Calò, Giorgio Andreotta - BM - Aniko Ouweneel

Giorgio Andreotta Calò: Αναστάσης (Opstanding)

In een ander licht

door Aniko Ouweneel

Zich een weg banend door de slenterende menigte toeristen, belaagd door de heftige indrukken en de sterke wietgeur van de Wallen, bereikt de pelgrim de laatste halte van de hedendaagse statiegang Art Stations of the Cross.

Als ik de magistrale Oude Kerk – het oudste gebouw van Amsterdam – binnentreed, word ik gelukkig van de fenomenale harmonie die deze kerk ademt. Het gebouw kenmerkt zich door een indrukwekkend grote gotische ruimte met een verrassende lichtinval. De beleving staat haaks op die van buiten de muren en dat is waarschijnlijk alle eeuwen al zo.

De Heilig Grafkapel van dit nog steeds functionerende gebedshuis en museum in één, herbergt statie 14 en 15 van de pelgrimage, de graflegging en de opstanding.  

Jacqueline Grandjean, de directeur van de Oude Kerk, vertelt over het kunstwerk in de kapel:

Sinds 2018 vind je in de Heilig Grafkapel een rood raam. Het is een kunstwerk van Giorgio Andreotta Calò. Dit site-specifieke werk staat onder meer stil bij de transformatie van een rooms-katholieke kerk (1306-1587) naar een protestantse kerk (1587-nu). De Heilig Grafkapel werd in 1515 gebouwd naar het voorbeeld van de zogenaamde Heilig Grafkerk in Jeruzalem. In de ruimte is een baldakijn te zien, waaronder je iets zou verwachten. In de zestiende eeuw stond hier een beeldengroep die de kruisafname en bewening van Christus weergaf. Deze beeldengroep is in 1566 tijdens de beeldenstorm vernietigd. Nu is er leegte. Het baldakijn verwijst nu naar de afwezigheid van het beeld. In het werk Αναστάσης (Opstanding) gaat de kunstenaar de verbinding aan met de zichtbaarheid van afwezige beelden.

Er stond een beeld in de kapel, maar dat is niet vervangen. Door het aanbrengen van rood in het glas-in-loodraam verandert de kunstenaar niets aan de ruimte zelf, behalve het licht. Daarmee verandert hij de beleving van alles. Je ogen wennen er moeilijk aan en sommigen zijn even gedesoriënteerd. Na de zee van ruimte en het warme natuurlijke licht in de kerk werkt het rode licht in de kleine kapel vervreemdend, maar tegelijkertijd roept het associaties op met geborgenheid, liefde en bloed, zelfs iets van een baarmoeder. In de liturgische traditie staat de kleur rood voor het lijden van Jezus en verwijst ook naar de heilige Geest.

Hoe dan ook, een wonderlijke suggestie van een andere dimensie.

Leegte heeft de gedaante aangenomen van een nieuw soort aanwezigheid. Na de graflegging en opstanding van Jezus zijn nog niet alle problemen de wereld uit, maar miljoenen mensen kijken nu anders naar het leven. De boodschap van Pasen geeft nieuwe moed. Alles komt in een ander licht te staan.

*******

Giorgio Andreotta Calò: Αναστάσης (Opstanding in het Grieks), 2018, site-specifieke installatie in de Heilig Grafkapel van de Oude Kerk. Foto: Maarten Nauw.

Giorgio Andreotta Calò werd in 1979 in Venetië geboren. Momenteel woont hij in Amsterdam en Venetië. Hij studeerde aan de Accademia di Belle Arti di Venezia (1999-2005) en aan KunstHochSchule in Berlijn (2003-2004). Van 2001 tot 2003 en in 2007 was hij assistent van Ilya and Emilia Kabakov. Van 2009 tot 2011 werkte hij als artist in residence bij de Rijksakademie van Beeldende Kunsten in Amsterdam. http://www.sprovieri.com/artists/giorgio-andreotta-calo/biography/

Anikó Ouweneel is cultuurhistoricus en tentoonstellingsmaker. Samen met Marleen Hengelaar-Rookmaaker is zij curator van Art Stations of the Cross. Meer info: www.visiodivina.eu.

ArtWay beeldmeditatie 21 april 2019