Openbaring - Tapijt van Licht - Irene Barberis

Irene Barberis: Tapijt van Licht

Glimpen van licht

door Alain Arnould OP

Met haar 36 meter lange wandtapijt brengt Irene Barberis op een indrukwekkende manier de Apocalyps tot leven. Dit bijzondere tapijt is momenteel voor het eerst te zien in de kathedraal van Brussel. De internationaal bekende Brits-Australische kunstenares heeft meer dan tien jaar aan dit monumentale kunstwerk gewerkt. Haar streven was niet zozeer de laatste 22 hoofdstukken van de Bijbel illustratief weer te geven, maar om het boek Openbaring voor de mens van nu tot leven te wekken. Ze nodigt de kijker uit om een serie beelden te ontdekken en te interpreteren in het licht van de maatschappij van nu.

Door beeldcitaten uit de Apocalyps van Angers, Giotto, El Greco, Dürer en middeleeuwse apocalyptische geschriften te vermengen met hedendaagse beeldelementen geeft Barberis uitdrukking aan de blijvend actuele boodschap van de tekst van Openbaring, die bovenaan de tapijten in zijn geheel is weergegeven. De titel van het kunstwerk geeft de overtuiging van de kunstenares weer – die zij deelt met de schrijver van Openbaring – dat na een periode van geweld en lijden de hemelse stad vol vrede en goddelijk licht uit de hemel zal neerdalen. Dit boek is dan ook allesbehalve een chronologische opsomming van historische feiten van het begin tot aan het einde der tijden. Deze tekst, die werd geschreven in een tijd waarin de gemeentes in Klein-Azië werden vervolgd, gaat over het eind van de hen omringende wereld van geweld. Het boek wil de eerste christenen troosten en bemoedigen in het licht van de dood en de opstanding van het Lam van God, zodat zij ook in tegenspoed hun hoop levend zouden houden.

Barberis is niet zozeer geïnteresseerd in het maken van een beeldverslag van donkere apocalyptische gebeurtenissen, hoe fascinerend ook en hoeveel kunstenaars zich hiertoe ook eeuwenlang tot aangetrokken voelden. Ze zijn uiteraard terug te vinden op de veertien tapijten – daar geweld en het kwaad deel uitmaken van onze wereld – maar Barberis’ intentie is bovenal om te midden van het lijden glimpen van licht te laten schijnen en de hoop te versterken dat God uiteindelijk de dood zal overwinnen.    

en ander centraal thema van het werk is dat van openbaring. Door van innovatieve weeftechnieken gebruik te maken verandert het werk als er verschillend licht op valt: natuurlijk licht, ultraviolet licht (door het gebruik van fluorescerende draden) en 's nachts (door fosforescerende draden). Afhankelijk van het licht wisselt het tapijt van gedaante, wat verwijst naar het geleidelijke proces van openbaring waarin de lezer de rijkdom van een tekst stapje voor stapje ontdekt. Deze drievoudige benadering sluit aan bij de symbolische en metaforische stijl van het boek Openbaring en spoort de kijker aan een letterlijke interpretatie van het boek te verwerpen.

Na de tapijten van Jan Bondol (1380), Barend Van Orley (1520) en Jean Lurçat (1956-1961) biedt Barberis de 21ste eeuw een eigen apocalyptisch tapijt. De wortels in de traditie, de hedendaagse benadering die ook rekening houdt met de exegetische verworvenheden van vandaag, de inschakeling van de allernieuwste technologieën en de weergave van eigentijdse zaken èn het feit dat deze uitdaging voor het eerst door een vrouw is opgepakt, maken Tapijt van Licht een mijlpaal in de iconografische geschiedenis van het bijbelboek Openbaring. Door haar kunstwerk nodigt Irene Barberis de kijker uit tot het herontdekken van een diepgaande tekst, geschreven om de mensheid hoop te geven.

*******

Irene Barberis: Tapestry of Light, 2017, 14 wandtapijten van in totaal 36 x 3,20 m; wol, katoen, fluorescerende en fosforescerende draden. Geweven bij Flanders Workshop, Wielsbeke-Waregem (B).

Irene Barberis is een internationaal bekende kunstenares, geboren in Londen, werkend in Australië. Zij had meer dan 60 solo-exposities, 90 groepstentoonstellingen en haar werk is wereldwijd in collecties opgenomen. Zij heeft een PhD van de Universiteit van Victoria en haar proefschrift is getiteld: Abstract and Figurative Elements of the Apocalypse and its Representations. Irene ontving meerdere prijzen en opdrachten. Ze was betrokken bij kunst- en universitaire projecten in Groot-Britannië, de VS, het Midden-Oosten en het verre Oosten.

Publicatie: Irene Barberis: Tapestry of Light. Intersections of Illumination, Thames and Hudson, 2017.

Alain Arnould OP is aalmoezenier van de kunstenaars voor Brussel, verbonden aan de Sint Michiel en Sint Goedelekathedraal. Alain Arnould, dominicaan en doctor in de kunstgeschiedenis, streeft ernaar een brug te slaan tussen hedendaagse kunstenaars en de christelijke gemeenschap. Kunstenaars uit de muziek-, toneel-, circus-, danswereld of uit de plastische kunsten kunnen bij hem terecht voor een gesprek, een project of voor een spirituele vraag.

ArtWay beeldmeditatie 14 mei 2017