Demchuk, Ivana - BM - Anna Mgaloblishvili

Ivana Demchuk: Epifanie

Een manifestatie van de Drie-eenheid

door Anna Mgaloblishvili

Voorouders van mijn ouders waren koster maar mijn ouders, geboren in de Sovjetperiode, hielden zich afzijdig van kerk en religie. Na het sluiten van hun burgerlijk huwelijk op 19 januari 1969 gingen zij vergezeld van vrienden en familie, net zoals zoveel andere pasgetrouwde stellen, naar de heilige historische plaats Mtskheta, vlakbij Tbilisi, Georgië. In Mtskheta bezochten zij Svetitskhoveli, de voornaamste Georgische orthodoxe kathedraal, bekend als de plaats waar de mantel van Christus is begraven. De priester van deze kerk was verheugd deze jonge mensen te zien en tot hun verrassing bood hij aan de religieuze huwelijksceremonie te voltrekken. Onverwachts werd het bruiloftsgeluk van mijn vader en moeder beschenen door God. Later ontdekten zij dat bij Russisch-orthodoxe christenen 19 januari de dag van de epifanie of openbaring van Christus is (niet 6 januari zoals in het Westen).

Decennialang bestreed het communisme religieuze overtuigingen en activiteiten. De interesse in religieuze kunst nam toe in de periode na het communisme. De aard van christelijke kunst, de manieren van schilderen en de richting van ontwikkelingen in de toekomst werden veelbesproken onderwerpen.

Ivana Demchuk is Oekraïense. De moderne geschiedenis van Oekraïne toont om diverse redenen veel overeenkomst met de geschiedenis van mijn thuisland Georgië. Enerzijds heeft men er moeite mee de Sovjetmentaliteit, de oorlog en het verlies van land van zich af te schudden, anderzijds is het nodig dat er verandering komt en een nieuwe nationale visie. Ivana is geboren in het post-Sovjettijdperk en zij behoort tot een nieuwe generatie schilders die religieuze thema's vrij kunnen benaderen.

Epifanie gedenkt de doop van Jezus in de rivier de Jordaan, wat wordt beschouwd als zijn manifestatie als de Zoon van God. Volgens de traditie is dit een van slechts twee gelegenheden waarbij alle drie de Personen van de Drie-eenheid zich tegelijkertijd lieten zien aan de mensheid. God de Vader spreekt door de wolken heen, God de Zoon wordt gedoopt in de rivier en God de heilige Geest daalt in de vorm van een duif neer uit de hemel (de andere keer was tijdens de verheerlijking op de berg Tabor). Deze heilige dag wordt dus gevierd als een feest van de Drie-eenheid.

Ivana's Epifanie is klein van formaat (30 x 40 cm). Het doek is geschilderd in gemengde technieken en maakt gebruik van slechts een paar kleuren: wit, zwart en roodbruin. We zien vier personen: in de linkerbovenhoek Johannes de Doper, onder hem Jezus en in de rechterbenedenhoek twee engelen. Gekleed in wit buigen Johannes en de engelen zich naar Jezus toe. Jezus die tot halverwege zijn lichaam in het water staat, wordt gedoopt door Johannes. De engelen kijken niet direct naar Jezus, maar hun houding is vol aanbidding. Jezus staat verticaal in de rivier afgebeeld, met boven zijn hoofd een halve cirkel die God de Vader symboliseert. Uit de halve cirkel komt een straal naar beneden, eindigend in een cirkel met een witte duif, symbool van de heilige Geest. Alle vier de personages hebben een roodbruin aureool om hun hoofd.

Op het eerste gezicht lijkt alles in dit schilderij herkenbaar en volgens traditionele orthodoxe gewoonte ingevuld, zoals de compositie en de tweedimensionale stijl. Toch is het werk anders dan anders. Er is witte lucht op de achtergrond, witte stukken grond, een half-witte rivier en een groot zwart-wit gedeelte dat eruitziet als een rotsachtige structuur of als golven water. Het lijkt alsof het zwart-witte gedeelte de liefde en glorie van deze wonderbaarlijke gebeurtenis heeft geabsorbeerd en is doortrokken van de Drie-eenheid. Deze ‘substantie’ stroomt als het ware het schilderij uit om de mensheid, families, landen en de wereld te verheffen.

Mijn ouders vierden dit jaar hun 47-jarig huwelijk.

********

Ivana Demchuk: Epifanie, gemengde technieken op doek, 30 x 40 cm.

Ivana Demchuk werd geboren in 1990. In 2008 studeerde ze af aan het I. Trush's State Art College. Zij heeft haar Bachelor en Masters behaald aan de Nationale Kunstacademie in Lviv (kunst, restoratie en gewijde kunst). Sinds 2008 neemt zij deel aan exposities in Oekraïne en Polen.

Anna Mgaloblishvili is een Georgische kunstschilder en kunsthistoricus. Zij studeerde schilderen aan de Staatskunstacademie van Tbilisi. Zij heeft regelmatig deelgenomen aan exposities in Georgië en daarbuiten en zij was curator van verschillende kunstprojecten. In 2004 werd zij doctor in de kunstgeschiedenis. Haar proefschrift behandelde de ontwikkeling van kerkschilderingen in Georgië aan het begin van de 20e eeuw (1900-1921). Sinds 2006 is professor aan de afdeling Kunstgeschiedenis en Theorie van de Staatskunstacademie van Tbilisi.

ArtWay beeldmeditatie 8 januari 2017