Het Paradijs - Eli Content

Eli Content: Beresjiet, het Paradijs

Schepping van een dwarsligger

door Koos Sluiter

In het Joods Historisch Museum, nu het Joods Cultureel Kwartier in Amsterdam, was een jaar geleden een overzichtstentoonstelling van werk van de Joodse kunstenaar Eli Content. Hij werd in 1943 geboren in een vluchtelingenkamp in Vevey, Zwitserland. Zijn ouders waren daar via-via terecht gekomen na hun huwelijk in 1942. Aanvankelijk probeerde hij aan de kost te komen als slager en als kok op de grote vaart. Van 1961 tot 1964 woonde hij in een kibboets in Israël. In Jeruzalem en Amsterdam werd hij afgewezen voor de kunstacademie, maar in 1974 kreeg hij een plaats bij Ateliers ’63, een opleidingsinstituut in Haarlem. Toch is hij vooral autodidact gebleven.

In het begin was zijn werk abstract. Vanwege zijn joodse achtergrond wees hij het gebruik van figuratieve beelden af, maar allengs veranderde dat. Kunstenaars als Mark Rothko en Barnett Newman, maar ook de Cobragroep en Picasso hebben hem beïnvloed. Als kunstenaar vindt hij zichzelf iedere keer opnieuw uit. Steeds komt in zijn werk het scheppingsverhaal terug. In het verhaal van licht en donker, hemel en aarde, land en water, van vissen, vogels, dieren en mensen is voor alles de taal van belang. God kan niet scheppen zonder taal en daarom gaan letters, woorden en taal aan alles vooraf. Die letters kom je overal in het werk van Eli Content tegen. Hij verbindt de bijbeltaal met de kabbala, de joodse mystiek die laat zien hoe God en mens elkaar kunnen naderen.

Dit schilderij laat de gelaagdheid in het werk van Eli Content zien. In een patroon van letters en vormen van zon, maan, sterren, vissen en vogels ligt een mensengestalte. Deze liggende figuur lijkt zelf weer een boom met takken en bladeren, een donkere mensvorm met sterretjes en letters: de mens met zijn taal is beeld van God. Maar in de mens is ook duistere taal; mensen brengen met hun woorden licht en donker teweeg.

Onder alles ligt een collage van kranten en dat geheel ligt op dun kaasdoek. De schepping is een fragiel weefsel waarin de mens van meet af aan letterlijk een dwarsligger is.

*******

Eli Content: Beresjiet, het Paradijs, 2013. Drukwerk en verf op krantenpapier, op kaasdoek, 260 x 400 cm. Collectie Joods Historisch Museum. Foto: Peter Cox.

Eli Content werd in 1943 geboren in een Zwitsers vluchtelingenkamp, als kind van Joodse vluchtelingen die in 1942 getrouwd waren in de Hollandsche Schouwburg in Amsterdam. Het werk van Eli Content is door en door joods. Hij is getrouwd met Katinka Schaapman, voor tal van kinderen, ouders en grootouders bekend van ‘Het muizenhuis’, het boek, het theater en nog meer. Content maakt schilderijen, tekeningen, kunstenaarsboeken en installaties. In zijn beginjaren maakte de artistieke veelvraat Content vooral abstracte, sobere en minimalistische werken. In de loop der tijd werd zijn werk steeds figuratiever en kleurrijker. Eerst met verwijzingen naar de natuur en motieven van bladeren en dieren, later volgden menselijke figuren en recent ook portretten. De kunst die hij tegenwoordig maakt is opvallend direct en levenslustig. Joods-zijn betekent veel voor Content. Hij laat zich vaak inspireren door het scheppingsverhaal en het jodendom, maar eigentijdse zaken als striptekeningen, plastic speelgoed en medische handboeken kunnen hem evengoed inspireren. Zijn werk is zowel in binnen- als buitenland te zien geweest, van het Stedelijk Museum en Museum Fodor in Amsterdam tot het Jewish Museum in New York en de Barbican Art Gallery in Londen. http://www.elicontent.nl/

Koos Sluiter, geboren in 1946 in Emmen, is sinds 1970 predikant en sinds 2011 emerituspredikant. Hij legt zich toe op het verkennen van het raakvlak van geloof en kunst. Hij verzorgt cursussen en presentaties. Geloven in kunst biedt groepen (bijvoorbeeld in kerken en het volwassenenonderwijs) een verscheidenheid aan programma’s en thema’s. Een overzicht van de onderwerpen staat op de website www.geloveninkunst.nl . Daar staan ook de contactgegevens. In cursussen, presentaties of een liturgie verkent hij samen met u de wisselwerking tussen geloof en kunst. Kunst maakt geloven zichtbaar. Doordat geloven verandert in de loop van de geschiedenis, toont ook de kunst een ander gezicht. Het zien van verschillen maakt mensen bewust van hun eigen tradities. Dat verrijkt de beleving. Koos Sluiter schrijft in deze coronatijd iedere week een korte beeldmeditatie. O.v.v. ‘vragen om kunst’ is het mogelijk om je via geloveninkunst@gmail.com hierop te abonneren.

ArtWay beeldmeditatie 6 juni 2021