E. John Walford: Abraham offert zijn zoon Isaak

   E. John Walford: Abraham offert zijn zoon Isaak   

  Een verhaal binnen een verhaal   

door E. John Walford 

Het is een hartverscheurend en onthutsend verhaal, die Oudtestamentische geschiedenis over Abraham die door God wordt opgedragen zijn enige wettige zoon te offeren, waarop hij eerst zo lang had moeten wachten (Genesis 22). 

Eerst belooft God aan Abraham dat hij de vader van vele naties zal worden met nakomelingen zo talrijk als de sterren aan de hemel. Maar Abraham en zijn vrouw worden alsmaar ouder zonder dat de geboorte van een kind zich aankondigt. Als ze alle hoop heeft verloren, raadt Sara Abraham aan met haar slavin Hagar te slapen, die vervolgens Ismaël ter wereld brengt. Veertien lange jaren later wordt eindelijk Isaak geboren. Maar dan, weer een aantal jaren later, zegt God tegen Abraham dat hij met Isaak de bergen in moet gaan om zijn zoon daar aan hem te offeren. 

Probeer je Abrahams verwarring eens voor te stellen. Stel je zijn zware tred eens voor als hij samen met Isaak en een bundeltje hout de berg opklimt, zonder duidelijk offerlam. Hoe zal hij zijn zoon hebben aangekeken, toen de jongen hem hiernaar vroeg en hij hem antwoordt dat God zichzelf van een offerlam zal voorzien? Want hij weet heel goed dat het de jongen naast hem is, zijn geliefde zoon, die hij zal moeten offeren.   

Dan breekt het moment aan dat hij het hout van zijn rug moet nemen, een vuurtje moet stoken en zichzelf klaar moet maken voor die afschuwelijke handeling: het opensnijden van zijn zoons keel. Wat zal er allemaal door hem heen zijn gegaan, als hij probeert zijn God te gehoorzamen. Op de een of andere manier blijft Abraham erop vertrouwen dat Gods belofte dat hij de vader zal worden van vele naties nog steeds in vervulling zal gaan. Wat zal Isaak zich verraden hebben gevoeld, als zijn vader zijn handen bij elkaar bindt en zijn mes te voorschijn haalt.  

Ik ontwierp deze digitale collage voor mijn kerk, waar hij getoond zou worden samen met de rest van mijn serie over dramatische momenten uit het grote verhaal van de Bijbel. Ik wilde in dit werk vooral de verwarring laten uitkomen, die door Abrahams hoofd getold moet hebben. Daarom heeft deze collage een verwarrende compositie, waarin allerlei scènes door elkaar heen spelen. Ze maken samen bovendien duidelijk waarom een offer sowieso nodig was.

De collage over Abraham hangt in de serie naast werken over de schepping, zondeval en kruisiging (klik hier om de hele serie te bekijken). Ook in het werk zelf incorporeerde ik elementen uit de collages over de schepping en de zondeval om de kijker eraan te herinneren dat we leven in een wereld die God voor ons schiep, maar waarin we tegen hem zijn opgestaan en daarom vanwege onze zondige natuur van hem gescheiden zijn. Het offeren werd ingesteld om door middel van het vergoten bloed onze zonden te verzoenen en onze verbondenheid met onze Schepper te herstellen.

De collage over de zes dagen van de schepping en de zevende van rust – zie de hangmatten – vormt hier dus een van lagen (klik hier). Een andere laag is ontleend aan het werk over de zondeval, dat gebaseerd is op de schilderingen van Michelangelo in de Sixtijnse Kapel (klik hier). Verder zien we de ets van Rembrandt over het offer van Isaak, waarin de engel net op tijd Abrahams arm vastgrijpt om zo de dood van Isaak te voorkomen. De ets bevat twee diagonale lijnen die samen een lichtstraal vormen die de aanwezigheid van God suggereren. Ook in mijn werk over de kruisiging, ook gebaseerd op Rembrandt, komen deze lijnen op precies dezelfde plaats in de compositie terug. Hierdoor maak ik duidelijk dat Christus vervulde wat Isaak werd bespaard.

******* 

E. John Walford: Abraham offert zijn zoon Isaak, 2012, 60 x 75 cm, digitale collage afgedrukt op doek. 

E. John Walford is emeritus professor in de kunstgeschiedenis. Hij was 30 jaar werkzaam aan Wheaton College, Illinois, in de VS. Tien jaar geleden begon hij zich toe te leggen op fotografie en het maken van digitale collages, in welk medium hij 30 bijbelse taferelen maakte voor zijn kerk, de Immanuel Presbyterian Church in Warrenville, Il.  

 ArtWay beeldmeditatie 12 januari 2014