ARTWAY:
OPENING EYES,
HEARTS & MINDS
Volg ons
Kunstenaars
Folkerts, Gerald - BM - Gerald Folkerts
Gerald Folkerts (1958-2009): No Time to Sleep en Waiting for Eternity
Slaap jij ook niet goed?
door Gerald Folkerts
Ik ontmoette Rabbi Weizman voor het eerst, toen ik met de klas van mijn dochter meeging naar de B’nai Abraham synagoge in Winnipeg. Hij liet de kinderen de gedenksteen voor de Holocaust zien en vertelde dat meer dan 70 van zijn familieleden naar verschillende kampen waren afgevoerd. Hij was de enige overlevende.
De man op de bank is Rabbi Weizman. Het nummer in de hoek linksboven is gebaseerd op een foto van de arm van een gevangene in Auschwitz. Op de ‘vermist’ poster staat een foto van de vader van Rabbi Weizman, die ook rabbi was en door de Nazi’s werd doodgeschoten. De foto onder de bank is van Rabbi Weizmans rabbi uit Polen die eveneens omkwam in de oorlog. De deur helemaal rechts bevond zich in een van de gaskamers in Auschwitz. De tabletten die voor de deur op de grond liggen werden gebruikt om de gevangenen te doden die in de gaskamers opgesloten waren.
De steen die Rabbi Weizman als kussen gebruikt, roept het bijbelverhaal van Jacob in herinnering toen hij op de vlucht was voor zijn broer Ezau. Terwijl Jacob in Bethel lag te slapen met een steen als kussen, beloofde God hem in een droom dat hij over Jacob zou waken en hem zou zegenen.
Een formulier uit mijn kerkelijke traditie zegt dat ‘Gods voorzienigheid de almachtige en alom tegenwoordige kracht Gods is, door welke Hij hemel en aarde en alle schepselen met zijn hand onderhoudt en zo regeert, dat loof en gras, regen en droogte, vruchtbare en onvruchtbare jaren, spijze en drank, gezondheid en ziekte, rijkdom en armoede en alle dingen niet bij geval, maar van zijn vaderlijke hand ons toekomen.’
Komen concentratiekampen en gaskamers ‘ons toe van zijn vaderlijke hand’? Het lijkt mij dat er een wereld van genade zit tussen dat wat van God komt en dat wat God toestaat.
Een paar jaar geleden besloot ik te stoppen met lesgeven. De afsluiting van mijn jaren als leraar liep echter niet bepaald zoals ik me had voorgesteld. Het was een donkere tijd, maar zeker niet de eerste keer dat ik duisternis en wanhoop ervoer. Een jaar lang maakte ik geen kunst. In plaats daarvan verbouwde ik de zolder van ons huis tot atelier. Ik weet niet precies hoe en wanneer het idee opkwam, maar de notie van slaap als een geschikt beeld voor de kwetsbaarheid die ik voelde leek een intrigerende mogelijkheid.
Restless Slumber (Rusteloze sluimering) is een verzameling werken waarin slaap als beeld gebruikt wordt voor het spanningsveld tussen de voorzienigheid en dat wat de mens iedere dag opnieuw ervaart: de kwetsbaarheid van het leven. Ieder van ons is één dood, één ziekte, één verloren baan, één confrontatie met de gebrokenheid verwijderd van de woestijn van de wanhoop, waarin alles wat ooit houvast gaf ontoereikend lijkt.
Heeft Restless Slumber iets van betekenis te zeggen? Dat hoop ik wel! Dit werk is wellicht betekenisvol zowel om wat het niet doet als wat het wel doet. Maar al te vaak verwacht onze wereld weinig meer (en ontvangt daarom weinig anders) dan sentimentele beelden geladen met didactische inhoud van kunstenaars wier werk wortelt in met geloof doortrokken aarde. Restless Slumber is een poging om vragen op te werpen en onderzoeken zonder in simplistische oplossingen en makkelijke antwoorden te vervallen.
Ik geloof dat we vandaag de dag in een wereld leven waarin God zijn kunstenaars oproept tot trouw, omdat onze kunst een belangrijk ingrediënt kan zijn in de balsem die hij gebruikt om de diepe wonden te helen van een wereld die vooral kijkt naar de economie, wetenschap en technologie voor haar heil en bescherming tegen wanhoop.
Waiting for Eternity
Ben ik nu de Restless Slumber serie af is dankbaar voor de pijn en wanhoop van een paar jaar geleden? Het korte antwoord is… nee! Toch ben ik dankbaar dat God ook in de duisternis aan het werk was, zodat er ook goede dingen uit voortkwamen.
De ervaring van kwetsbaarheid roept een extra sterk verlangen op naar de ware en blijvende rust. Soms kan ik niet wachten.
*******
Gerald Folkerts schreef deze tekst in 2002 voor de Restless Slumber tentoonstelling in de Mennonite Heritage Centre Gallery, Winnipeg.
No Time to Sleep, uit de Restless Slumber serie, olieverf op doek, 105 x 285 cm (diptiek), 2001.
Waiting for Eternity, uit de Restless Slumber serie, olieverf op doek, 2002.
Op 30 mei 2009 overleed Gerald Folkerts na een korte strijd met kanker. Hij studeerde aan Dordt College (Iowa), waarna hij zich in Winnipeg vestigde als leraar. Na 18 jaar liet hij het leraarschap achter zich om meer tijd aan zijn kunst te besteden. Gerald heeft solo- en groepstentoonstellingen gehad in Noord-Amerika. In 2002 won hij IMAGO's 30th Anniversary National Juried Competition met zijn schilderij Waiting for Eternity. Hij was jurylid voor tentoonstellingen, gaf workshops en lezingen in Canada en de VS. imago-arts.org/artist-gerald-folkerts/
Dr. Calvin Seerveld: ‘Folkerts heeft de wijsheid om zijn geloof op subtiele wijze te laten doorwerken in de geest van zijn werk door zijn medeleven met de onder problemen gebukte mensen die hij schildert.’
Jenna Smith: ‘Christelijke waarden als liefde en compassie waren impliciet aanwezig in Geralds doeken: hij schilderde de zieken, de randfiguren, de onbeminden. Zijn onderwerpen waren dakloze mannen, vermoeide vrouwen en mensen in rolstoelen.’
ArtWay beeldmeditatie 23 januari 2011