Duo Empfangshalle - BM - Patrik Scherrer

Duo Empfangshalle: Retabel van het hoogaltaar in de Pfarrkirche St. Laurentius, Mühldorf am Inn

Een netwerk van liefde

door Patrik Scherrer

Achter een meer dan levensgrote barokke crucifix reikt een netvormige sculptuur van goud tot bijna aan het plafond. Dit transparante moderne retabel (schilderij of ander kunstwerk boven achter een altaar) verrijst achter het altaar in het koor van de katholieke parochiekerk St. Laurentius in Mühldorf am Inn in Beieren. Het verbindt het sacrament van de eucharistieviering met het daarboven hangende kruis. Het vormt ook de schakel tussen het halfcirkelvormige altaar dat van de vloer oprijst en de van boven komende koorbogen en de plafondschilderingen in de gepleisterde gewelven. De netsculptuur bestaat uit een onregelmatig web van verbindingen. Het licht van het achterliggende barokke koorvenster straalt er doorheen, zodat er een heldere nimbus rond de gekruisigde ontstaat.

De netsculptuur draagt veel mogelijkheden voor contemplatie en betekenis in zich. Ze kan ons doen denken aan een visnet en aan de roeping van de eerste discipelen, die vissers waren. Ze hadden juist hun netten uitgegooid toen Jezus riep: ‘Kom, volg mij! Ik zal van jullie vissers van mensen maken’ (Marcus 1:17). Het net kan ook associaties oproepen met de verhalen over de wonderbaarlijke visvangst, toen de discipelen aangespoord door Jezus nog eens hun netten uitwierpen ondanks de vele vergeefse pogingen in de voorbije nacht – waarna ze een geweldige vangst binnenhaalden (Lucas 5:1-11, Johannes 21:1-14). Zo vormt dit retabel een voortdurende uitnodiging om Jezus te volgen. Het visualiseert de taak van alle gelovigen om vissers van mensen te zijn, zich aan het welzijn van de mensheid te wijden en hen enthousiast te maken voor God.

Qua vorm staat de netconstructie in verbinding met de plooien in Jezus’ lendendoek. Het net vormt verder als het ware een heilig gebied dat van Jezus uitstraalt, voortkomend uit het licht dat hem omgeeft. Het vormt een ‘heilige gloed’ die de weg wijst van verlichting naar actieve inzet. Het is een transparant proces, waarin knopen en verbindingen een belangrijke rol spelen. Het beeld van het net verheldert Jezus’ opdracht om in onze tijd ‘netwerkers’ te zijn (zoals hij was in zijn tijd), maatschappelijke nettenmakers, werkend aan een ondersteunende, stabiele structuur voor alle mensen.

De grote netsculptuur biedt een oneindig aantal verbindingspunten voor alle zoekers naar zin en steun. Juist de verbindingen tussen afzonderlijke ‘knopen’ bieden een perfect houvast om jezelf in een noodsituatie aan op te trekken of vast te houden. Het net laat zich zien als een levenslijn voor allen die verloren en hulpeloos zijn en daarnaast ook als een geestelijke klimwand, waarbij de genade en de liefde van Jezus van groot belang zijn.

Het net vormt een beeld van de liefde die van Jezus uitgaat. De afzonderlijke lijnen van het net zijn als armen die elkaar vasthouden, ze vormen een netwerk dat zowel als voorbeeld fungeert als bemoediging biedt. Jezus is zowel het brandpunt als het vertrekpunt van dit netwerk van liefde.

*******

Duo Empfangshalle: Retabel van het hoogaltaar in de parochiekerk St. Laurentius, Mühldorf am Inn, 2019, synthetisch materiaal, 3D-print, legering van brons-aluminium. © Aartsbisschoppelijk paleis München, HA Kunst, foto: Achim Bunz.

Empfangshalle werd in 2001 opgericht door het kunstenaarsduo Corbinian Böhm en Michael Gruber. Dit duo heeft een op communicatie en coöperatie gebaseerd concept van kunst ontwikkeld. Een netwerk van meer dan dertig onafhankelijke kunstenaars vormt de ruggengraat van Empfangshalle. Het retabel in Mühldorf am Inn (tussen München en Passau, in het zuidoosten van Duitsland) was onderdeel van een zeer modern concept dat ook altaar, lezenaar en tabernakel omvatte. Empfangshalle en Studio Ticino werkten samen aan de schepping van iets volkomen nieuws: een 3D-print volgens de laatste stand van de techniek, waarmee een acht meter hoge, esthetisch fascinerende retabelsculptuur letterlijk de lucht in groeien kon. Al eeuwen waren kerken cultuurdragers, die de laatste ontwikkelingen in de architectuur oppakten en stimuleerden. De opzet was dat deze nieuwe techniek een brug zou slaan naar de laatgotische en barokke architectuur van de kerk. De architect Oliver Tessin ontwikkelt al jaren cellulaire structuurconcepten met de computer. Door gebruik van de nieuwste technologie heeft Tessin uit natuurlijke processen vormen ontwikkeld die aansluiten bij de parochiekerk. Zo vormde de oriëntatie op natuurprincipes ook in de middeleeuwen een filosofische basis voor de gotische bouwstijl. Het retabel bestaat uit zestig afzonderlijk gevormde delen, in wit polyamide plastic geprint en aaneengevoegd. Daarna ging er eerst een laagje aluminium overheen en vervolgens een legering van brons en aluminium. Het resultaat is een zeer stabiel en goudglinsterend oppervlak. De combinatie van kunst, bouwkundig research en geavanceerde productietechniek verleent het werk een karakter waarin zich de toekomstgerichte geest van de parochie weerspiegelt. https://www.empfangshalle.de/

Patrik Scherrer is drijvende kracht achter de Duitse website Bildimpuls. Deze website reikt iedere veertien dagen een ‘beeldimpuls’ of beeldmeditatie aan en richt zich daarbij op eigentijdse christelijke en religieuze kunst uit Duitsland, Zwitserland en Oostenrijk. Scherrer studeerde theologie en werkt met geestelijk gehandicapten. Zijn boek Gott in Sicht? 33 Impulse zum christlichen Glauben aus der Pinakothek der Moderne verscheen in 2005 bij Schnell & Steiner in Regensburg. Op www.bildimpuls.de is ook veel informatie over kunstenaars, boeken, musea, tentoonstellingen en organisaties te vinden.

ArtWay beeldmeditatie 3 oktober 2021