Evenhuis, Gertjan - BM - Marianne van Waterschoot

Gertjan Evenhuis: Kruis

Een gemangeld lichaam

door Marianne van Waterschoot

Ik zie een stenen mannenlichaam zonder hoofd dat bij elkaar gehouden wordt door een metalen staketsel. Twee grote handen, de linker steunt op de grond, de rechter wijst omhoog. Een getormenteerd, gespierd lichaam uit graniet gehouwen. Prachtig en afschrikwekkend, gestold in de val. Een driehoek in balans. Op de achtergrond zoekt het licht door de grote ramen een weg naar de granieten contouren en het metaal. Het imposante werk licht (nog) niet op. Breekt het kruis de val of is het kruis gevallen? Vangen engelen het lichaam op of een zorgzame moeder? Wie koestert dit gehavende lichaam? Waar is het hoofd? Wie is deze dwarsligger?

Jezus was een dwarsligger die dwars tegen de heersende regels van religie en maatschappij inging, daar waar die een liefdevolle houding en saamhorigheid in de weg stonden. Het gewone volk werd gemangeld tussen Romeinse overheersers en Joodse hoogwaardigheidsbekleders. De compassievolle maar kritische houding van Jezus stond daar linea recta tegenover, riep agressie op en resulteerde in zijn marteldood.

De onschuld en de goede wil worden hier vermorzeld, weggegooid, gebroken. En toch… het staketsel fungeert als vangnet. Als de ontvangende armen van de Moeder Gods in een piëta: ze vangt op, draagt, wiegt, koestert en verzorgt de gevallene. Houdt als het ware de liefdevolle wacht bij wat nog niet af is. De dood mag immers niet het laatste woord krijgen.

Hoeveel moeders doen dit nu in Syrië, in Irak, in Eritrea…? En in al die landen waar een mens een statistiek van de dood is geworden. Hoeveel vaders zien machteloos toe hoe hun kinderen slachtoffer worden van een machtsstrijd waar ze geen invloed op hebben? Hoe hulpeloos kijken velen van ons toe? De kruissuggestie in de houding van het lichaam duidt op het onvoltooide, schreeuwt om gerechtigheid.

Evenhuis’ Kruis heeft nog geen vaste plaats gekregen. Kerken en kloosters te over zou je denken. Persoonlijk vind ik het symbolisch van grote waarde dat het geen vaste plek krijgt, geen vast kader, maar een weg blijft zoeken en af en toe halthoudt bij waar het welkom of nodig is.

*******

Gertjan Evenhuis: Kruis, 1999-2001, graniet, staalconstructie, 300 x 150 x 200 cm.

Gertjan Evenhuis (1955) was de partner van de in 2012 overleden choreograaf Rudi van Dantzig. Evenhuis werd geboren in Ouderkerk aan de Amstel. Hij woont en werkt in Hoogwoud. Hij volgde van 1975 tot 1980 een opleiding aan de Academie Sint Joost in Breda. Aanvankelijk hield hij zich bezig met fotografie, schilderen, grafiek en film. Het zwaartepunt ligt nu op het beeldhouwen in verschillende soorten steen. Hij realiseerde een aantal monumentale opdrachten in o.a. Rotterdam, Brasschaat, Bergen op Zoom en Vlissingen. http://www.gertjan-evenhuis.nl/

Aanrader: het boek Het torsen van de wereld. De gefragmenteerde beelden van Gertjan Evenhuis, Stichting Het Depot te Wageningen, 2015. Het Depot, onderdeel van Stichting Utopa, ondersteunt beeldhouwers door het geven van kansen. Het richt zich op torsen en fragmenten in de beeldhouwkunst. Samen willen zij de scheppende kracht van kunstenaars steunen en promoten, vooral van kunstenaars die om welke reden dan ook in de schaduw blijven. Het boek is verkrijgbaar bij Het Depot en Uitgeverij Waanders Zwolle.

Marianne van Waterschoot is communicatiecoördinator van twee parochies in Gelderland. Tevens is zij verslaggever en columnist bij Nieuwwij.nl. Ze is verbonden met de orde der Karmelieten. Zij was ook vijf jaar lang onbezoldigd auteur voor het Beeldende Kunstjournaal.

ArtWay beeldmeditatie 5 juni 2016