ARTWAY:
OPENING EYES,
HEARTS & MINDS
Volg ons
Kerk en kunst -> Materiaal voor kerkelijk gebruik
Marcus 4, Schip in de storm - Sadao Watanabe
Sadao Watanabe: Schip in de storm
Bang
door Sandra Bowden
Het afgelopen jaar heb ik de reizende expositie Beauty Given by Grace: The Biblical Prints of Sadao Watanabe mogen samenstellen. Het is dit jaar honderd jaar geleden dat deze belangrijkste 20e-eeuwse christelijke kunstenaar in Japan werd geboren. Het is mooi om te ontdekken hoe toegewijd Sadao Watanabe was aan zijn roeping. Hij bekeerde zich op zijn zeventiende tot het christendom nadat hij tuberculose had gehad. Hij beloofde God dat als hij zou genezen hij kunst zou maken die de Bijbel tot onderwerp had. Mensen in zijn naaste omgevingen raadden hem af om bijbelse kunst te maken, bang als zij waren dat hij zo niet genoeg zou verdienen om van te leven. Hij heeft zijn belofte echter altijd gestand gedaan, zelfs in een cultuur die niet open was voor het evangelie.
Watanabe wist een geheel eigen stem te ontwikkelen die zijn kunst en geloof combineerde. Hij gebruikte een traditionele Japanse druktechniek die ontwikkeld was om kimono’s te verven en bedrukken in de hoop dat dit zijn volk zou aanspreken. Hij zei: ‘Het is mijn taak om in de kunsttraditie van Japan te staan. De theologie zal geen diepe wortels in de Japanse grond kunnen vormen als die uitsluitend westers is.’ Hij plaatste de bijbelse verhalen in een wereld met Japanse kenmerken. Watanabe was er niet zozeer op uit om de zichtbare realiteit weer te geven, maar eerder om wegen te vinden om zijn geloof te communiceren. Het resultaat is een oeuvre dat zowel een uiting is van diep geloof als een waardevolle bijdrage aan de geschiedenis van de christelijke kunst.
Sommige bijbelverhalen bracht hij meerdere malen in beeld, iedere keer op andere wijze. Zo zijn er vele versies van het laatste avondmaal, de ark van Noach en de voetwassing. Een ander onderwerp dat hij vaak herhaalde is een van mijn favorieten: het schip in de storm. Met mijn gezin naderde ik vanaf een heuvel het Meer van Galilea. We zagen dit niet zo erg grote meer voor ons liggen. Mijn man riep uit: ‘Ik geloof nooit dat hier zo’n grote storm gewoed kan hebben.’ De volgende morgen gingen we met een boot het meer op en zomaar opeens kwam er een storm opzetten die grote golven over onze boot heen joeg, zodat we helemaal nat werden. We konden nu beter begrijpen wat de discipelen hadden doorgemaakt.
In Schip in de storm zitten de discipelen dicht op elkaar gepakt in de boot, terwijl golven tegen het schip slaan en het zeil bol staat van de wind. De discipelen zien er bang uit met hun ogen wijd opengesperd, maar Jezus ligt te midden van alle commotie rustig te slapen. Jezus is herkenbaar aan zijn nimbus met kruisvorm erin, die in de middeleeuwen in zwang raakte om zijn goddelijkheid weer te geven. De leerlingen maken Jezus wakker zodat hij hen in deze gevaarlijke situatie kan helpen, maar wat ze niet helemaal begrijpen is dat zijn aanwezigheid op zich al genoeg is. Hij zal hen niet laten vergaan.
Hoe vaak vergeten we niet als we bang zijn door de omstandigheden die ons omringen dat God met ons is. We zouden eraan moeten vasthouden dat hij altijd bij ons is en klaar staat om ons te helpen. Hij belooft ons dat hij ons nooit zal afvallen of verlaten (Hebreeën 13:5). De Bijbel moedigt ons aan Gods hulp in te roepen. We kunnen Jezus vol vertrouwen vragen onze zeeën tot kalmte te brengen.
*******
Sadao Watanabe (1913-1996) is Japans belangrijkste 20-eeuwse christelijke kunstenaar. Hoewel zijn werk met de tijd in zijn eigen land steeds meer gewaardeerd werd, was er ook veel belangstelling vanuit internationale hoek getuige tentoonstellingen in het British Museum, het Museum of Modern Art in New York, het Museum of Fine Arts Boston, het National Museum of Modern Art in Tokyo en het Vaticaans Museum. Ondanks zijn roem was zijn grootste verlangen om kunst te scheppen voor de gewone man. Hij hield zich vooral bezig met bijbelse taferelen om de waarheid van de Bijbel in de Japanse context onder de aandacht te brengen.
Sandra Bowden maakt als beeldend kunstenares schilderijen en prenten en woont in Chatham, MA, USA. In 2005 publiceerde Square Halo Press The Art of Sandra Bowden. Ze heeft meer dan honderd solo-exposities gehad en haar werk is opgenomen in menig collectie waaronder die van het Vaticaans Museum, het Museum of Biblical Art in New York en het Haifa Museum in Israël. Ze is een hartstochtelijk verzamelaar van religieuze kunst van de 15e eeuw tot nu. Van 1993-2007 was Sandra Bowden voorzitter van Christians in the Visual Arts. Ze is curator en coördinator geweest van een groot aantal CIVA exposities. www.sandrabowden.com en www.bowdencollections.com
1. Voor het artikel ‘The Vocation of the Artist’ van Sandra Bowden, klik hier
2. Voor een artikel van Todd Jenkins over het werk van Sandra Bowden, klik hier
3. Voor een artikel over het werk van Sadao Watanabe, klik hier
ArtWay beeldmeditatie 12 augustus 2012