ARTWAY:
OPENING EYES,
HEARTS & MINDS
Volg ons
Kunstenaars
Sassandra - BM - Janet Johnson
Sassandra: Ik heb dorst
Dan zal ik geen dorst meer hebben
door Janet Johnson
Het verhaal over wat is afgebeeld op dit schilderij wordt in alle vier evangeliën verteld. De kunstenaar Sassandra (1932) helpt ons de verschrikkingen van het kruis opnieuw te zien.
Wat zien we? Een gemartelde figuur, naakt, vastgenageld en bloedend. Onze ogen worden naar bovengetrokken en vervolgens tegengehouden door de horizontale balk net onder de bovengrens van het doek. Het kruis is heel hoog. Rook en rode stof wervelen op als vlammen in een storm. Er stroomt licht over het uitgestrekte lichaam. Het lijkt de dreigende wervelwolken terug te dringen en een stukje blauwe lucht blijft onaangetast. Een bleekoranje nimbus omstraalt het hoofd.
Daar blijft onze blik rusten. We weten dat het Jezus is. Hij is nog niet dood; zijn hoofd is nog niet op zijn borst neergezegen, maar hangt omlaag op dezelfde hoogte als zijn uitgerekte armen. Zijn roodbesmeurde haar vermengt zich met een krans van dorentakken die lijkt op de verwrongen bladerloze boom onder Jezus, waarvan de lassoachtige takken bijdragen aan de gewelddadige uitstraling van het tafereel. Huilende honden op lange dunne poten omringen het kruis, drie met hun hoofd naar boven. Bloed stroomt als vlammen uit hun grommende kaken, hun tanden ontbloot, maar ze kunnen niet bij hun prooi. Jezus houdt zijn mond ook open, vol inspanning, maar hij kan waar hij naar verlangt niet naar zich toehalen: het water aan de voet van het kruis.
Zo zien we de Zoon van God – degene door wie alle oceanen en rivieren en meren zijn gemaakt – smachtend naar water. Hij die zei: ‘Laat wie dorst heeft bij mij komen en drinken’ (Johannes 7:37) kan niet bij die kan met koel blauw water. Jezus is vastgespijkerd, hij kan zich niet bewegen, en het kruis is hoog, buiten alle porporties hoog, zodat we de zinloosheid van zijn strijd ervaren. Zijn mond lijkt vastgezet in open stand.
‘J'ai soif’: ‘Ik heb dorst.’ Sassandra zet soms woorden op zijn schilderijen. Deze hier behoren tot de laatste die Jezus heeft gesproken, waarbij hij het geschreven Woord van God citeerde:
Mijn God, mijn God, waarom hebt u mij verlaten?
Mijn kracht is droog als een potscherf,
mijn tong kleeft aan mijn gehemelte,
u legt mij neer in het stof van de dood.
Honden staan om mij heen,
een woeste bende sluit mij in,
zij hebben mijn handen en voeten doorboord.
Ik kan al mijn beenderen tellen.
Zij kijken vol leedvermaak toe,
verdelen mijn kleren onder elkaar
en werpen het lot om mijn mantel.
Psalm 22: 2, 16-19
‘Honden staan om mij heen.’ Bij het proces beschuldigden de mensen Jezus van godslastering, schreeuwend om zijn dood. Nu is de Mensenzoon, de mens bij uitstek, veroordeeld en hoog boven hen opgericht, terwijl de tierende monden van zijn belagers hem uithonen. Zonde heeft hen verlaagd, gereduceerd tot beesten.
Het was voor ons dat Jezus werd veracht en verworpen. Voor ons leed en stierf hij. In de neergang van zijn leven ligt de wedergeboorte van het onze. Zouden het witte en blauwe licht dat van boven valt en de stroom die Sassandra aan het voet van het kruis heeft geschilderd daarover spreken? ‘Wanneer ik van de aarde omhooggeheven word, zal ik iedereen naar mij toehalen,’ zei Jezus (Johannes 12:32). En in Openbaring 22:17: ‘Laat wie dorst heeft komen; laat wie dat wil vrij drinken van het water dat leven geeft.’
*******
Sassandra, Ik heb dorst, 2000, acrylverf op doek, 80 x 100 cm.
Jacques Richard (‘Sassandra’ is zijn kunstenaarsnaam) is een Franse protestantse kunstenaar die in 1932 werd geboren in een zendelingsgezin in Sassandra, Ivoorkust, waar hij zijn jeugd doorbracht. Na terugkomst in Frankrijk studeerde hij grafische kunsten, lithografie en het tekenen van letters, gevolgd door drie jaar theologie. Hij besloot hierna kunstleraar te worden op Parijse middelbare scholen, wat hij bleef doen tot zijn pensioen. Hiernaast bleef hij zich steeds bezighouden met tekenen, schilderen, houtblokdruk en het verdiepen van zijn denken over kunst. Het schrijven van verhalen en gedichten behoort tot zijn favoriete bezigheden.
Janet Johnson werd als kind van zendelingen in Burundi (centraal Afrika) geboren, waar zij opgroeide en een aantal jaar lesgaf. Ze behaalde een BA in filosofie aan Wheaton College (Illinois, USA) en een MA in theologie aan de Faculté Libre de Théologie Evangélique (Vaux-sur-Seine, France). Ze doceert Hebreeuws, Oude Testament en wereldreligies aan het Institut Biblique de Nogent, in Nogent-sur-Marne, een voorstad van Paris. Een van haar favoriete activiteiten (naast het lezen van J.R.R. Tolkien!) is paardrijden en lesgeven aan kinderen in de zondagschool of kindernevendienst.
ArtWay beeldmeditatie 24 maart 2013