ARTWAY:
OPENING EYES,
HEARTS & MINDS
Volg ons
Kunstenaars
Ai Weiwei - BM - Wilma Wagenaar
Ai Weiwei: Zonnebloempitten
 |
 |
De kracht van gezamenlijkheid
door Wilma Wagenaar
In het najaar van 2012 was een tapijt van zonnebloempitten van de Chinese kunstenaar Ai Weiwei te zien in museum De Pont in Tilburg. Het was een fragment van de honderd miljoen porseleinen zonnebloempitten die eerder in de Tate Modern in Londen te bezichtigen waren. Of beter gezegd: te beleven waren. Want dit werk maakt op velen diepe indruk, een indruk die verder gaat dan wat het oog waarneemt.
Alleen al de onvoorstelbare hoeveelheid zonnebloempitten en het feit dat er geen twee van deze handbeschilderde porseleinen pitten hetzelfde zijn ontroert. Honderd miljoen individuele kunstwerkjes die samen één groot geheel vormen. Het roept een echo op van de schepping: kosmisch in omvang en toch tot in het kleinste detail gevormd en geliefd. Deze zonnebloempitten zijn het resultaat van jaren werken door 1600 inwoners van Jingdezhen, een Chinese stad die leeft van de porseleinproductie.
In mijn ogen betoont Ai Weiwei zich in dit werk een zeer Aziatisch kunstenaar. Wat betreft de vormgeving is het westers, daar het een conceptueel werk is in de voetsporen van Marcel Duchamp en diens gebruik van alledaagse voorwerpen. Maar de geest ervan is Aziatisch: de kracht van het collectief en het belang van het algemeen zijn hier basiswaarden. Ze liggen ook ten grondslag aan veel van Ai’s andere werken, bijvoorbeeld aan zijn collage van samenwerkende fietsen.
Dat staat haaks op de maatschappij zoals die zich momenteel in het Westen ontwikkelt: iedereen koning op zijn eigen vierkante meter, met zijn eigen onafhankelijkheidsverklaring en zijn eigen profiel in cyberspace. Ieder voor zich en God voor… ja, voor wie nog? Terecht scheef Kishore Mahbubani, oud VN-ambassadeur en auteur van Can Asians Think enkele jaren geleden: ‘Het Westen zal door Azië overvleugeld worden, omdat Aziaten het gemeenschappelijk belang boven het individueel belang stellen.’ We zien in het nieuws dat hij gelijk begint te krijgen.
Voor mij roept dit werk op tot een omkeer in ons westerse denken: laten we de waan van de onafhankelijkheid en het individualisme loslaten en terugkeren naar een leven waarin de gemeenschap een belangrijke rol speelt en ieder individu zijn eigen plaats mag innemen. Eenheid in verscheidenheid. Ieder mens is anders en samen vormen we een hecht geheel dat ten goede komt aan allen en een vreugde is voor onze Schepper.
Parallellen met het lichaam van Christus zoals Paulus daarover schrijft zijn niet ver weg. Daarom is dit werk, hoewel niet specifiek christelijk, toch iets wat een christen kan ontroeren en inspireren.
*******
Ai Weiwei: Zonnebloempitten, 2010, 100.000.000 pitten van porselein. De oorspronkelijke honderd miljoen zonnebloempitten werden na 2010 in kleinere hoeveelheden in diverse tentoonstellingen over de hele wereld vertoond. De Tate Gallery in Londen heeft in 2012 acht miljoen porseleinen zonnebloempitten gekocht.
Ai Weiwei (1957) is een van de bekendste hedendaagse Chinese kunstenaars. Voor de Olympische Spelen in China was hij betrokken bij het ontwerp van het Nationale Stadion in Beijing, ook wel bekend als het Vogelnest. In 2012 werd de maatschappijkritische Ai drie maanden lang door de Chinese autoriteiten vastgehouden en momenteel leeft hij onder huisarrest. Ai Weiwei heeft een persoonlijkheid die veel mensen aanspreekt. Hij heeft een gemoedelijke uitstraling, spreekt weinig en bedachtzaam en heeft vaak originele oplossingen voor problemen. Bijvoorbeeld tijdens de Wereldtentoonstelling in Sjanghai, waar het Deense beeldje van De Kleine Zeemeermin geëxposeerd werd. De Denen hadden moeite met het idee dat hun nationale lieveling zo lang zo ver weg zou zijn, dus Ai Weiwei bedacht dat er een webcam opgesteld kon worden, zodat de Denen dag en nacht konden volgen hoe het met ‘hun’ meisje ging.
Wilma Wagenaar is docent beeldende vorming, werkt als vrij kunstenaar en organiseert schilderretraites in de Benedictijner Abdijen in Egmond, Doetinchem en Zevenkerken-Brugge (België). Zij verzorgt verrijkingslessen voor hoogbegaafde kinderen in het basisonderwijs en geeft lezingen over kunst in relatie tot maatschappelijke ontwikkelingen. Voor meer informatie, zie www.wilmawagenaar.nl
ArtWay beeldmeditatie 21 april 2013