Prescott, Catherine - BM - Theodore Prescott

Catherine Prescott: drie portretten

De portretten van Catherine Prescott

door Theodore Prescott

De voorkeur voor een gelijkende manier van afbeelden, die opkwam in de Renaissance, had in de westerse kunst vele eeuwen de overhand. In het midden van de 20e eeuw stond ze echter in laag aanzien, daar de meeste kunstenaars abstract waren gaan werken. Toen Catherine Prescott in de jaren ’60 haar kunstopleiding volgde, was er in de kunstwereld geen echte plaats voor het realisme dat haar aantrok. Haar schilderkwaliteiten stonden niet ter discussie, maar de artistieke opties die voor haar open lagen waren beperkt. Een zomercursus die realisme alleen toestond als het bestond uit het naschilderen van foto’s overtuigde haar ervan dat er voor haar geen toekomst was in de kunstwereld.  

Een paar jaar later werd Prescott christen. Tijdens haar verblijf bij L’Abri in Zwitserland ontdekte ze dat God geen voorstander is van het snobisme van de gevestigde kunstorde. Ze begon te schilderen wat ze zag en mooi vond: kleine stukjes Zwitsers weiland. Kort daarna zag ze een tentoonstelling van Alice Neel en werd ze gegrepen door de psychologische directheid van Neels expressieve schilderijen, alsook door haar geringschattende houding ten aanzien van de heersende artistieke hiërarchie. Neel noemde – misschien om aan stigmatisering te ontkomen – haar portretten ‘mensenschilderijen’.  

Sinds haar kindertijd voelde Prescott zich aangetrokken tot portretten. Afbeeldingen van mensen vormen dan ook haar hoofdonderwerp. Haar portretten hebben aanzienlijke waardering geoogst. Ze heeft talrijke opdrachten gekregen on mensen te portretteren. Daarnaast vraagt ze mensen soms om voor haar te zitten omdat ze hen met behulp van verf wil leren begrijpen. Schilderen is voor haar een manier van kennen. Prescotts recente tentoonstelling Persoon in de galerie van North Park University in Chicago bestond uit een serie kleine olieverfportretten van 22,5 x 15 cm of minder. Drie van deze schilderijen, Casey, Daphne terwijl ze haar nek vasthoudt en Zonder veinzen, zijn hier afgebeeld. Daphne is een kunstenares die Prescott ontmoette toen ze lesgaf in Italië en de jonge vrouw op Zonder geveins was een van haar studenten. Casey was mijn assistent.

Prescotts benadering tot haar werk wordt geleid door haar zoektocht naar het karakter en het innerlijk van de geportretteerde. Ze gaat door totdat haar intuïtie is omgezet in verf. Daar zij uit wil gaan van zorgvuldige observatie, staat zij zichzelf geen expressieve vrijheden toe om zo meer psychologische diepte te verkrijgen. Haar zoekproces vraagt om veel herzieningen en kleine, nauwelijks opmerkbare aanpassingen (zelfs voor hen die de ontwikkeling van het schilderij volgen), totdat ze het gevoel heeft dat het gezicht het karakter treffend doet uitkomen. Het resultaat – waarop ik de reacties meer dan 40 jaar heb mogen bijwonen – roept de ietwat griezelige sensatie op dat ze niet alleen heeft vastgelegd hoe iemand eruit ziet, maar ze ook lijkt te weten wie ze werkelijk zijn. Ze voldoet dan ook niet aan de vaak gehoorde klacht dat portretten hun onderwerp flatteren en het echte karakter verhullen.  

Prescott heeft nooit gezocht naar een specifiek christelijk doel voor haar kunst en ze houdt zich verre van het idee dat ze bijzonder inzicht zou hebben in een geestelijke dimensie. Misschien voelen mensen zich tot haar werk aangetrokken omdat haar blik teder en sympathiek is. In een tijd van achterdocht, waarin het turende kijken van de kunstenaar al gauw met macht (en machtsmisbruik) wordt geassocieerd, springt haar werk eruit. Ze ondervraagt de geportretteerden niet en probeert hen niet te wringen in het keurslijf van een bepaald type. Kunsthistorica Karen Mulder heeft haar benadering omschreven als ‘een moederlijke omarming van wat mensen van elkaar onderscheidt’. Mulder vervolgt: ‘Hoewel een Prescott schilderij de neerslag is van bewondering voor het bestaan en wezen van een ander persoon, ontbreekt steevast ieder spoor van sentimentaliteit.’ Er is voor sentimentaliteit – die iemand definieerde als ‘iets meer liefhebben dan God doet’ – geen plaats in haar schilderijen. Maar haar werk is wel doordrongen van de onwankelbare overtuiging dat de mens Gods vingerafdruk draagt en onze liefde waard is.

Ik zou zeker niet willen beweren dat Catherine Prescott alleen staat in haar vermogen karakters weer te geven. Maar in een tijd waarin het geloof in de menselijke ziel bedreigd wordt, leggen deze schilderijen – direct en complex, ingetogen en met een stille welsprekendheid – tastbaar getuigenis af van de menselijke waardigheid. Prescotts gezichten maken de menselijke transcendentie voelbaar. Ik geloof dat haar bijzondere gave is dat haar dit lukt zonder expliciete religieuze verwijzingen. Deze transcendentie kan zelfs gevoeld worden door mensen die er geen weet van hebben.

*******

Catherine Prescott: Casey, 2014, olieverf op paneel, 22,5 x 15 cm.

Catherine Prescott: Daphne terwijl ze haar nek vasthoudt, 2015, olieverf op paneel, 22,5 x 15 cm.

Catherine Prescott: Zonder veinzen, 2014, olieverf op paneel, 22,5 x 15 cm.

Catherine Prescott heeft 20 jaar schilderen en tekenen gedoceerd aan Messiah College in Pennsylvania in de VS en momenteel geeft zij les in Orvieto, Italië in een kunst- en cultuurgericht lesprogramma van Gordon College. Haar werk is te zien via www.prescottpaintings.com.

Theodore Prescott is een Amerikaanse beeldhouwer en schrijver. Hij heeft in Amerika en Europa tentoongesteld en meerdere publieke opdrachten uitgevoerd. In 1980 startte Prescott de kunstopleiding aan Messiah College in Grantham, PA, waar hij rond 30 jaar als professor werkzaam was. Prescott was een van de oprichters en voorzitters van CIVA (Christians in the Visual Arts). Zijn artikelen zijn o.a. verschenen in American Arts Quarterly, Image en The New Criterion. Hij was de redacteur van een boek over hedendaagse figuratieve kunst en hij heeft meerdere essays geschreven voor catalogi van tentoonstellingen over hedendaagse kunstenaars. Zijn werk is te zien via www.tedprescottsculpture.com.   

ArtWay beeldmeditatie 20 september 2015