Schretlen, Ignace - BM - Ignace Schretlen

Ignace Schretlen: Slaap wel (Jezus met gesloten ogen)

Doe je ogen maar dicht

door Ignace Schretlen

Opgedragen aan mijn zus Christianne

Slaapt Jezus? Waarom moeten juist intens goede mensen zoveel lijden? Waarom kunnen mensen die in hun daden boven zichzelf uitstijgen, zich ook op beschamende wijze gedragen? Waarom zijn juist degenen die vanuit hun geloof verdraagzaamheid en vrede prediken tot zoveel agressie in staat? Ik heb mijn geloof in heiligen, idealisten en idolen vrijwel verloren: het leven heeft mij helaas geleerd hen te wantrouwen.

Leven betekent voor mij steeds meer de kunst om met paradoxen te leven. De boodschap die ik van huis uit als kind meekreeg dat goedheid wordt beloond en slecht gedrag wordt bestraft bleek een illusie. Wij erkennen volmondig dat niemand volmaakt is en toch lukt het ons moeilijk om van iemand met onbesproken, voorbeeldig gedrag te accepteren dat hij of zij ook slechte – of noem het donkere – kanten kan hebben.

Vermoedelijk tussen 1465 en 1470 schildert Dirk of Dieric Bouts (ca. 1410-1475), een vooraanstaand vertegenwoordiger van de Vlaamse Primitieven, met olieverf op een houten paneel Christus Salvator Mundi (Christus, Redder van de wereld). Het werk is te zien in Museum Boijmans – Van Beuningen (Rotterdam). Door de symmetrische compositie oogt Christus bij de eerste aanblik streng maar wie langer kijkt kan worden geraakt door de ingetogen – ja zelfs afstandelijke – blik, verborgen verdriet of misschien zelfs verbitterdheid. ‘Sluit mijn ogen’ kwam in mij op.

‘Slaap wel’ is een van de meer dan driehonderd kaarten met hierbij behorende postzegels, stempels en stickers die behoren tot mijn maatschappijkritische maar ook zeer persoonlijke kunstproject ‘Laagvliegers’, begonnen in 2013. Religie en spiritualiteit spelen hierin een belangrijke rol maar niet als ‘sacrale’ eilandjes. Startpunt is de paradox die ik niet als tegenstrijdigheid maar als existentieel gegeven aanvaard. Hoe verhoudt zich het onbeduidende tot het grootse, hoe kan het onverenigbare toch samengaan, wat gebeurt er in die onzichtbare tussenruimten die alles samensmeden?

Voor mijn boek Een heel groot bed (1997) liet ik kinderen de slaap verbeelden. Het fenomeen slaap boeit mij al levenslang, maar nog meer kan ik gefascineerd raken door mensen met gesloten ogen. Ze hebben zich teruggetrokken uit de wereld om hen heen, maar in welk universum bevinden zij zich? Waarom wordt Jezus trouwens niet vaker met gesloten ogen afgebeeld? Het beeld van Jezus met gesloten ogen verontrust mij geenszins, integendeel: het nodigt juist uit om zelf ook de ogen te sluiten. Misschien zijn we in dat andere universum op de een of andere wijze allen met elkaar verbonden. Dát is mijn droom!  

*******

Ignace Schretlen: Slaap wel (Jezus met gesloten ogen), 2017, glicée (oplage 6), print op kaart (oplage 125) en op postzegel (oplage 200) in het project ‘Laagvliegers’.

Dieric Bouts: Christus Salvator Mundi, 1465- 1470, olieverf op houten paneel, 36 x 27 cm.

Ignace Schretlen is beeldend kunstenaar, auteur en voormalig huisarts. Zijn werk als kunstenaar spitst zich toe op drie hamvragen: 1/ wat is de (evolutionaire) bron van creativiteit, 2/ hoe gaat de mens om met lijden, en 3/ wie ben ik in de stroming van onze samenleving? Deze vragen zijn uitgewerkt in drie jarenlange projecten: ‘Kijk op krabbels’, ‘De kruisweg als metafoor’ en ‘Laagvliegers’. In ‘Laagvliegers’ wordt intuïtief, associatief met talrijke verwijzingen, openhartig en soms ook confronterend, c.q. provocerend het spanningsveld tussen individu en maatschappij verkend. Tegenover het bewust gekozen vluchtige format van een kaart/brief in allerlei hoedanigheden staat het nooit verdwijnende perspectief van het menselijk lot, dat steeds in dit project doorschemert. Werk van Ignace Schretlen bevindt zich in particuliere en openbare (waaronder museale) collecties in Nederland, België en Frankrijk. In 1998 werd Ignace Schretlen vanwege zijn culturele verdiensten benoemd tot Ridder in de Oranje-Nassau. Ignace Schretlen (1952) studeerde geneeskunde en filosofie en publiceerde meer dan vijftien bundels en boeken. Zijn vele malen herdrukte dagboek van een co-assistent ‘Anatomie van het gevoel’ (onder pseudoniem van Alexander van Es) werd in 1980 bekroond met het Gouden Ezelsoor als best-verkochte literaire debuut. Zijn poëzie is door Maarten van der Vleuten voorzien van eigentijdse composities en op cd (Een onvermoede bocht) uitgebracht. Ignace Schretlen leidt een teruggetrokken bestaan in het voormalige kerkdorp Maliskamp. Hij is getrouwd met voormalig huisarts Mia van der Vorst; het echtpaar heeft twee volwassen kinderen: Cédric en Vivienne. 

ArtWay beeldmeditatie 26 augustus 2018