Oudjaar - Stralenkrans van Hans Thomann

Hans Thomann: Stralenkrans 

Uitstraling 

door Patrik Scherrer 

Een menselijke gestalte bevindt zich in het centrum van een stralenkrans van vuurwerk. Vijftig houten stokken steken in alle richtingen van de borst of omgeving van het hart naar buiten, qua vorm met het wapeningsstaal corresponderend waaruit de figuur is samengesteld – zie bijvoorbeeld de benen. Het witte lichaam contrasteert met het bonte vuurwerk. De figuur is van binnen hol, de raketten zijn gevuld met poeder. De menselijke gestalte bestaat uit onbrandbaar staal, terwijl vuur de vuurpijlen doet uiteenspatten in geniale lichteffecten. De mens blijft op de grond, het vuurwerk schiet de lucht in. De een heeft een lang leven, het ander is in een paar seconden vergaan.  

Wat zeggen deze contrasterende materialen nu over de mens? Als we hier verder over nadenken, zullen we dit spanningsvolle kunstwerk beter gaan begrijpen.   

De in het centrum van de installatie staande mens wordt door de stalen stangen driedimensionaal weergegeven. Hij is vluchtig geschetst en toch ook met ijzeren staven stevig in de ruimte gezet. Dit soort ronde staven worden gewoonlijk voor de bewapening of versterking van beton gebruikt. Als het gebouw klaar is, zijn ze niet langer zichtbaar. Bij deze gestalte vormen ze echter het omhulsel dat zich naar boven toe verdicht. Ze werken bovendien als een transparant pantser dat ondersteuning biedt, beschermt en toch ook licht doorlaat. Daar de handen, voeten en gelaatstrekken niet uitgewerkt zijn, kan de figuur voor ieder mens staan.  

Doordat de benen qua lengte verschillen lijkt de figuur door de ruimte te schrijden. De armen houdt hij iets naar achteren, zodat hij de rakettenkrans als een rugzak op zijn rug draagt. De krans roept associaties op met een propeller of uitwaaierende vleugels, wat van de vuurwerkgestalte een moderne Icarus maakt.  

Maar een vuurwerkshow is altijd maar van korte duur en hij gaat gepaard met luide knallen en sterke rookontwikkeling. Behalve de herinnering aan een magisch schouwspel blijven slechts uitgebrande hulzen over. De kunstmatige lichteffecten wekken wel kortstondige verwondering, maar op den duur kan niemand zich zo’n kostbaar, vervuilend en voor de gezondheid schadelijk lichtspel permitteren. Op de keper beschouwd is het noch duurzaam noch aanvaardbaar. 

Daarom werpt de installatie uiteindelijk de vraag op hoe wij mensen met eenvoudige middelen en op eigen kracht luisterrijke hoogtepunten kunnen creëren. Hoe kunnen wij zonder op kunstmatige effecten terug te grijpen door ons eigen handelen accenten zetten, die een blijvende uitstraling hebben? 

De stokken van de vijftig raketten steken naar buiten vanuit het centrum of hart van de figuur. Alles wat wij denken, zeggen en doen vindt zijn oorsprong in ons hart. Als dit denken, zeggen en doen goed is, zal het een positieve uitwerking hebben. Jezus zegt in de bergrede tot zijn toehoorders: ‘Jullie zijn het licht in de wereld … Zo moet jullie licht schijnen voor de mensen, opdat ze jullie goede daden zien en eer bewijzen aan jullie Vader in de hemel’ (Matteüs 5:14,16). Voor Jezus is dit licht een gevolg van goede werken en heeft het een tweevoudig verlichtende kracht: dat anderen het goede zien en tegelijkertijd hem erkennen, die de bron is van het goede en diep in ons binnenste ons hart beroert en aandrijft, rustig en zonder effectbejag. Wat God bewerkt, bezit een natuurlijke uitstraling. Het hoeft niet als bij een pauw met veel vertoon tentoongespreid te worden en het hoeft niet op kunstmatige manier de lucht in geschoten te worden. Een Latijns spreekwoord vat dit alles treffend samen: ‘Goede daden verspreiden hun licht ook in het donker.’ Ze doen dit zonder hulpmiddelen, simpelweg omdat ze goed zijn! 

******* 

Hans Thomann: Stralenkrans, 2011, wapeningsstaal, 50 vuurwerkraketten.  

Hans Thomann werd in 1957 in Uzwil, Zwitserland geboren. Hij leeft en werkt in St. Gallen. Van 1978 tot 1980 volgde de kunstenaar de kunstnijverheidschool in St. Gallen en in 1981 bezocht hij de meesterklas van Mario Merz in Salzburg. Hij won een groot aantal prijzen en kreeg vele opdrachten uit Zwitserland en daarbuiten. Hij maakt tekeningen, schilderijen, beelden en installaties. Hij is lid van het Zwitserse St. Lukasgesellschaft für Kunst und Kirche. Zie verder www.hansthomann.com. 

Patrik Scherrer is de drijvende kracht achter de Duitse website Bildimpuls. Om de twee weken stuurt hij een Bildimpuls of beeldmeditatie rond, waarbij hij zich richt op de hedendaagse christelijke en religieuze kunst uit Duitsland, Zwitserland en Oostenrijk. Hij studeerde theologie en werkt met verstandelijk gehandicapten. Van zijn hand verscheen het boek: Gott in Sicht? 33 Impulse zum christlichen Glauben aus der Pinakothek der Moderne. Er is ook veel informatie over kunstenaars, boeken, organisaties, musea en tentoonstellingen op de Bildimpuls website te vinden, zie www.bildimpuls.de.  

ArtWay beeldmeditatie 29 december 2013