Emmink, Carla - BM - Wim Eikelboom

Carla Emmink: Op zoek naar de Plaats

 Een persoonlijk luctor et emergo

door Wim Eikelboom

In de klas- en catechisatielokalen van mijn jeugd hing steevast de afbeelding van de brede en de smalle weg. Het was een poster waarop ter linkerzijde mensen te zien zijn die hun levensweg afleggen in gezelligheid, vrolijkheid, onbezonnenheid en zondigheid, met als onvermijdelijk eindpunt het brandend hellevuur. Aan de rechterkant van de poster – de smalle weg – is het minder druk en gaan mensen de weg van de vroomheid en ingetogenheid en staan de werken van barmhartigheid afgebeeld.

Voor mij als kind was de muurposter enerzijds een waarschuwende roepstem (‘ben ik op de goede weg?’) en anderzijds een associatief tafereel om met mijn gedachten ver buiten het catechese- en klaslokaal weg te dromen.

Dat geldt ook voor dit werk van Carla Emmink uit Utrecht. De titel is ‘Op zoek naar de Plaats’. Er valt veel te associëren op deze inkttekening met donkere ondertoon. Kerk- en schoolgebouw zijn de zichtbare plaatsen van samenkomst waarin protestantse christenen hun geloof belijden en hun cultuur praktiseren. Keurige rijen gelovigen en grazige weiden wisselen elkaar af met over elkaar buitelende figuren, waarin je gezinnen kunt ontwaren, kerkleiders en blote vrouwen.

Dat laatste is kenmerkend voor het werk van Carla Emmink. Vrouwelijke seksualiteit in verhouding tot de christelijke traditie is bij haar een terugkerend thema. Het is de weerslag van haar eigen levensweg die ze daarin aflegde toen ze in protestants-christelijke omgeving ontdekte dat ze lesbisch was. Wat volgde was een persoonlijk luctor et emergo; worstelen en bovenkomen.

Die gevoelens zijn verwerkt in deze tekening: De onrust en de pijn die het leven teweegbrengt op het moment dat je uitkomt voor je geaardheid in een omgeving waarin man-en-vrouw-relaties de norm zijn. Naar beneden buitelende kinderen vormen een contrast met de opgestelde schare gelovigen. Staan ze model voor de nieuwe generatie die niet als vanzelfsprekend in het geloofsspoor der vaderen treedt? Ik zie verlangen naar geborgenheid. Maar het is hun niet gegeven om die te vinden op de Plaats waar het voorgeslacht dat vond.

Deze afbeelding bepaalt me bij de vraag die ik mezelf met regelmaat stel. De protestants-christelijke cultuur met eigen kerken en scholen is enerzijds een warm bad voor mensen die zich er thuis voelen. Anderzijds kent het gemeenschapsdenken een (onuitgesproken) uitsluitingsmechanisme voor mensen die afwijken van de gangbare norm; hetzij in geaardheid, in opvattingen, in leefstijl of in andere gedragingen. Waarom belijden christenen met de mond dat je mag-zijn-wie-je-bent, maar leidt de praktijk van die woorden vaak tot een weerbarstig mijnenveld?

De figuur bovenin voldoet aan het kinderlijk godsbeeld van de man met de baard. Je kunt er de opgestane Heer in zien, maar ook God de Vader die zijn open armen vol ontferming uitspreidt over zijn tobbende mensheid. Of zijn het ook armen die met wanhoop ten hemel worden geheven over de wijze waarop zijn grondpersoneel er vaak een potje van maakt?

*******

Carla Emmink: ‘Op zoek naar de Plaats, 2019, kroontjespen en oostindische inkt.

Carla Emmink werkt in Utrecht als vrijgevestigd kunstenaar. Ze volgde haar opleiding van 1981-1986 aan De Hoge School der Kunsten Utrecht. Van 2002 – 2015 werkte ze als verpleegkundige in de psychiatrie. Haar huidige werk is veelal geïnspireerd op verschillende emoties ten gevolge van verlies. Emminks werk is te bekijken op Instagram en facebook.

Carla Emminks werk is in 2020 hier te zien:

7 juli – 20 september groepstentoonstelling “Oooh - Verwondering” te Damme (België).

Verwacht: solo-expositie Kunstpodium/Bibliotheek Voeren (België) en twee groepsexposities in Vaals en Aken (Duitsland).

Wim Eikelboom is voorzitter van ArtWay, journalist en kunstliefhebber. In het dagelijks leven is hij werkzaam als zendercoördinator bij NPO Radio 1.

ArtWay beeldmeditatie 14 juni 2020