Bogers, Peter - BM - Aniko Ouweneel

Peter Bogers: Roadmovie

Een impressie van deze audiovisuele installatie (gepresenteerd op het festival van Clermont in 2016) is hier te bekijken

Zwijgende symbolen van geloof

door Anikó Ouweneel

Rijden in een auto is een ervaring met meerdere facetten: de vanzelfsprekende herrie en opgewonden drukte, vooruitgang, oplettendheid en tegelijkertijd ontspanning, onderweg en op avontuur zijn. Kunstenaar Peter Bogers reed wekenlang op de provinciale wegen van de regio Auvergne en maakte opnames vanuit zijn auto. De video-installatie bestaat uit drie verschillende reeksen op drie grote schermen. Momenteel is het geprojecteerd in de kelder van het Geert Grootehuis in Deventer (zie hierboven), als onderdeel van de contemplatieve kunstroute Art Stations of the Cross.

Deze locatie met dit kunstwerk vormt statie vijf – Simon van Cyrene helpt Jezus het kruis te dragen – van deze hedendaagse statiegang. Het Geert Grootemuseum is gewijd aan de denker Geert Groote en de Moderne Devotie. Deze vernieuwingsbeweging stond voor een eenvoudig en oprecht leven en een persoonlijke invulling van het geloof, in tegenstelling tot de misstanden in de religieuze praktijken van de 14de eeuw. Inkeer en inzet voor de armen hoorden volgens deze beweging bij elkaar: de ander helpen om zijn of haar kruis te dragen. De kelderruimte van het Geert Groote Huis is ingericht voor inkeer.

Roadmovie verbeeldt twee tegenover elkaar staande menselijke behoeftes, die allebei nodig zijn in het leven: activiteit, lawaai, vooruitgang enerzijds en passiviteit, stilte, stilstaan en reflectie anderzijds. De auto raast door het golvende landschap, langs dorpjes, wegen, jaargetijden. Wij zijn gewend aan de routine van in een machine zittend uitkijken op een snel veranderend panorama. Het is plezierig, maar ook rusteloos en enigszins desoriënterend. Drie bewegende landschappen met de bijhorende autogeluiden versterken dit. Dan ineens komen de drie verschillende scenes één minuut lang tot stilstand.

De auto gaat uit, elektronische geluiden maken plaats voor stilte en de natuurlijke omgevingsgeluiden zoals de wind, vogels en insecten. Wij staan stil voor religieuze beelden: crucifixen, kruizen en Mariabeelden, van hout, steen of metaal. Deze beelden staan langs vanouds belangrijke begin- of eindpunten van wegen en bij kruispunten.

Dit bewerkt een directe omkering in de gemoedstoestand van de kijker. Het rustig zoemend natuurgeluid is ineens allesomvattend, de statische focus op de beelden maakt stil. De kunstenaar leidt ons naar deze beelden, maar ook naar de passie waarmee ze ooit gemaakt zijn en de gebeden waartoe ze eeuwenlang aanleiding gaven. Het is een soort historische sensatie. Je proeft iets van de eeuwen die deze beelden hebben gezien. En je proeft ook iets van het hart en de bewogenheid van de mensen die ze passeerden. Je proeft iets van de devotie die hen hielp in het bestaan. Je beseft misschien iets van de existentiële kracht die de beelden vertegenwoordigen.

Wij staan stil bij eeuwenoude verweerde en zwijgende symbolen van het christelijk geloof. Zij vormen een moment van inkeer in de drukte van het bestaan, een moment van verbinding met de Onzichtbare. Roadmovie vindt een eigen manier om uiting te geven aan spiritualiteit, geënt op de eeuwenoude traditie van het christendom. De symbolen krijgen weer betekenis in het Europa van 2020, waar elke minuut grote hoeveelheden schreeuwerige beelden en informatie de mens aanjagen. Wat betekenen ze voor de kijker? Wat betekenen ze in onze seculiere maatschappij?

En dan gaat de auto weer aan en de reis wordt hervat. Wij zijn terug in onze comfortzone: het voortrazende leven van de 21^e eeuw. Je kan er heel lang naar kijken, want er komen steeds nieuwe rustmomenten langs. De zwijgende getuigen.

*******

Peter Bogers: Roadmovie, 2016, audiovisuele installatie op drie schermen. Te bezichtigen in Geert Groote Huis, Lamme van Dieseplein 4, Deventer.

Peter Bogers (1956) studeerde beeldhouwen op de St. Joost Academie in Breda. Hij begon zijn loopbaan als performancekunstenaar, later wijde hij zich aan videokunst, video-installaties en beeldhouwen. Hij had solo-exposities in Nederland (o.a. in het Nederlands Instituut voor Mediakunst en het Centraal Museum in Utrecht) en internationaal (o.a. in Bremen, Marseille, Osnabrück, Pittsburgh en Stuttgart). In Bogers’ werk zijn geluid en beeld even belangrijke elementen. www.peterbogers.com

Anikó Ouweneel is cultuurhistoricus en kunstconservator en heeft als co-curator meer dan dertig kunstexposities verzorgd. Als deskundige op het gebied van (religieus) cultureel erfgoed richt zij zich op de plaatsing van moderne kunst in oude gebouwen. In 2019 verzorgde zij met Marleen Hengelaar-Rookmaaker Art Stations of the Cross Amsterdam. De editie 2020 in Deventer verzorgde zij samen met Arent Weevers. Meer informatie: www.visiodivina.eu

ArtWay beeldmeditatie 15 maart 2020