Advent - Christus Salvator

  Christus Salva­tor 

Waar kijkt hij naar? 

door Wim Rietkerk 

Vanuit het raam van mijn studeerkamer heb ik uit­zicht op de voor­gevel van het Utrechtse Paushuis. Middenin de voorgevel staat het beeld van Christus Salva­tor. Men heeft mij verteld dat dit het enige beeld is dat vier­honderd jaar geleden de Beeldenstorm in Utrecht heeft overleefd. Daar ben ik blij om, want het is een heel bijzonder beeld. Chris­tus is heel sober afgebeeld in een oosters gewaad, de heu­pen omgord, klaar om voort te trekken. Hij heeft de wereldglobe in zijn linker­hand. Daarom heet het beeld Christus Salvator, wat betekent: redder van de wereld. Op deze wereldbol staat dan ook een kruis. Zijn rechter­hand houdt hij zegenend over de wereldbol. De vingers zijn er door de ladder van de ruitenwassers afgeslagen.  

Maar nu het meest bijzondere van dit beeld. Je zou verwach­ten dat Jezus bij dit intense werk van zegenen naar links zou kij­ken, schuin naar beneden naar zijn zegenende hand, naar het kruis, naar de wereld, maar dat doet hij niet. Hij kijkt naar rechts. Waar kijkt hij naar? Hoe meer ik daarnaar kijk, hoe meer juist dat mij gaat ontroe­ren. Hij kijkt naar iets rechts van hem dat ik niet zie en u niet en niemand. Wat heeft de beeldhouwer hierbij gedacht? Waarom die afgewende blik?  

Ik weet het niet. Maar voor mij wordt het een metafoor, een antwoord op de vraag die veel christenen bezig houdt: waar wacht hij op met zijn komst? Voor anderen een existentiële vraag als een diep verdriet hen treft. ‘Heer, als Gij er was ge­weest, was dit niet gebeurd.’ Christus kijkt naar iets wat zich aan mijn blikveld onttrekt. In­tussen blijft hij wel deze geschonden wereld zegenen. Daardoor wordt wat mij eerst intrigeerde ineens tot troost. Laat het nog maar even een open vraag blijven. Hij ziet iets wat ik niet zie. Ik vertrouw hem. Het zal vast iets zijn dat zo belangrijk is, dat het al zijn wachten en onze pijn waard is. Nieuwsgierig ben ik wel. Waar kijkt hij naar?  

******* 

Anoniem: Christus Salvator, begin 16^e eeuw, Paushuize, Kromme Nieuwegracht Utrecht. 

Wim Rietkerk is emeritus predikant van de Nederlands Gereformeerde Kerken en was vanaf 1970 een van de voortrekkers van het werk van l’Abri. Hij schreef van daaruit verschillende boeken zoals Ik wou dat ik kon geloven, Die ver is, is nabij (in samenwerking met Marleen Hengelaar-Rookmaaker) en In dubio over twijfelvragen.  

Eerder gepubliceerd in LEV 4, 2, 1999, tijdschrift van Stichting l’Abri, www.labri.nl.  

Op de ArtWay website staan meerdere artikelen van Wim Rietkerk: Omgaan met de tijdgeest; Het voorstellingsvermogen; en God schiep de wereld tot vreugde.  

ArtWay beeldmeditatie 24 november 2013