Rappard, Marisa - BM - Reinier Sonneveld

Marisa Rappard: Synchronicity

De onderste laag

door Reinier Sonneveld

Abstracte kunst is lastig te ‘lezen’. Gewone beelden uit de popcultuur zijn ondubbelzinnig: wat je ziet valt samen met wat er bedoeld wordt. Bij abstracte kunst waaiert de betekenis uit. Toegankelijke beelden zijn een wegwijzer die rechtstreeks naar een bestemming wijzen. Abstracte kunst is een paal vol met bordjes die alle kanten op gaan, op de grond gevallen zijn en vaak niet eens wijzen. Daarom is abstracte kunst bij uitstek geschikt om een filosofische, spirituele of religieuze beleving uit te drukken en op te roepen. Onze relatie met de Eeuwige kan niet ondubbelzinnig zijn – dat zou niet een relatie met een Eeuwige zijn.

Abstracte kunst kun je leren waarderen als je je conclusies even uitstelt. Bij popcultuur weet je meteen wat er bedoeld wordt, bij abstracte kunst is dat onmogelijk. Dat vergt een andere houding. Wellicht de enige houding die past bij bepaalde aspecten van het leven. Niet alles is een-twee-drie begrijpelijk. Misschien wel juist wat we het belangrijkste vinden.

Mijn eerste indruk bij het werk Synchronicity van de Utrechtse kunstenaar Marisa Rappard was: wat druk, wat een rommeltje. Mijn ogen zoeken naar iets herkenbaars, iets dat ik begrijp, iets dat een duidelijke vorm heeft. Dat krijg ik niet, ik moet geduld hebben. Even de tijd nemen. Laten bezinken wat ik zie. Wat ik daarbij voel. Waar me dat aan doet denken.

Als ik dan zo de tijd neem, valt me op dat het werk in twee lagen is opgebouwd. Eerst een laag van vrolijke kleurvlakken in aquarelinkt. De kunstenaar stuurde me een foto op van die onderste laag apart, toen ze er nog mee bezig was in haar atelier. Waar doet me dit aan denken? Wat voel ik hierbij? Het doet me aan natuur denken. Bladeren in de lente. Ik word er kalm van.

Maar dan. Daarover zette Rappard zwarte lijnen die veel harder en hoekiger zijn en zichzelf veel herhalen. Ik zie allemaal verschillende perspectieven. Alsof hier allemaal werelden botsen. Allemaal meningen van mensen met hun eigen perspectief. Die de kalme lentebladeren vrijwel volledig bedekken.

Dat herken ik wel. Ga een paar minuten online en je wordt bedolven onder meningen en perspectieven die om het hardst schreeuwen. Alle kalmte is weg. God is misschien wel weg. Alsof God wordt begraven onder de tweets.

Toch is niet alle kleur bedolven. Je ziet het nog wel. Dat is ook wel mijn ervaring in het meningencircus. Tussen al het geroeptoeter is wel degelijk soms iets moois te ontdekken, iets van God. In deze video legt de kunstenaar uit dat zij inderdaad probeert te verbeelden hoe zij de moderne cultuur ervaart.

Vaak is de titel van een abstract werk een aanleiding om verder te mijmeren over wat er wordt uitgedrukt. Een titel is zelden een sleutel waarmee alles wordt geopend, het is eerder een zaklamp waarmee een aspect wordt opgelicht. ‘Synchronicity’ heet dit werk, Engels voor gelijktijdigheid. En inderdaad zie ik allemaal perspectieven tegelijk.

Of is de titel ironisch? De bovenste zwarte laag valt namelijk helemaal niet samen met de onderste kleurlaag en lijkt daar juist geen enkel verband mee te hebben. Bijna alsof er twee schilderijen willekeurig over elkaar heen zijn geschoven.

Of… moet ik denken aan het begrip synchroniciteit van de psychiater Carl Jung, die daarmee de ervaring uitdrukte van dat-kan-geen-toeval-zijn? Alsof er even iets hemels glimpt op aarde. Want, zoals gezegd, ik zie wel degelijk nog wel wat kleur. En hier en daar, toevallig – of heeft de kunstenaar het bewust gedaan? – klopt de onderste kleurlaag juist heel mooi bij de bovenste zwarte laag.

Misschien is dat de uitnodiging van dit werk: open te staan voor waar vandaag in de meningenherrie toch iets van schoonheid gebeurt. Of breder: waar de hemel even doordringt op aarde.

******

Marisa Rappard: Synchronicity, 2019, acryl en inkt op papier 238 x 298 cm.

Marisa Rappard (1979) verkent op intuïtieve wijze wat het betekent mens te zijn in onze fluïde wereld van overvloedige en vluchtige informatie. Haar werk bestaat uit wandvullende werken in acryl en inkt, kleine potloodtekeningen en site-specific installaties. Het is op vele plekken te zien geweest, zoals Kunsthal Kade in Amersfoort, museum Boijmans van Beuningen Rotterdam en het Centraal Museum Utrecht, dat meerdere van haar werken in de collectie heeft. In 2019 had zij een solotentoonstelling in het Drawing Centre in Diepenheim getiteld ‘Clouded Matter’. Haar werk is opgenomen in collecties van o.a. UMC Utrecht, NOG collectie en diverse privécollecties. Rappard wordt vertegenwoordigd door Cokkie Snoei. http://www.marisarappard.nl/

Reinier Sonneveld is schrijver en spreker. Hij is vooral bekend van een aantal boeken over het christelijke geloof (zoals Jutten, De kern, Het goede leven, De stilte van God, Gids voor de laatste dagen en Het vergeten evangelie) waarvan er in totaal meer dan een kwart miljoen exemplaren werden verkocht. Veelbesproken waren de glossy's Jezus! en DOOD, die hij mede bedacht en ontwikkelde. Verder werkte hij aan diverse spraakmakende projecten, zoals 7keer7, de Goot 500 en Denkstof. Voor kinderen schreef hij ruim 100 liedjes, een prentenboek en drie musicals. Hij was een van de oprichters van het online magazine Lazarus. Momenteel werkt hij aan een roman, een film en een musical en geeft hij coaching op Vlieland bij Nieuwe Uitzichten. Recent kwam zijn graphic novel Het lied van de vlinder uit en begon de Liedjesbijbel, waarbij de komende twaalf jaar elke maand een nieuw liedje en verhaal voor kinderen uitkomt. https://reiniersonneveld.nl/

ArtWay beeldmeditatie 1 december 2019