Loenen, Henk van - door Henk van Loenen

Henk van Loenen: Ontmoeting

Het juiste adres

door Henk van Loenen

Toen ik in 2013 een maand in het Roland Holsthuis te Bergen NH verbleef om er aan een nieuwe dichtbundel te werken, verzeilde ik tijdens de jaarlijkse kunstroute in het huis annex atelier van de Bergense expressionist Jaap Min (1914 – 1987), bewoond door een van zijn dochters. Jaap Min was een oom van Neeltje Maria Min met wie ik daar bij toeval ook kennismaakte. Het daar tentoongestelde werk maakte een diepe indruk op me, vooral zijn expressieve, religieuze schilderijen.

Jaap Min: Bergrede

In 2016 kon ik in de Arnhemse Walburgiskerk exposeren. Ik vroeg de erven Min of zij werken van hun vader aan de expositie wilden toevoegen. Omdat mijn werk niet kan tippen aan het zijne verwachtte ik een negatief antwoord, maar ze stemden toe. Ik vermoed dat mijn enthousiasme de doorslag gaf.

Het werk van Jaap Min kreeg tijdens zijn leven niet die belangstelling die het verdiende. De aandacht ging in die jaren naar de Cobraschilders. Maar zijn werk ondervindt hernieuwde belangstelling, o.a. recent bij een overzicht van zijn landschappen en stillevens in Museum Belvedere te Heerenveen. Zijn monumentale werk is in meerdere kerken en gebouwen te zien.

Mins religieuze werk vind ik zijn beste. Ik leerde veel van hem en zijn invloed op mijn werk was dan ook duidelijk, al was die beperkt omdat ik een dichter ben die ook schildert en niet andersom. Bovendien werk ik heel langzaam.

Een van de schilderijen waarin Mins invloed tot uiting komt, is Ontmoeting. Zoals gewoonlijk begon ik met een vaag beeld: vier mensfiguren vanaf hun middel naast elkaar. Verder liet ik veel aan het toeval over. Ook dat is essentieel voor hoe ik werk, ik laat het ontstaan, organisch, ik laat het groeien.

Een van de vier personages deed me aan Christus denken. Ik versterkte die indruk in houding en gebaar. Direct aan zijn linkerzijde staat een man die de Christusfiguur bij de arm pakt. De twee buitenste figuren staan erbij en lijken de ontmoeting aandachtig te volgen. Van hen is niet veel meer dan hun silhouet te zien en dat geldt ook voor de Christusfiguur. Dat Hij niet in het licht staat maar de oude man naast hem, was een gegeven geworden. Ik concludeerde dat de man in het licht degene was die het verhaal inbracht. Maar wie was hij? Een (schrift)geleerde? Een melaatse? Een verwarde?

Het leek me meer een man die Jezus wilde claimen. Het zou een populist kunnen zijn die Hem gebruikt voor zijn ideologie. Toch had hij ook iets tragisch. Zoals wel meer mensen die bang zijn voor verandering, die terugverlangen naar de veilige wereld van vroeger, mensen die vermoeid en belast zijn. En daarvoor was deze boze, bange man aan het goede adres.

*******

Henk van Loenen: Ontmoeting, 50 x 65 cm, olieverf op linnen, 2016.

Jaap Min: Bergrede, 100 x 120 cm, olieverf op doek, 1960. Particuliere collectie.

Henk van Loenen (Hilversum 1946) is tekenleraar in ruste, dichter en schilder. In zijn beeldend werk staat de mensfiguur centraal. Voor een deel kiest hij bijbelse thema ‘s. Sinds 2016 exposeert hij hoofdzakelijk in kerken en voornamelijk kruiswegstaties. Bij zijn derde kruisweg, de ‘Marcuspassie’, combineert hij veertien monotypes met veertien gedichten van zijn hand. In de komende veertigdagentijd te zien in de Tuindorpkerk Utrecht. Henk van Loenen schrijft poëzie onder de naam Julien Holtrigter. Hij publiceerde zes dichtbundels. In februari verschijnt zijn nieuwe bundel, De sprong van de vis, bij uitgeverij De Harmonie. www.henkvanloenen.nl

***

Voor een bespreking van het schilderij Bergrede van Jaap Min, klik hier