Psalm 1 - Frouckje van der Wal

Frouckje van der Wal: Levensboom

Nieuw leven

door Frouckje van der Wal

Voor het boek Leren van bomen van Mirjam van der Vegt verzorgde ik de illustraties. Toen mijn man overleed, had ik veel aan het tekenen van bomen. Ze ontstonden vanzelf uit de lijnen op mijn papier en ik werd steeds nieuwsgieriger naar wat God in de Bijbel over bomen te zeggen heeft.

Het lezen van het scheppingsverhaal in Genesis vind ik iedere keer weer verrassend. Zes dagen worden beschreven waarop God planeet aarde vormgeeft. Ook de bomen hebben hierin een prominente rol. Als allerlaatste maakt God de mens – recht, op twee benen en met de kop naar de hemel gekeerd. Hij geeft hem een prachtig cadeau: een tuin vol bomen met heerlijke vruchten om van te eten. En een opdracht; om zorg te dragen voor al dat moois en ervan te proeven!

Als ik zulke teksten lees, dan raak ik enthousiast. Wat is er mooier en indrukwekkender dan een boom? Zo’n grote, uit de kluiten gegroeid exemplaar vol bladeren op een veld bijvoorbeeld. Of de kleine perenboom in de boomgaard waar iedere herfst vruchten aan groeien, rijp om geplukt te worden en op te eten. Bomen maken zo’n belangrijk onderdeel uit van ons leven.

Het ging helemaal niet goed met mij toen ik de boom uit Psalm 1 tekende. Ruim een jaar ervoor was mijn man overleden na een zwaar ziekbed. Ik was uitgeput en de grip kwijt op zo’n beetje heel mijn leven en mijzelf. Ontworteld en wanhopig op zoek naar houvast. Het enige wat ik kon bedenken, was mij vast te klampen aan beelden uit de natuur. Hoe wonderlijk is het als er een nieuwe twijg groeit uit een omgezaagde boom? Of als een boom die door de bliksem is getroffen of door de wind omver is geblazen toch doorgroeit?

Niet lang voordat mijn man ziek werd, waren we verhuisd naar een voor ons nieuwe stad. We hadden de perenboom mee verhuisd en verplant op een moment dat het helemaal niet goed was voor die boom. De hele winter keken we uit naar het voorjaar, omdat we dan zouden weten of de boom het gehaald had. Mijn man lag in het ziekenhuis toen de boom ging bloeien. Toen hij overleden was, bleef de boom zijn vruchten dragen. Het kan dus – wortel schieten in nieuwe omstandigheden! Ik wist dat, zag het voor mij als ik uit het raam keek. Bovendien was ik door mijn opvoeding gezegend met Bijbelse verhalen die ditzelfde steeds weer vertellen – er is hoop! Zelfs als het er niet naar uitziet. Ook al zag ik het niet meer en was het aardedonker in mij, toch tekende ik die boom uit Psalm 1. Ik deed dat niet voor niets.

Hij zal zijn als een boom, geplant aan stromend water.
Op tijd draagt hij vrucht, zijn bladeren verdorren niet.
Alles wat hij doet komt tot bloei.

In Genesis 2:9 wordt er vol liefde over bomen geschreven: ‘Hij liet uit de aarde allerlei bomen opschieten die er aanlokkelijk uitzagen, met heerlijke vruchten.’ Twee bomen springen eruit. De Levensboom en de boom waarvan God verbood om te eten. De één staat voor het rijke leven met God, de andere voor een leven los van God. Ik klampte me vast aan de Levensboom, tekende die ook. Ik werd blij van deze boom.

Ik wilde graag geloven dat God goed was en dat ik een toekomst had, maar ik voelde het zo vaak niet. Leven deed pijn. Ik was gebroken. Maar ik niet alleen. Er brak een epidemie uit. Er woedden grote bosbranden in Australië waardoor dieren massaal stierven en mensen hun huizen moesten verlaten. Er werd hard geschreeuwd door politici wereldwijd, zoveel mensen waren boos, kwamen in opstand, er was zoveel onenigheid. Hier waren mensen op de vlucht, daar vraten sprinkhanen de oogst op waar al zo weinig was. Het leven ging op slot voor iedereen. Al deze indrukken vonden hun uitweg in een nieuwe tekening. Ik probeerde naar de Levensboom te kijken vanuit Gods ogen. Hoe hij bedoeld was en hoe hij er in de praktijk vaak uitziet. Het deed pijn.

Is dit het dan? Een gespleten, gebroken en verscheurd leven? Ik geloof van niet. Dwars door al het lijden heen, is er steeds weer nieuw leven. Is er steeds weer hoop. Het is als een twijgje op een afgehouwen stronk, een beeld van belofte. Jezus stierf op een stam. De Bijbel begint met een tuin en eindigt met een stad. Met in die stad de Levensboom. Langs een rivier en vol leven. Iedere maand draagt de boom een andere vrucht en de bladeren zijn geneeskrachtig. Het is iets om naar uit te zien en ondertussen mogen we in de bomen om ons heen iets proeven van het goede leven met God. Tijd voor een nieuwe tekening!

*******

Afbeeldingen: Frouckje van der Wal: 1. Levensboom, 2. Gebrokenheid.

Frouckje van der Wal is kunsthistoricus en vormgever.

Wil jij meer weten over de talrijke bomen die in de Bijbel voorkomen? Meld je dan aan voor de podcast Leren van bomen; 50 gesproken bijbelmeditaties over bomen. Of lees het bijbehorende boek, geschreven door Mirjam van der Vegt. Kijk op lerenvanbomen.nl voor meer informatie.

ArtWay beeldmeditatie 5 november 2023