en dan GELOVEN IN VENRAY – 5 maart t/m 11 april, Venrays Museum, Monseigneur Goumansplein 1, Venray: ZIEN en dan GELOVEN. De Oecumenische Basisgroep Venray bestaat 40 jaar. Het is een groep mensen die zich laten inspireren door de geest van Jezus van Nazareth. Niet vanuit het instituut Kerk maar vanuit een basis van mensen die zoeken naar verdieping. Zij zoeken naar  inspiratie, steun, warmte en de vrijheid om op hun eigen manier gelovig te zijn. Leden van de Basisgroep willen graag anderen laten delen in de spirituele zoektocht van de Basisgroep. Het jubileum wordt gevierd met een tentoonstelling in het Venrays Museum. De bezoeker ziet een aantal kunstwerken. De werken zijn gemaakt door mensen die korter of langer verbonden zijn met de basisgroep. Wekelijks geopend van woensdag tot en met zondag van 13.30 uur tot 17.00 uur. Meer informatie vindt U op www.venraysmuseum.nl

COMPASSION IN ANTWERPEN – t/m 31 augustus, Museum aan de Stroom, Antwerpen: Over de vele gezichten van medeleven. Medeleven voelen of tonen is eigen aan de mens en kent vele gezichten. De expo laat zien hoe we dat doorheen vele tijden, culturen en levensbeschouwingen in beeld brengen. En ook, wat de schurende kanten ervan zijn. Want hedendaagse kunst van Ai Weiwei, Berlinde De Bruyckere en Stephan Vanfleteren, doen je stilstaan bij de moeilijkere vragen rond dit thema. Geopend van 10:00 tot 17:00. Lees meer

MARISA RAPPARD IN ROTTERDAM – t/m16 april, Studio Seine, Mathenesserdijk 323A, Rotterdam: Marisa Rappard: solo show 'The Comfort of Replicas'. Recent werk op doek en papier, machine geweven tapijten en digitale collages, die vertellen over het verlangen om elkaar zonder een scherm te ontmoeten, de zoektocht naar troost en echt contact. Open: donderdag – zaterdag en op afspraak. https://studioseine.nl/portfolio-item/marisa-rappard/

JAN MANKES IN HEERENVEEN – t/m 22 juni, Museum Belvédère, Heerenveen: Jan Mankes. In 2025 presenteren Museum Arnhem en Museum Belvédère een tentoonstellingstweeluik rond het oeuvre van Jan Mankes (1889-1920). De kunstenaar woonde en werkte van 1909 tot 1915 in Friesland en vestigde zich in de laatste jaren van zijn leven in het Gelderse Eerbeek. De twee exposities in Arnhem en Oranjewoud geven een representatief overzicht van een van de meest bijzondere kunstenaars die werkzaam waren aan het begin van de twintigste eeuw. Meer informatie

JAN MANKES IN ARNHEM – t/m 22 juni, Museum Arnhem, Utrechtseweg 87, Arnhem: De grootste Mankes-tentoonstelling ooit, verspreid over twee musea. Samen met Museum Belvédère in Oranjewoud laten we Mankes als nooit tevoren zien. Jan Mankes (1889-1920) staat bekend om schilderijen, waarop de tijd stil lijkt te staan. Een rustige scène van de mensen om hem heen, van dieren en van natuur. Hij maakte deze kunstwerken als reactie op de onrustige tijd waarin hij leefde, tegen de achtergrond van de communistische revolutie, de Eerste Wereldoorlog en het feit dat Nederland zich moest voorbereiden op oorlog. Waarom deed Mankes dat? Was het een manier om te ontsnappen aan de ellende? Of zat er een strategie achter? In Museum Arnhem zie je dat Mankes aandachtig en met veel gevoel schilderde. Ook kijken we naar zijn tijdgenoten en naar hedendaagse kunstenaars. Hoe zoeken zij rust in de onrustige wereld om zich heen? Lees meer

BIOGRAFIE OVER JAN MANKES – Rémon van Gemeren, Jan Mankes. Schilder van tederheid. Zwolle: WBooks, 2025, vierde druk.  Jan Mankes (1889-1920) werd slechts dertig jaar, maar liet bijna tweehonderd schilderijen na. De afgelopen decennia is de belangstelling voor zijn werk sterk toegenomen, met tal van publicaties en tentoonstellingen. Mankes zonderde zich het liefst af in de natuur en in zijn atelier. Uiterlijk was hij kalm, innerlijk was hij onrustig. Hij was een kunstenaar die uiting wilde geven aan zijn geestelijk leven en daartoe zocht hij naar manieren om dieper door te dringen in de objecten die hij afbeeldde. Zijn werk wordt gekenmerkt door verstilling, verfijning, eenvoud, zuiverheid en melancholie. Rémon van Gemeren volgt Mankes op de voet en geeft tegelijkertijd een scherp en intrigerend beeld van zijn persoonlijkheid en kunstenaarschap. Ook plaatst hij Mankes in de context van zijn omgeving en zijn tijd. Jan Mankes. Schilder van tederheid vertelt een verhaal over een man die de tederheid van het bestaan wilde uitdrukken met behulp van alles wat hij mooi vond, een verhaal over de kracht en de kwetsbaarheid van het leven. Met 42 afbeeldingen. € 29,95. De dubbeltentoonstelling over Jan Mankes is t/m 22 juni te zien in Museum Belvédère en Museum Arnhem.

ZOEKEN NAAR ZINGEVING IN KRÖLLER MṺLLER – t/m 11 mei, Kröller-Müller Museum, Houtkampweg 6, Otterlo: Zoeken naar zingeving. Zoeken naar zingeving was de drijvende kracht achter Helene Kröller-Müllers persoonlijke leven en verzameling. Dwars door de collectie volg je haar reis langs kunstenaars en stromingen, filosofie en spiritualiteit. Haar bestemming was een museum als een centrum voor geestelijk leven, geplaatst in de rust van de natuur. Zoeken naar zingeving is een tentoonstelling die inspireert en uitnodigt tot eigentijds filosoferen over het leven en kunst. e ziet kunstwerken van onder anderen Vincent van Gogh, Johan Thorn Prikker, Jan Toorop, William Degouve de Nuncques, Odilon Redon, Pierre Puvis de Chavannes, Jan Sluyters, Charley Toorop en Piet Mondriaan. En beeldhouwwerken van onder anderen John Rädecker en Johan Coenraad Altorf. Lees meer

BOVEN NATUUR IN HAARLEM – 22 februari t/m 30 maart, Vishal Haarlem: Boven Natuur. Opening: vrijdag 21 februari om 17.00 uur (deuren gaan open om 16.45 uur) door Marjoleine de Vos, schrijver, dichter en columnist van NRC. Het thema van deze tentoonstelling is ‘het bovennatuurlijke’. De deelnemende kunstenaars onderzoeken en verbeelden elk op hun eigen manier het ruime gebied buiten de door ons waarneembare en verklaarbare wereld. Dit kan zijn door middel van spiritualiteit, magie, religie, mythes of volksverhalen. De kunstwerken in de tentoonstelling tonen bezielde werelden, waarin een grote verbondenheid met de essentie van het leven en de natuur voelbaar is en waarin alles op een dieper niveau met elkaar verweven is. Deelnemende kunstenaars: Janpeter Muilwijk, Shani Leseman, Carmen Schabracq, Sophie Steengracht, Emma van Drongelen (tevens curator).Zondag 23 maart om 14.00 uur: Kunstenaarsgesprek over het thema ‘het bovennatuurlijke’, onder leiding van Koos de Wilt. Alle kunstenaars zullen aanwezig zijn. Aansluitend zal pianiste Karin de Boef meditatieve muziek van onder meer Jacco Lamfers en Douwe Eisenga ten gehore brengen op een vleugel die speciaal voor deze gelegenheid in de Vishal wordt opgesteld. Lees meer
JEDI NOORDEGRAAF IN GOUDA – t/m 6 april, De Veste, Ridder van Catsweg 300, Gouda: expositie Psalmenproject Harteklop in de Veste van Jedi Noordegraaf. Voor openingstijden zie www.devestegouda.nl/home/actueel/.

MARISA RAPPARD IN ROTTERDAM – 16 februari t/m16 april, Studio Seine, Mathenesserdijk 323A, Rotterdam: Marisa Rappard: solo show 'The Comfort of Replicas'. Recent werk op doek en papier, machine geweven tapijten en digitale collages, die vertellen over het verlangen om elkaar zonder een scherm te ontmoeten, de zoektocht naar troost en echt contact. Open: donderdag – zaterdag en op afspraak. https://studioseine.nl/portfolio-item/marisa-rappard/

JAN VAN DER KOOI IN HEERENVEEN – t/m 22 juni, Museum Belvédère, Heerenveen: Jan van der Kooi – Wie ben je als niemand kijkt. Selectie zelfportretten en impressies van landschap De Veenhoop van meestertekenaar Jan van der Kooi (1957). Van der Kooi werkt in traditionele tekentechnieken en heeft een geheel eigen stijl ontwikkeld die het midden houdt tussen realisme en expressionisme. Hij exposeerde in gerenommeerde musea in binnen- en buitenland, maar niet eerder in Fryslân, de provincie waar hij al jaren woont en werkt. https://www.museumbelvedere.nl/nl/nu_te_zien/kabinetten/

SIERK SCHRÖDER IN HARDERWIJK – t/m 30 maart, Stadsmuseum Harderwijk: Sierk Schröder. Een representatieve overzichtstentoonstelling van schilder en tekenaar Sierk Schröder (1903-2002). We brengen zijn veelzijdige oeuvre en vakmanschap voor het voetlicht en geven hem de plek in de kunstgeschiedenis die hij verdient. Sierk werd geboren in Nederlands-Indië. Van 1922 tot 1925 studeerde hij aan de Koninklijke Academie voor Beeldende Kunst in Den Haag. Hij maakte veel kinderportretten, met name van kinderen uit de betere milieus en schilderde veel bekende mensen uit het politieke, culturele en maatschappelijke leven. Onder wie Koningin Juliana en Koningin Beatrix, dirigent Bernard Haitink en Kardinaal Alfrink. Het allerliefste maakte hij vrij werk. Lees hier een gesprek van Antoine Bodar met Sierk Schröder ; Tentoonstelling Sierk Schröder - Stadsmuseum Harderwijk

SAMUEL VAN HOOGSTRATEN IN REMBRANDTHUIS – t/m 4 mei, Museum Rembrandthuis, Amsterdam: De illusionist. Samuel van Hoogstraten. Samuel van Hoogstraten (1627-1678), een naam om te onthouden. Hij leerde en werkte bij Rembrandt, in het leerlingenatelier van het Rembrandthuis. Van al Rembrandts leerlingen was hij de meest succesvolle. In zijn eigen tijd dan. Want na de 17de eeuw verloor hij zijn bekendheid bij het grote publiek. En dat terwijl hij een geleerde kunstenaar was die voortdurend experimenteerde met verschillende onderwerpen en optische trucs. Op het gebied van illusionisme was hij zelfs een pionier: de 3D-kunstenaar van zijn tijd. Ook schreef hij op late leeftijd een beroemd boek vol met lessen voor een nieuwe generatie schilders – zijn intellectuele meesterwerk. In deze tentoonstelling leer je Samuel van Hoogstraten kennen, ontdek je de kunst van illusie en ga je ook zelf aan de slag: doorzie de trucs en maak je eigen optische illusie. Lees meer

BOEK OVER SAMUEL VAN HOOGSTRATEN – David de Witt, Leonore van Sloten,  Samuel van Hoogstraten | De illusionist. Zwolle: Wbooks, 2025. Samuel van Hoogstraten (1627-1678), was van alle leerlingen die Rembrandt onder zijn hoede heeft gehad de meest succesvolle. In zijn eigen tijd dan. Want na de zeventiende eeuw verloor hij zijn bekendheid bij het grote publiek. En dat terwijl hij een geleerde kunstenaar was die voortdurende experimenteerde met verschillende genres en optische trucs. Op het gebied van illusionisme was hij zelfs een pionier: de 3D-kunstenaar van zijn tijd. Van Hoogstraten schreef ook een invloedrijk handboek over het maken van schilderijen, Inleyding tot de hooge schoole der schilderkonst. Daarin gaat het vooral om het schilderen van wat hij ‘de zichtbare wereld’ noemt – schilderen wat je ziet. Generaties kunstenaars zijn ermee opgevoed. Niet onbelangrijk: dit boek beschrijft ook Rembrandts opvattingen over kunst, en is daarmee onze belangrijkste bron over die grote kunstenaar. Hoog tijd voor een hernieuwde introductie. € 29,95. Lees meer

BIJBELS MUSEUM IN ALMERE – t/m 6 juli, Kunstlinie Almere, tentoonstelling RE:FWD. A Reply to the Present, A Forward to Us All. Hoe ziet hoop eruit in een gebroken wereld? En hoe kan kunst ons helpen om ons een toekomst in te beelden die hoopvol, en tegelijkertijd realistisch is? De groepstentoonstelling RE:FWD: A Reply to the Present, A Forward to Us All – die vanaf 7 februari in Kunstlinie te bewonderen is, brengt hoopvolle toekomstperspectieven van 22 jonge kunstenaars samen. Via installaties, soundscapes, schilderijen, textielkunst en sculpturen verkennen en vieren  zij kleine en grote hoop. Zij kijken kritisch naar het verleden en het heden en speculeren over wat er zou kunnen zijn. Onder het motto – ´zonder bewustzijn vormt zich geen fundament en in een luchtkasteel kan niemand leven´ – onderzoeken zij wat het betekent om een toekomst vorm te geven vanuit rouw, veerkracht en mogelijkheden. Lees meer

JELTJE HOOGENKAMP IN ELBURG – t/m 28 juni, Museum Sjoel Elburg, Graaf Hendriksteeg 2, Elburg: Westerbork  ver weg  dichtbij. Dit jaar herdenken we het einde van de Tweede Wereldoorlog en vieren we dat we onze vrijheid terugkregen. Dat is nu tachtig jaar geleden. Met een expositie over kamp Westerbork willen we een brug slaan tussen verleden en heden, in een tijd waarin duidelijk is dat vrijheid niet vanzelfsprekend is. Op de tentoonstelling ‘Westerbork Ι ver weg Ι dichtbij’ worden ook de minder bekende perioden van ‘Westerbork’ belicht. Centraal staat de ‘barak’, die herinnert aan de vele barakken van Westerbork, van waaruit al die duizenden op transport werden gesteld naar de vele kampen in het oosten. Ook de meeste Joodse inwoners van Elburg werden vanuit deze barakken gedeporteerd. Het werk van Joodse kunstenaar Leo Kok (1923-1945) brengt Westerbork scherp op het netvlies. Door zijn tekeningen weten we hoe het kamp er tijdens de oorlog uitzag en hoe mensen in de barakken leefden. Jeltje Hoogenkamp (1946) verbeeldt in een reeks van 50 werken onder de titel ‘Ver Weg Dicht Bij’ het drama van de concentratiekampen. Zij maakte deze op basis van foto’s van Auschwitz-Birkenau uit een educatief project van een scholengemeenschap. Met verf, inkt, sjablonen en potlood veranderde zij de oorspronkelijke beelden in abstracte kunstwerken. Een kleine selectie van dit werk is hier te zien. De kunstenares wil met deze schilderijen de Holocaust onder de aandacht brengen van de generaties van nu en van de toekomst. ‘De geschiedenis van de Holocaust blijft een tijdloos onderwerp, de urgentie en actualiteit zijn adembenemend.’ Meer informatie

IKONEN IN KAMPEN – t/m 3 mei, Ikonenmuseum Kampen: Het jaar rond met Ikonen. Het zijn fascinerende objecten, kalenderikonen. Minutieus geschilderd laten ze grote groepen heiligen en feestdagen zien, geordend per maand of jaar. Als een soort verjaardagskalender liggen ze vaak op een lessenaar in een kerk. Zo kan iedereen zien van welke heilige het feest wordt gevierd. In deze tentoonstelling maken we kennis met kalenderikonen en wat op deze panelen te zien is. We kijken naar wat het verschil is tussen bewegende en vaste feesten en waarom sommige heiligen meerdere feestdagen hebben. https://www.ikonenmuseumkampen.nl/home

HENK HELMANTEL IN KAMPEN – t/m 31 mei, Ikonenmuseum, Kampen: de collectie Ritsema – een gevarieerde selectie van meesterwerken van Henk Helmantel. https://www.ikonenmuseumkampen.nl/home

ANNEKE KAAI IN LEIDEN – t/m 26 mei, Marekerk, Lange Mare 48, Leiden: expositie van Anneke Kaai, ‘kunstenares van het licht’. Een serie van 16 werken rond het thema ‘Relaties tot God’. Zaterdag 14 – 16 uur; zondag na de kerkdienst ca. 11.15 – 12.15. www.marekerk.nl WEERSOMSTUITWeersomstuit en 80 andere klimaatgedichten. Onder redactie van Ria Borkent en Alfred Valstar werd een dichtbundel samengesteld met gedichten rondom het klimaat., van 26 dichters. Zonder opgeheven vingertje, maar kleurrijk, soms wel confronterend, soms met humor, of juist ingekeerd. De dichtbundel is in 4 thema’s ingedeeld: Het weer, natuur, vervuiling en licht. Bij elk thema is een zwartwit illustratie door kunstenaar Grady van den Bosch, die ook het beeld voor de cover maakte. Er klinkt een stukje Bijbelse hoop door in de bundel. Ria Borkent schreef zelf verschillende teksten voor het Nieuwe Liedboek. Meer informatie op de website van Uitgeverij Anderszins: www.uitgeverijanderszins.nl

ZIEN EN GELOVEN IN DE MIDDELEEUWEN – t/m 4 mei, Rijksmuseum Twenthe, Lasondersingel 129-131, Enschede: Zien & Geloven – Zintuiglijke ervaring in de late middeleeuwen. Deze tentoonstelling neemt je mee terug naar het Europa van de late middeleeuwen, een tijd waarin christenen hun religieuze beleving versterkten door hun zintuigen te prikkelen met beelden, geluiden, smaken, geuren en tastbare voorwerpen. Deze expositie belicht de rol van de verschillende zintuigen en rituelen, en laat een tijd herleven waarin kunst intiem en intens werd beleefd. Lees meer

JELTJE HOOGENKAMP IN MIDDELBURG – t/m 31 maart, Etty Hillesum Huis, Molenwater 77, Middelburg: Lijnen van Herinnering: Het Kamp en het Denkende Hart met geselecteerde werken uit de reeks Ver Weg, Dicht Bij van kunstenaar Jeltje Hoogenkamp. De reeks bestaat uit 50 werken, gemaakt op basis van foto’s van Auschwitz uit een educatief project van Scholengemeenschap Lek & Linge in Culemborg. Voor deze tentoonstelling is een selectie gemaakt van kunstwerken die de verbinding zoeken tussen het fysieke kamp en de morele en filosofische dimensies die Etty Hillesum in haar geschriften heeft verwoord. Met verf, inkt, sjablonen en potlood heeft Hoogenkamp de oorspronkelijke beelden getransformeerd tot abstracte kunstwerken, waarin historische en persoonlijke lagen samenvloeien. De abstracte vormen en grijstinten roepen een gevoel op van mist en sneeuw, waardoor de fysieke beelden van Auschwitz plaatsmaken voor een introspectieve ruimte. Bezoekers worden uitgenodigd om zich te verdiepen in de gelaagde betekenis van herinnering en veerkracht, waarbij Lijnen van Herinnering een ruimte creëert voor reflectie op de morele urgentie van Hillesums gedachtegoed in onze tijd. Vrijdag, za en zo 13.00 – 17.00 uur. Opening 26 januari 14.00 uur. Meer informatie

CORNELIS BOS IN AMERSFOORT – t/m 29 maart, Café Stu, Scherbierstraat 3a, Amersfoort: Cornelis Bos: risoprints, zeefdrukken, blauwdrukken. Opening op 11 januari vanaf 16.00 uur.

COMPASSION – t/m 31 augustus, Museum aan de Stroom, Antwerpen: Over de vele gezichten van medeleven. Medeleven voelen of tonen is eigen aan de mens en kent vele gezichten. De expo laat zien hoe we dat doorheen vele tijden, culturen en levensbeschouwingen in beeld brengen. En ook, wat de schurende kanten ervan zijn. Want hedendaagse kunst van Ai Weiwei, Berlinde De Bruyckere en Stephan Vanfleteren, doen je stilstaan bij de moeilijkere vragen rond dit thema. Geopend van 10:00 tot 17:00. Lees meer

PARCUM POCKET #4 - Deze vierde PARCUM Pocket neemt je mee op tocht langs zeven religieuse erfgoedsites in en rond Leuven. Via de fysieke tocht 'Meesters in Verbeelding' richt PARCUM de spotlights op deze bijzondere plekken, met hun specifieke Vlaamse meesters. Naast de reeks kortverhalen die je ter plekke kan beluisteren, ontwikkelden we ook een luisterverhaal en deze pocket. Deze pocket biedt een overzicht van de verschillende objecten en locaties die aan bod komen in de meestertocht. Je krijgt een overzicht van de geschiedenis van de plek en het belang van het kunstwerk voor de erfgoedsite. Wat is de betekenis? Waarom is het speciaal voor deze plek gemaakt? En wie was de opdrachtgever en welke kunstenaar heeft het vervaardigd? Deze pocket kadert binnen ‘Vlaamse Meesters op hun Plek’, een initiatief van Toerisme Vlaanderen in samenwerking met Openbaar Kunstbezit Vlaanderen. Koop PARCUM Pocket #4 >

VAN GOGH IN GRONINGER MUSEUM – t/m 5 mei 2025: Hoe van Gogh naar Groningen kwam. Over eigenzinnige Groningers en ondernemende studenten die de moderne kunst in 1896 naar het Noorden brachten. Weinig mensen weten dat in het Groninger Museum één van de grootste tentoonstellingen van Vincent van Gogh te zien is geweest. Het Groninger Museum vertelt met de tentoonstelling Hoe Van Gogh naar Groningen kwam het verhaal van eigenzinnige Groningers en ondernemende studenten, die vanaf 1896 de moderne kunst naar het Noorden brachten. Lees meer

BOEK – Anneke de Vries (red.), Belle de Rode, Mariëtta Jansen, Hoe Van Gogh naar Groningen kwam. Zwolle: Wbooks, 2024. Over eigenzinnige Groningers en ondernemende studenten die de moderne kunst naar het Noorden brachten. Vincent van Gogh is zelf nooit in Groningen geweest, maar zijn werk wel: al in 1896, zes jaar na zijn overlijden, zijn er 128 schilderijen en tekeningen te zien in het dan pas geopende Groninger Museum. Het is de grootste Van Gogh-tentoonstelling tot dan toe. Dit boek vertelt het verhaal van die tentoonstelling in woord en beeld. De organisatoren van de toenmalige tentoonstelling, een groep studenten van de Rijksuniversiteit Groningen, ontmoeten elkaar in een periode waarin de bloei van de wetenschap en de groei van de stad hand in hand gaan. De relatie tussen de studenten, hun hoogleraren en toonaangevende kunstenaars van dat moment krijgt uitgebreide aandacht. Niet alleen Van Gogh is in deze jaren namelijk het onderwerp van een expositie: de studenten (onder wie de later zo beroemde cultuurhistoricus Johan Huizinga) presenteren tussen 1895 en 1897 ook werk van hedendaagse kunstenaars als Theo van Hoytema, Johan Thorn Prikker en Jan Toorop, die hoogstpersoonlijk naar Groningen komt en er dineert met studenten en hoogleraren. In zijn kielzog volgt de Haagse kunstpedagoog H.P. Bremmer: vooraanstaande Groningers gaan bij hem op cursus in de villa van de psycholoog prof. Gerard Heymans en beginnen kunst te verzamelen – waaronder werk van Van Gogh. In samenwerking met Groninger Museum, illustraties 240 kleur & zwart-wit, €29,95.

ADRI GEELHOED EN LEENDERT HOUTEKAMER IN AXEL – t/m 29 maart, Museum Het Warenhuis, Markt 1 te Axel: tentoonstelling van beelden van Leendert Houtekamer en schilderijen van Adri Geelhoed. Levensechte personages, door Leendert, in klei, gips, steen en hout. Een ontmoeting om niet te vergeten. Het Zeeuwse landschap in de schilderijen van Adri zal je bekend voorkomen, in veel gevallen ben je door dat landschap naar de expositie gereisd. Wellicht veranderen de schilderijen je kijk op het echte landschap. De beelden en schilderijen gaan tweegesprekken aan, ze wisselen elkaar af in mooie combinaties en versterken elkaar.  De tentoonstelling schetst de ontwikkeling van twee kunstenaars. Die ontwikkeling loopt deels parallel. https://www.hetwarenhuis.nl/

SUSANNA IN MUSEUM GOUDA – t/m 23 maart, Museum Gouda: Susanna – van middeleeuwen tot MeToo. Susanna en de ouderlingen is een eeuwenoud verhaal over een jonge vrouw die wordt belaagd door twee machtige mannen. Zij begeren haar en gebruiken chantage om hun zin te krijgen - er is niets nieuws onder de zon. We kennen het verhaal uit het Bijbelse oude testament en uit Duizend-en-één Nacht. Maar Susanna werd pas echt beroemd dankzij de kunst. Keer op keer is Susanna vastgelegd. Vaak als mooie naakte vrouw. Badend in een fontein in een weelderige tuin. Bespied door twee mannen, vanachter een boom. Soms wordt haar arm vastgegrepen. Vaak kijkt ze wanhopig, soms hoopvol of zelfs een beetje verleidelijk. Maar waarom legden kunstenaars dit MeToo tafereel keer op keer vast? Van Rembrandt en Artemisia Gentileschi tot hedendaagse kunstenaars - Susanna is een muze. Als symbool van vroomheid en huwelijkse trouw. Of juist als lustobject. Als vehikel voor een politieke boodschap. Als belaagde prooi, of juist als een krachtige survivor. Aan de hand van tientallen schilderijen, tekeningen en voorwerpen uit binnen- en buitenland krijgt Susanna in Gouda het podium. Lees meer

ARY SCHEFFER IN DORDRECHTS MUSEUM – t/m 23 maart, Dordrechts Museum: Liberté! Ary Scheffer & de Franse Romantiek. Deze tentoonstelling neemt je mee terug naar het roerige Parijs in de eerste helft van de negentiende eeuw, een tijd vol politieke onrust en culturele bloei. Kunstenaars als Eugène Delacroix en Théodore Géricault zetten hun penselen in als wapens of klommen op de barricades. Zo ook de uit Dordrecht afkomstige Ary Scheffer (1795-1858), die al snel een van de beroemdste schilders van de Franse hoofdstad werd. Behalve een indrukwekkend aantal schilderijen van Scheffer zijn er ook bekende kunstwerken uit het Kasteel van Versailles en het Louvre voor de eerste keer in Nederland te zien. www.dordrechtsmuseum.nl

BOEK MAARTEN VAN HEEMSKERCK – Ilja Veldman, met een bijdrage van Mireille te Marvelde en Jessica Roeders: Maarten van Heemskerck 1498-1574. Zwolle – Wbooks, 2024. Maarten van Heemskerck (1498-1574) is een van de belangrijkste Noord-Nederlandse kunstenaars uit de zestiende eeuw. Zijn vroegste schilderijen getuigen al van een meesterlijke creativiteit en originaliteit. Een verblijf in Rome in 1532-1536/1537 is bepalend voor Heemskercks verdere loopbaan. De antieke kunst en de meesterwerken van Italiaanse kunstenaars als Michelangelo en Rafaël die hij daar ziet, maken diepe indruk op hem. Zijn stijl en thematiek veranderen daardoor radicaal. Na terugkeer in Haarlem in 1537 ontwikkelt Heemskerck zich tot de beste vertegenwoordiger van de renaissance in de noordelijke Nederlanden. In dit boek worden voor de eerste keer zijn leven en werk in samenhang beschreven en gezet tegen de achtergrond van maatschappelijke omstandigheden en historische gebeurtenissen. De schilder leeft in een woelige tijd. De Beeldenstorm en de opstand tegen het Spaanse regime maken in de noordelijke Nederlanden een eind aan de traditionele kunst voor kerken en kloosters, terwijl de gegoede burgerij de nieuwe doelgroep wordt. Dankzij Heemskerck komt ook de prentkunst tot bloei als een nieuw artistiek medium voor bredere lagen van de bevolking. Dit nieuwe, rijk geïllustreerde standaardwerk bevat tal van nieuwe vondsten en inzichten. Circa 320 afbeeldingen in kleur en zwart-wit. Introprijs tot 20 januari 2025: €39,95. Maarten van Heemskerck 1498-1574 • WBOOKS

CREATIEVE RETRAITE IN BRETAGNE – Ook komend jaar kun je weer meedoen met de Creatieve Retraite in Bretagne. De retraite heeft als thema Ruimte voor Vreugde en vindt plaats van 6 tot 13 juni, de week ná Pinksteren. Wat geeft jou diepe vreugde? Wat dempt deze? In een omgeving van rust en natuur (bos en zee) staan we stil bij deze vragen. We putten uit bijbelse inspiratie en spreken onze creativiteit aan. Kijk voor het hele programma en meer informatie op de website www.creatieve-retraite.nl.

MEER
Beeldmeditaties