Rehnman, Mats - BM - Victoria Emily Jones

Mats Rehnman: Annunciatie

Maria’s vruchtbare jawoord

door Victoria Emily Jones

Toen Maria ja zei tegen Gods opdracht om zijn Zoon ter wereld te brengen, liet zij een wereld van mogelijkheden opengaan. Haar fiat (‘mij geschiede…’) laat zich lezen als een parallel met Gods fiat (‘Er zij…’) aan het begin van de tijd – schepping en nieuwe schepping, beide in gang gezet met een woord.

In zijn Annunciatie uit 2001, een verjaardagsgeschenk voor zijn moeder, laat de Zweedse schilder en verhalenverteller Mats Rehnman de reikwijdte, begeestering en vruchtbaarheid zien van Maria’s aanvaarding van Gods wil. Het Woord wordt vlees in haar schoot en de kosmos reageert vreugdevol. ‘Ik ben gekomen om hun het leven te geven in al zijn volheid,’ zei Jezus (Johannes 10:10). Het schilderij van Rehnman heet ons welkom in die volheid.

Gabriël en Maria vormen een cirkel in het midden, zijn vleugels buigen omlaag naar de aarde en de sleep van haar jurk loopt omhoog naar de hemel, als verbinding van twee domeinen. Rond hen is nog een ring, gevormd door links een boom en rechts een dorpje waar mensen in verlichte deuropeningen staan. De buitenste ring bestaat uit de vrije, dartele beweging van vogels en vissen, apen en antilopen.

De cirkel is te interpreten als een symbool voor eenheid, heelheid of eeuwigheid. De Heilige Geest vliegt daar naar binnen om Maria te bezwangeren, met naar buiten golvende gevolgen.

Zoals ‘in den beginne’ Gods Geest over de voorwereldlijke wateren zweefde en de wereld leven inblies (Genesis 1:1-2), zo zweefde de Heilige Geest ook over de maagd Maria om een nieuwe start te maken, om Leven te wekken in de wateren van haar baarmoeder (Lucas 1:35). Negen maanden later zou dit Leven geboren worden tot redding van alle mensen.

Rehnmans compositie is o.a. geïnspireerd door de traditionele Zweedse textielkunst, met name agedyna (handgeweven rijtuigkussens of sierkussens) uit het vroeg-negentiende-eeuwse Skåne. Gewoonlijk maakte een verloofde jonge vrouw die kussens samen met haar moeder en zussen om er met haar echtgenoot op te zitten als ze na de huwelijksplechtigheid met paard en wagen vertrokken. De Annunciatie was een gebruikelijk thema voor agedyna. Het tafereel wordt herhaald – voor elke zitting één – en telkens omgeven door een krans met bovenaan een blauw- of groengevleugelde Geestvogel en rondom een overvloed aan rode bloemen.

Maria’s moedige overgave is leerzaam voor ons. In geloof stapte zij Gods beloften binnen, ook al werd zij daarmee een mogelijk mikpunt van valse beschuldigingen en bedreigingen en liepen haar plannen voor een normaal gezinsleven in Nazareth spaak. Maar haar beslissing droeg vrucht, en hoe! Niet slechts in haar eigen directe context, maar voor alle tijden en plaatsen en generaties.

Welke verrassende, ‘onmogelijke’ dingen zou God niet door ons kunnen doen, als wij ja zeggen als hij ons roept?

*******

Mats Rehnman: Annunciatie, 2001, aquarel en acryl. 
De Annunciatie, sierkussen uit Skåne, Zweden, eerste helft negentiende eeuw. Geweven doek, 52x96,5 cm.

Mats Rehnman (1954) is een beroeps verhalenverteller en beeldend kunstenaar uit Stockholm met een voorliefde voor volksverhalen en mythen uit verschillende landen en religies. Hij reist door Zweden met voordrachten van traditionele en eigen verhalen voor kinderen, oudere jeugd en volwassenen, in opdracht van culturele centra, scholen, bibliotheken, theaters, radioprogramma’s en festivals. Hij geeft ook workshops bij opleidingen voor leraren, bibliothecarissen, schrijvers, acteurs en priesters. Hij is medeoprichter van het internationale Fabula Storytelling Festival en heeft een aantal kinderboeken geschreven en geïllustreerd. www.matsrehnman.myportfolio.com

Victoria Emily Jones, assistent-redacteur van ArtWay, woont in de Verenigde Staten in de regio Baltimore, waar zij werkt als freelance redacteur. Zij blogt op ArtandTheology.org over manieren waarop kunst een nieuwe omgang met de Bijbel kan stimuleren. Zij is bestuurslid van de Eliot Society, kunstcurator voor het Daily Prayer Project en heeft meegewerkt aan de Visual Commentary on Scripture en aan de Encyclopedia of the Bible and Its Reception.

ArtWay beeldmeditatie 5 december 2021