Ziyun, Tong - BM - Rachel Hostetter Smith

Tong Ziyun: Nieuws

De jingshen kongxu

door Rachel Hostetter Smith

In zijn Vorlesungen über die Ästhetik, een collegereeks die Georg Hegel gaf van 1818-1829, noemt hij de spanning tussen geest en materie een fundamenteel aspect van het menszijn: ‘De geestelijke cultuur brengt een tegenstelling in de mens voort die hem tot een tweeslachtig dier maakt, want hij moet leven in twee werelden die elkaar vaak tegenspreken.’ Het lijkt evident dat in onze tijd het materiële en het geestelijke, het lichaam en de ziel, niet alleen van elkaar afhankelijk zijn maar dat er tussen die twee ook een belangrijke spanning bestaat.

Na de dood van Voorzitter Mao in 1976 en het opengooien van China door Deng Xiaoping na de Culturele Revolutie ontwikkelde het land zich in duizelingwekkende vaart. China heeft zich ontwikkeld tot de economische, politieke en steeds meer ook artistieke krachtcentrale van onze tijd en de nabije toekomst. Maar los van deze overduidelijke realiteit zijn er specifieke redenen om meer te willen weten van deze oude en toch nieuwe cultuur. Eén reden is gelegen in de verbazende overeenkomsten die waarneembaar zijn tussen de tijdgeest in China en in het Westen.

Na de koerswijziging onder Deng Xiaoping kregen Chinezen een opmerkelijke hoeveelheid keuzevrijheid voor hun persoonlijke manier van leven. Ze kregen de vrijheid om te reizen naast allerlei ‘kansen’ en een economisch systeem dat grotere materiële rijkdom en welstand bracht. Aan de voorspoed van China hangt vandaag echter wel een prijskaartje.

In 2014 verscheen Age of Ambition: Chasing Fortune, Truth, and Faith in the New China van Evan Osnos, correspondent in Beijing voor The New Yorker. In het laatste deel over het geloof beschrijft Osnos wat veel Chinese vrienden mij al fragmentarisch hadden verteld. Osnos vat het als volgt samen:

Mao’s Culturele Revolutie vernietigde het oude geloofssysteem van China en Dengs economische revolutie zag geen kans het weer op te bouwen. De meedogenloze jacht naar welvaart had de armoede in het vroegere China verlicht, maar had geen ultiem doel voor de natie en het individu weten te scheppen. De waarheid kwam nu open en bloot naar voren: de Communistische Partij heerste over een land van ongebreideld kapitalisme, omkoperij en buitensporige ongelijkheid. In de sprint voorwaarts was China voorbij de barrières gegaan die voorheen de krachten van corruptie en morele onverschilligheid in toom hielden. Het leven in China vertoonde een gat dat men de jingshou kongxu, ‘de geestelijke leegte’, noemde. Iets zou dat gat gaan vullen.

Wat Osnos beschrijft is het verlies van waarden en een zinvol leven dat steeds meer Chinezen treft.

Het schilderij Nieuws van Tong Ziyun gaat hierover – over de jingshen kongxu of geestelijke leegte – en de pogingen die mensen ondernemen om haar te vullen. In Tongs schilderijen komt het verhaal naar voren van talloos veel mensen in China en over de hele wereld, die stuurloos zijn geraakt in een materiële wereld.

Interessant genoeg gaf Tong dit schilderij aanvankelijk de titel: News Broadcasting: Does Christ’s Suffering Really Have Nothing to Do with Us? De kunstenaar vertelt hierover:

Dit tafereel is gesitueerd in een huis in een arme streek van noordwestelijk China. Tijdens het Lentefeest of Chinees Nieuwjaar gaan familieleden uit alle delen van het land naar de plaats waar ze vandaan komen om daar het feest samen te vieren. De figuur in het midden en de figuur rechts zijn zus en broer. Beiden gingen al vroeg van school af en kregen vervolgens als arbeidsmigranten eenvoudige baantjes in de stad. Links zit hun buurman, die studeert aan de universiteit. Het drietal staat voor bijna alle jonge mensen van het Chinese platteland. Ze hebben hun geboorteplaats verlaten om in de stad te gaan werken of studeren. Ze moeten hoe dan ook naar de stad, het huis uit, om een kans van slagen te hebben in het leven, hoe klein ook.

Terwijl ik een schets maakte van deze jonge mensen praatte ik met hen over Christus en het evangelieverhaal. Ze leken er geen begrip of interesse voor te hebben, alsof het iets was wat niets met hen te maken had, iets op honderdduizenden kilometers afstand. Ik besloot daarom een aantal afbeeldingen op de computer in het midden van het doek te schilderen. Ik verzon een nieuwsbericht van CCTV (het Chinese overheidsorgaan voor nieuwsuitzendingen) getiteld ‘Does Christ’s Suffering Really Have Nothing to Do with Us?’ Op het scherm maakte ik gebruik van De Toren van Babel (ca. 1563) van Pieter Bruegel de Oudere en het kruisigingstafereel van het Isenheimer Altaar (1512-16) van Matthias Grünewald om een werkelijkheid te onthullen.

Deze toestand beperkt zich absoluut niet tot de Chinezen. Je ziet hetzelfde terug in het intense consumentisme van ontwikkelde samenlevingen en ontwikkelingslanden, dat mensen berooft van richting in hun leven en een besef van echte waarde en dat hen opzadelt met de valse munt van materiële welvaart en een leven van genoegens die op hun best vluchtig zijn.

Alexander Solzjenitsyn zei bij de aanvaarding van de Nobelprijs voor de Literatuur in 1970:

Een  kunstwerk draagt zijn eigen succes in zich: uit de lucht gegrepen of overspannen denkbeelden verdragen het niet als ze in beelden worden beproefd. Dan vallen ze zomaar uit elkaar, het blijken fletse scharminkels te zijn en ze overtuigen niemand. Werk dat van waarheid is doortrokken en ons die waarheid levend en wel aanbiedt, zal ons pakken, zal ons krachtig aantrekken – en niemand zal het nu of later in zijn hoofd halen om ze te negeren.

Het schilderij van Tong Ziyun is hier een aangrijpende illustratie van. De tijdloze waarheden in het verhaal van de torenbouw van Babel en van de kruisiging van Christus zijn werkelijk goed nieuws als die worden geplaatst naast onze groeiende afhankelijkheid van technologische vooruitgang en van sociale media als leverancier van welzijn en verbinding. Solzjenitsyn had gelijk: wanneer het menselijk vermogen om waarheid te herkennen en het werkelijk goede te kiezen praktisch verloren is gegaan, dan kunnen ‘de grillige, onvoorspelbare, onverwachte’ takken van de kunst misschien nog het ware en het goede laten zien aan wie ogen hebben om te zien en oren om te horen, zoals de Bijbel zo vaak zegt.

*******

Tong Ziyun: 仝紫云, Nieuws, 80x100 cm., olie op doek, 2015.

Het hier besproken werk is onderdeel van ‘Matter + Spirit: A Chinese/American Exhibition’, een expositie die 55 werken omvat van 25 Chinese en Amerikaanse kunstenaars in een breed scala van media en stijlen. De tentoonstelling reist tot en met 2023 door de Verenigde Staten. Meer informatie over de tentoonstelling en boekingen is verkrijgbaar bij Rachel Smith, rcsmith@taylor.edu.

Tong Ziyun is een Chinese schilder die in 1987 werd geboren in Tanghe, provincie Henan. In 2010 behaalde hij zijn bachelor en drie jaar later zijn master aan de schilderafdeling (olieverf) van de Chinese Academie voor Schone Kunsten. Tong werd onderzoeker aan de Chinese Nationale Kunstacademie en doceert sinds 2014 op de afdeling research en voortgezette studie van deze academie. Zijn werk heeft deel uitgemaakt van talrijke grote tentoonstellingen in China en is verschenen in kranten en tijdschriften zoals Fine Art, Artists’ Newsletter, Art Newspaper, enz. Van hem verscheen het boek Viewing the World with a Clear Mind: Collection of Artworks by the Research Group at the Chinese Academy of Oil Painting.

Rachel Hostetter Smith is Gilkison Distinguished Professor in de kunstgeschiedenis aan Taylor University, Upland, Indiana, in de V.S. Zij publiceert veel over hedendaagse christelijke kunst uit het zuidelijk halfrond. Zij is curator en projectleider van de internationale reizende expositie ‘Matter + Spirit: A Chinese/American Exhibition’, gesponsord door het Nagel Institue of World Christianity (Calvin University, Grand Rapids, Michigan, USA). Eerder was zij artistiek directeur van de twee vorige internationale kunstprojecten van het Nagel Institute, in Indonesië (2008) en Zuid-Afrika (2013), en als tentoonstellingscurator van de daaruit ontstane rondreizende tentoonstellingen: ‘Charis: Boundary Crossings’ (2009-2012) en ‘Between the Shadow & the Light’ (2014-2018). Momenteel werkt zij aan een project in India.

ArtWay beeldmeditatie 26 september 2021