ARTWAY:
OPENING EYES,
HEARTS & MINDS
Volg ons
Kunstenaars
Simberg, Hugo - BM - Beat Rink
Hugo Simberg: De gewonde engel
Een strijd die wat kost
door Airi en Beat Rink
De Finse kunstenaar Hugo Simberg (1873-1917) schilderde dit werk eerst op doek (1903) en een paar jaar later op de muur van de kathedraal van Tampere in Finland. Beide werken zijn grotendeels hetzelfde, alleen zijn er op de muurschildering op de achtergrond twee schoorstenen te zien. Simberg sloot zich aan bij het symbolisme, nadat hij rond 1900 een aantal symbolistische kunstenaars in Parijs had ontmoet. De symbolisten waren niet uit op een realistische weergave van de werkelijkheid, maar wilden verborgen realiteiten zichtbaar maken. Ter benadrukking van het centrale idee van een schilderij hielden ze de schilderstijl relatief eenvoudig.
Het duurde zes jaar voordat Simberg het idee voor dit werk daadwerkelijk om kon zetten in een schilderij. Het is een gerijpt werk. Hij hield van kinderen en schilderde ze vaak. Met name kinderen van de arbeidersklasse stonden vaak model voor hem om zo wat bij te kunnen verdienen.
Het werk roept vragen op. Kan een engel gewond raken? Wie zijn deze kinderen? Waar gaat dit drietal naartoe? We zien dat de engel een wond aan zijn hoofd en een scheur onderin zijn vleugel heeft. Hij heeft duidelijk medische hulp nodig. Hij houdt wat bloemen in zijn hand. Het gezicht van de jongen rechts lijkt verdriet en schuldbewustheid uit te stralen. Hij kijkt ons aan alsof hij ons iets wil vertellen. Wat heeft hij op zijn geweten? De linker jongen is diep in gedachten verzonken.
Op de vraag wat dit werk betekent, antwoordde Simberg: "Het schilderij geeft zelf antwoord op deze vraag. Iedereen moet het zelf vinden." Op zoek naar een antwoord kun je jezelf vragen stellen. Waar bevind ik me op het schilderij? Identificeer ik me met de gewonde engel, ben ik bezeerd en gehavend? Ben ik zo moe dat ik alleen nog maar gedragen wil worden? Of wil ik wel verder, maar heb ik er zelf de energie niet meer voor? Hou ik bloemen vast die me herinneren aan een voorbijgegane vreugde? Wat gaat er door mijn hoofd als ik kijk naar de weg die voor me ligt?
Misschien ben je eerder de rechter jongen. Er is iets ergs gebeurd: een boodschapper van God is gewond geraakt. Je hebt je verzet tegen God en de engel werd het slachtoffer. Heb jij iets gedaan wat je liever niet op je kerfstok had gehad? Zou je er alles voor over hebben om het weer goed te maken nu je ziet wat je hebt aangericht? Heb je vergeving nodig?
Of ben je eerder de linker jongen? Ben je verdrietig omdat er zoveel in de wereld is dat God pijn doet? Je ziet hoe het kwaad woedt en strijdt tegen God en alles wat goed is. Er ligt verbetenheid op het gezicht van de jongen. Je bent bedroefd, maar je geeft niet op. Je gaat door. Je zou graag meer kracht willen hebben om te bouwen aan het koninkrijk van God.
Maar het schilderij biedt ook troost. We zien dat de engel niet al te erg gewond is, hij zal weer herstellen. Hij wordt gedragen in de richting van het licht, van God die hem zal genezen net zoals hij ons wil genezen. Herstel vraagt tijd zoals het ook even zal duren totdat de noordelijke lente op het doek ten volle door zal breken. Maar de lente hangt al in de lucht! En ook voor ons zijn er misschien vrienden die ons helpen en voor ons zorgen, die ons, net als de verlamde man in Marcus 2, op een draagbed naar beneden laten zakken tot vlak voor de voeten van Jezus.
******
Hugo Simberg: De gewonde engel, 1903, olieverf op doek, 127 ×154 cm. Locatie: Ateneum, Helsinki.
Hugo Gerhard Simberg (1873-1917) was een Finse symbolistische schilder en graficus. Voor hem was het symbolisme de enige weg waarlangs hij zijn innerlijk kon weergeven. Zijn ambities werden met weinig begrip ontmoet. De enige die in hem bleef geloven was zijn leermeester Akseli Gallen-Kallela. Zijn expositie in de herfst van 1898 vormde een keerpunt in zijn leven. Finse critici begonnen hem eindelijk serieus te nemen. In hetzelfde jaar werd hij toegelaten als lid van de Finse Kunstenaars Bond. Pas na zijn dood werd het belang van zijn werk echt onderkend.
Airi Rink werd geboren in Tampere, Finland. Ze maakte jarenlang deel uit van een dansgezelschap. Daarna werd ze fysiotherapeut en studeerde ze psychologie. In 1985 zette ze samen met haar man Crescendo op, een internationale organisatie die zich richt op klassieke en jazz musici en andere kunstenaars (www.crescendo.org ). Naast haar werk bij Crescendo werkt ze als psycholoog en geeft zij lezingen.
Beat Rink werd geboren in Basel, Zwitserland. Hij studeerde literatuur/geschiedenis en theologie aan de Universiteit van Basel en is dominee in de Zwitserse gereformeeerde kerk. Hij was betrokken bij de start van Crescendo and Arts+ (www.artsplus.ch). Hij werkt als leider van Crescendo. Hij geeft lezingen en schreef de volgende boeken: Grosse Maestros, hinter der Bühne erlebt/Backstage with Great Musicians (Interviews met Franz Mohr van Steinway & Sons, New York); Mich umgibt ein grosser Klang (Interviews met 20 bekende musici); Jauchzet, frohlocket! Die Botschaft des Weihnachtsevangeliums von J.S. Bach; Verleisbarungen – Aphorismen (poëzie).
ArtWay beeldmeditatie 20 februari 2011