Zusters Sint Liobaklooster - BM - Ria Stolk

Zusters van het Sint Liobaklooster: Sterke vrouwen

Daadkracht

door Ria Stolk

Op een fiets- of wandeltochtje naar het Zuid-Hollandse Kaageiland kun je zomaar opeens aan de kant van de weg een beeldenkring van vrouwen ontdekken. Ze staan daar aan de waterkant met uitzicht over de Kagerplassen. Het is een ideale plek om even te stoppen en een rondje langs de beelden te maken.

In een kring van twaalf eiken staan tussen de bomen dertien vrouwenbeelden. ‘Sterke vrouwen’ worden ze genoemd. Niet alleen omdat ze van basaltsteen zijn gemaakt, maar omdat ze iets vertellen over de kracht van vrouwen. In Spreuken 31:10-31 staat een loflied op de sterke vrouw. Op verschillende manieren worden daar de eigenschappen van een sterke vrouw beschreven. Twee omschrijvingen springen eruit als je aan de beelden denkt die op Kaageiland staan: ze spreekt wijze woorden en zij is vol daadkracht, onvermoeibaar is ze in de weer. Stuk voor stuk komen deze vrouwen op voor hun rechten, het recht voor hun kind, recht op een toekomst. Onvermoeibaar is hun blik op de toekomst gericht en zoeken ze heil en zegen, niet alleen voor zichzelf maar ook voor anderen.

Wie zich in de verhalen van deze levens verdiept krijgt bewondering voor deze vrouwen. Ze waren toen en zijn ook nu nog een voorbeeld om je als mens aan te spiegelen. De dertien vrouwen zijn te onderscheiden door de bronzen attributen die zij bij zich dragen. 

Eva (zie bovenaan), afgebeeld met de slang en de appel. Genesis 3. Eva is de eerste vrouw die genoemd wordt in de Bijbel: de moeder van alle levenden. Zij is onlosmakelijk verbonden met de slang, die haar in het paradijs uitdaagt om van de verboden vrucht van de boom te eten.

Tamar, afgebeeld met de staf van Juda met leeuwenkop en zijn zegelring. Genesis 38. Tamar is de weduwe van Er, een van de zonen van Juda. Zij zou volgens de heersende wetten als weduwe moeten trouwen met haar zwager Omar, die zich echter onttrekt aan de plichten die horen bij dit zwagerhuwelijk. Ook hij sterft en Juda stuurt Tamar terug naar haar ouders. Tamar – die opkomt voor haar rechten – verleidt haar schoonvader. Na hun samenzijn houdt ze als bewijs Juda’s staf en zegelring achter. Daardoor moet Juda zijn misstap wel erkennen.

Mirjam, afgebeeld met tamboerijn. Exodus 15, 20. Mirjam, profetes en zus van Mozes. Onder leiding van Mozes trekt zij met haar landgenoten weg uit Egypte. Na een spectaculaire doortocht door de Rietzee ontsnappen ze aan het leger van farao.  Eenmaal aan de overkant pakt Mirjam haar tamboerijn en zingt een lied van bevrijding en dank. Alle vrouwen volgen dansend en zingend haar voorbeeld.

Rachab, afgebeeld met rood koord. Jozua 2:18. Het huis van Rachab (de hoer) stond op de muur van de stad Jericho. Toen twee mannen van het volk Israël eropuit werden gestuurd om de stad te verkennen en gevaar liepen, werden ze door Rachab verborgen. Met behulp van een koord weten de mannen te ontsnappen. Als later de stad door de Israëlieten wordt ingenomen, hangt Rachab een rood koord uit haar venster, zodat de mannen weten dat zij daar woont. Op deze manier wordt Rachab en haar hele familie gered.

Debora, afgebeeld met weegschaal. Rechters 4 en 5. Rechters 11:29-40. Debora was een vrouw met power, een profetes en rechter. Ze sprak recht onder de Deborapalm tussen Rama en Bethel. Ze nam beslissingen en gaf aan legeroverste Barak een boodschap van God door: hij moet ten strijde trekken. Debora gaat met hem mee. Na een bizarre overwinning zingen ze samen een prachtig bevrijdingslied.

Ruth en Naomi, afgebeeld met het kind Obed. Ruth 4. Ruth en Noami: grotere liefde en trouw dan tussen deze schoonmoeder en schoondochter is er niet. Als hun mannen zijn overleden trekken ze samen van Moab naar Bethlehem. Van Ruth zijn de bekende woorden: ‘Jouw volk is mijn volk, jouw God is mijn God.’ In Bethlehem ontmoet Ruth een nieuwe echtgenoot. Zij schenkt haar schoonmoeder een kleinzoon en daarmee een nieuwe toekomst. De jongen wordt Obed genoemd en is de vader van Isaï, de vader van David.

Batseba, afgebeeld met de kroon waarmee zij Salomo kroont. I Koningen 1 en Hooglied 3-11. Ten koste van haar echtgenoot neemt koning David Batseba tot vrouw. Zij krijgen samen een zoon, maar de jongen sterft. Er wordt nog een zoon geboren, Salomo. Hij wordt later, als er een familieruzie lijkt te ontstaan over de opvolging van koning David door Batseba tot koning gekroond.

Jefta’s dochter, afgebeeld met een tamboerijn. Rechters 11. Rechter Jefta doet God voor hij ten strijde trekt een belofte: als U mij helpt de Ammonieten te verslaan en ik veilig terug kom, zal ik het eerste dat uit mijn huis tegemoetkomt aan U offeren. Als blijkt dat dat zijn enige dochter is, scheurt hij vol van verdriet zijn kleren. Samen met haar vriendinnen trekt zijn dochter twee maanden de bergen in om te rouwen. Daarna keert ze terug naar haar vader en deed hij wat hij aan God beloofd had.

Maria en Anna, afgebeeld met kind Jezus. Lucas 2: 36-38. Anna, dochter van Famuel uit de stam Aser, wordt ook wel Hanna genoemd. Ze is een hoogbejaarde profetes en al 84 jaar weduwe en altijd in de tempel te vinden, zo ook op de dag dat Jozef en Maria de tempel bezoeken om een offer te brengen vanwege Jezus’ geboorte. Als Hanna Maria met haar kind ontmoet, herkent ze in Jezus de lang verwachte Messias.

Maria Magdalena, afgebeeld met het kruikje balsem. Johannes 20:1-18. Maria van Magdalena wordt wel de eerste vrouwelijke discipel genoemd. Ze heeft een speciale band met Jezus. Ze hoort bij de vrouwen uit Galilea die Jezus en zijn leerlingen steunen en helpen. Zij is aanwezig bij de kruising van Jezus. Als ze na drie dagen op weg gaat naar het graf om zijn dode lichaam met balsem te verzorgen is zij de eerste die Jezus na zijn verrijzenis uit de dood ontmoet.

Zwangere vrouw, afgebeeld met de maan onder haar voeten en een krans van sterren boven haar hoofd. Openbaring 12. De apostel Johannes heeft op het eiland Patmos visioenen en vergezichten. In een van die vergezichten ziet hij aan de hemel een zwangere vrouw. Ze is bekleed met de zon, heeft de maan onder haar voeten en om haar hoofd een krans van twaalf sterren. Deze zwangere vrouw wordt vaak gezien als symbool voor Maria of de mensheid.

*******

Sterke vrouwen, 2023, 120 x 160 cm en gemaakt van basaltsteen. De attributen zijn van brons.

Het Benedictijnse Sint Liobaklooster heeft de beelden in opdracht van pastoor Kees van Lent gemaakt. Van oudsher maken de monialen en monniken van het dit klooster prachtige priestergewaden en kerkelijke kunst. Het aloude monastieke ideaal van ora et labora, bid en werk, heeft gestalte gekregen in het feestelijk vieren van de liturgie binnen de gemeenschap (ora). Naast de benedictijner pijler van de gastvrijheid en mogelijkheid tot verblijf voor bezinning, komt het werk (labora) tot uitdrukking in kunstzinnige ambachten zoals weefwerk, batik, pottenbakken, edelsmeden, beeldhouwen en mozaïek. De zusters bezien steeds opnieuw wat op dat ogenblik aan opdrachten uitgevoerd kan worden of op eigen initiatief aan kerken of particulieren kan worden aangeboden. Steeds opnieuw is het voor hun van wezenlijk belang dat het artistiek werk verantwoord moet zijn.

Wil je meer weten over deze Sterke Vrouwenbeelden. Neem vrijblijvend contact met ons op via info@stalopdekaag.nl. Wil je meer informatie over het Liobaklooster, kijk dan op: www.liobaklooster.nl

Ria Stolk is bestuurslid van Stal op de Kaag, Julianalaan 13a, Kaag. www.stalopdekaag.nl

ArtWay beeldmeditatie 2 juli 2023