ArtWay

Kunstenaars openen onze ogen voor rijkdom en betekenis. Sandra Bowden

Kunstenaars

Lemmer, Deon - BM - Erna Buber-deVilliers

 
Deon Lemmer: Opstanding van de geliefde (een jaarlijkse gebeurtenis)
 
 
 
Hij stierf. Hij leeft
 
door Erna Buber-deVilliers
 
Twee dingen troffen me bijna tegelijkertijd toen ik voor het eerst dit schilderij bekeek. Het eerste was: GEEL! En het tweede was dat dit werk op een ouderwetse filmposter lijkt, die sleutelmomenten uit de film bij elkaar zet zonder de grootte en volgorde op elkaar af te stemmen.
 
Het geel is zo’n blije kleur, barstensvol energie, leven en licht. Het is niet een kleur die gewoonlijk door kunstenaars wordt uitgekozen voor een Pieta, Kruisafneming of Graflegging. En dat is wat dit is. Het is een schilderij van de dode Jezus.
 
Of niet?
 
Het kruis lijkt op een hele hoge telefoonpaal. De kleine ramen van het gebouw erachter kun je opvatten als die keramische spoelen voor de telefoondraden. Goed nieuws op komst! De telefoons zullen zo roodgloeiend staan. De werklui bovenop het kruis zijn zeker niet uitgedost in de kledij van het toenmalige Palestina en de gebaarde man achter het hoofd van het paard draagt een spijkerbroek in combinatie met een oosterse hoofdbedekking. Anderen zien eruit als de mensen in de kinderbijbel uit mijn kinderjaren, maar links zien we ook een langharige stoere man die zo uit Rembrandts 17e-eeuw weggelopen zou kunnen zijn.
 
Waar en wanneer vindt dit alles plaats?
 
  
 
Vanaf de poort die toegang geeft tot een betoverende stad komt een paard naar ons toe gegaloppeerd. Op het timpaan van de poort staat: 2010 – Jesus Lives. Een ander paard staat rustig te wachten op het dode lichaam van Jezus. Toen en nu.
 
Een indrukwekkende engel nadert met uitgestrekte arm, wijzend naar de hemel. Op de berg zien we het lege graf. Een beek stroomt vanaf het open graf naar beneden, waar hij deels verder stroomt als een rivier en deels een meer vormt naast de stad. ‘Wie drinkt van het water dat ik hem geef, zal nooit meer dorst hebben.’
 
De stralenkrans om het graf wordt herhaald rondom het hoofd van een figuur die ik eerst bijna over het hoofd zag. De opgestane Jezus valt nauwelijks op, verborgen als hij is achter de voet van de dode Jezus. De kunstenaar schreef: ‘Het vraagt om genade en geloof om de waarheid over de Opgestane te kunnen ontvangen.’  
 
Deon Lemmer vertelde me een kort verhaal: ‘Na mijn hersenoperatie had ik een wonderlijke ervaring met een paard op het strand. Ze dook ineens op. Ik was bang, maar ze kwam recht op me toelopen en stond vlak voor me stil, zodat ik haar met steeds meer zelfvertrouwen kon aaien. Die aanraking was zo genezend. We onderschatten dieren zo, vooral zij die zich door ons hebben laten ‘temmen’. Eigenlijk is het andersom. Het paard op het schilderij weet wat er gaande is en wacht stil en nederig op haar Schepper.’
 
Staan wij ook stil in afwachting van de aanraking van de opgestane Jezus, zodat we genezing ontvangen? Staan wij klaar om de last te dragen die hij voor ons uitkiest?
 
Dit is een erg druk schilderij. Het is alles behalve stil. Diagonalen schieten of zigzaggen in alle richtingen. Het werk is verwarrend doordat sommige figuren verder weg groter zijn afgebeeld in plaats van kleiner. De bovenkant van het kruis met de piepkleine figuurtjes lijkt heel ver weg, terwijl de voet van het kruis vlak voor ons lijkt te staan. Het is het kruis, die krachtige verticale lijn in het midden, tussen hemel en aarde, tussen God en de mensen, die zorgt voor de samenhang. Het kruis is Gods anker tussen verleden, heden en toekomst, tussen verloren en gevonden zijn. Het kruis was zijn plan. Het is zijn plan. Toen en nu. Hier en daar.
 
Nog iets wat de kunstenaar vertelde: ‘In een aantal preken werd ons voorgehouden dat we onze talenten binnen en buiten de gemeente moeten gebruiken. Daarop maakte ik dit werk en gaf het aan de kerk. Het was onthuld tijdens het 150-jarige jubileum van onze kleine Anglicaanse gemeente. Het hangt in de hal van Christ Church in Alexandria in Zuid-Afrika. Ik heb voor mezelf besloten dat ik ieder jaar zo onopvallend mogelijk het jaartal zal veranderen.
 
Dus dit jaar zal op het timpaan staan:
 
2011 – Jesus Lives.
 
********
 
Bijbel
Het lege graf: Johannes 20:1-16
Het water dat Jezus geeft: Johannes 4:14
 
Erna Buber-deVilliers is een gepensioneerde kunstdocent die zich met van alles en nog wat bezighoudt. 

Deon Lemmer: Opstanding van de geliefde (een jaarlijkse gebeurtenis), 1260 x 750 mm, acryl en olie op doek, 2010.
 
Deon Lemmer is een Zuid-Afrikaanse kunstenaar die opgroeide in KwaZulu, Natal. Hij studeerde kunst aan de Universiteit van Natal in Pietermaritzburg. Hij gaf vervolgens o.a. les aan de Vaal University of Technology in Vanderbijlpark, Gauteng Province. Na 11 jaar moest hij vanwege zijn gezondheid zijn levensstijl veranderen en op een rustiger plek gaan wonen. Hij verhuisde naar een landelijk gelegen dorp aan de oostkust. Alexandria ligt 100 km ten noordoosten van Port Elizabeth. Hij bleef lesgeven tot hij dit vanwege een hersentumor moest opgeven. Hij noemt het ‘een van de vele ingrepen ten goede door God in mijn leven’ en zegt ‘op kwam Deon, de zestig jaar oude, groene, fulltime (als mijn energie het toelaat) kunstenaar. Verleden jaar had ik mijn eerste solotentoonstelling en komende april volgt er weer een.’
 
ArtWay beeldmeditatie 6 maart 2011