Flood, Jake - BM - Jonathan Evens

Jake Flood: Reflectie

Stilstand en beroering

door Jonathan Evens

Onlangs zat ik in de jury voor de Chaiya Art Awards, de grootste Britse prijs voor religie en spiritualiteit in kunst. Het thema voor 2021 was ‘God is…’ Uit de 700 inzendingen werden vijftig beeldende kunstenaars geselecteerd voor een expositie over dit thema. Volgens de jury ‘stimuleren zij ons om verder te kijken, het onzichtbare te ontwaren en het onbeschrijflijke te vatten.’ Reflectie van Jake Flood doet dit allemaal.

Reflectie is een foto van een sculptuur getiteld Vesqua (2008), een werk van de Britse kunstenaar William Pye (1938). Deze sculptuur was een van de zeventig eigentijdse sculpturen die in 2014 in de kathedraal van Gloucester werden opgesteld voor de tentoonstelling Crucible 2. Vesqua bleef daar staan tot Pasen 2015, toen het als doopvont werd gebruikt voor een aantal dopelingen. Vesqua maakt deel uit van een serie watersculpturen, Brimming Bowl getiteld. Al lange tijd vindt Pye zijn inspiratie in de buitengewone eigenschappen van water. Fascinatie met de natuurwetten van de hydrostatica en hoe je daarmee kunt spelen is een vast en essentieel onderdeel geworden van zijn sculpturen, bijvoorbeeld van het doopvont in de kathedraal van Salisbury.

Water is het overheersende element in Vesqua. Het wateroppervlak weerspiegelt de omgeving en vormt een platte schijf van ogenschijnlijk stilstaand water op een niveau dat waarneembaar hoger ligt dan de rand van het bronzen vat. Een flinke hoeveelheid water stroomt het vat in en als het water stijgt, verdwijnt de beroering om zo de suggestie van stilstaand water te wekken, ook al glijdt er zo’n 135 liter water per minuut omlaag in een interne vierkante bak die het water naar een daaronder gelegen reservoir voert.

Jake Flood, de maker van de foto van Vesqua, zegt: ‘In de weerspiegelingen langs de randen van het doopvont zijn de oude verhalen weerspiegeld die afgebeeld zijn in het omringende gebrandschilderde vensterglas. Het centrum is leeg en biedt zo een plaats voor reflectie en verbinding met God. Ik geloof niet in een godheid, maar bij het werken met overlevenden van slavernij hebben momenten van reflectie en stilte geleid tot gemeenschap, samenwerking en het begin van nieuwe verhalen. Dat is misschien God.’

Op de foto van Flood staat de vierkante bak in het midden, waardoor er een ruimte ontstaat die leeg en donker is. Er is een oude stroming binnen het christendom die stelt dat de plaats van de leegte de plaats van de ontmoeting met God is. Verschillende psalmen verwoorden de gedachte dat duisternis een bedekking of verhulling van God kan zijn en daarom onze beste vriend. De centrale ruimte wordt omrand door weerspiegelingen van het gebrandschilderd glas in de kathedraal. Dat ligt buiten de sculptuur, maar we zien er iets van doordat het water stilstaat. Hoewel de foto in het midden leeg en monochroom is, laat ze ons delen in de omringende verscheidenheid van kleuren. We kunnen die vensters niet helemaal zien en de verhalen niet volgen, maar we zien er toch voldoende van om hun rijkdom te ervaren.

Beroering en stilte vormen de kern van de sculptuur en van de foto. Beroering in het werken met overlevenden van slavernij; stilte op momenten van reflectie tijdens de kunsttherapie die verbinding bewerken. Flood heeft een beeld gecreëerd dat zowel over grote onrust gaat als over rust, zowel over Gods afwezigheid als zijn aanwezigheid. Zo stimuleert het ons om verder te kijken, het onzichtbare te ontwaren en het onbeschrijflijke te vatten.

*******

Jake Flood, Reflectie, 2021, foto, 30x45 cm. ©Jake Flood

William Pye, Vesqua, 2008, brons. Foto

Jake Flood is een Britse fotograaf en counselor bij Jake Flood Counselling en ambassadeur voor Unseen, waar hij werkzaam was bij een safehouse voor mannen. Hij leidde daar ook fotosessies, die veel overlevenden hebben geholpen een begin van zelfvertrouwen te herwinnen en rust te hervinden nadat ze werden uitgebuit. Hij heeft meer dan dertig jaar ervaring in de geestelijke gezondheidszorg, is lid van de British Association for Counselling and Psychotherapy en heeft de afgelopen vijf jaar gewerkt met mannelijke slachtoffers van moderne slavernij en mensensmokkel. Zie https://jakefloodcounselling.co.uk/

De expositie van de Chaiya Awards is online te zien op www.chaiyaartawards.co.uk/godis

Jonathan Evens is een van de predikanten van Sint-Martin-in-the-Fields en priester van Sint-Stephen Walbrook, twee kerken in het centrum van Londen die met elkaar samenwerken. Hij is secretaris van commission4mission, een organisatie die hedendaagse kunst opdrachten door kerken wil bevorderen. Hij is een van de auteurs van The Secret Chord, een boek over de rol van muziek in het culturele leven. Hij schrijft regelmatig over kunst voor diverse publicaties en heeft een blog: https://joninbetween.blogspot.com.

ArtWay beeldmeditatie 14 november 2021