ARTWAY:
OPENING EYES,
HEARTS & MINDS
Volg ons
Kunstenaars
Sussman, Arthur - BM - Victoria Emily Jones
Arthur Sussman: Jacob worstelt met de engel
Kick at the Darkness till it Bleeds Daylight
door Victoria Emily Jones
Genesis 32:22–32 vertelt een verhaal waarin de Hebreeuwse aartsvader Jakob letterlijk met God worstelt. Dat wil zeggen, God komt naar beneden uit de hemel in de vorm van een mens om van man tot man met Jakob te vechten. Merkwaardig genoeg meldt de tekst ons dat Jakob het gevecht wint, ook al gaat hij voortaan mank door het leven.
De Joodse kunstenaar Arthur Sussman geeft deze episode weer als een wervelwind van flapperende vleugels en door de lucht zwaaiende armen. Middenin bevindt zich het gezicht van Jakob. Met de moed der wanhoop zet hij zich schrap. Boven zijn hoofd zien we een lichte vlek, die de dageraad aankondigt (Genesis 32:26), waardoor Jakob voor het eerst zijn tegenstanders gezicht kan ontwaren. Het schilderij geeft echter niet één moment uit het verhaal weer, maar verschillende momenten door elkaar heen. Te midden van alle commotie vormt Jakobs gezicht een stille spil. Zijn gelaat drukt uit dat hij op het punt staat zich gewonnen te geven. Dan spreekt God zijn zegen over Jakob uit, nadat hij hem een nieuwe naam heeft gegeven: Israël, hij die strijdt met God. Jakob realiseert zich dat zegen en overwinning van God alleen komen en niet van aardse vaders en zeker niet van eigen sluwheid en gestolen geboorterechten.
Ik hou van dit verhaal omdat het aanbeveelt de strijd aan te gaan met wat je niet begrijpt. In de joodse traditie wordt dit beschouwd als een essentieel geloofsopbouwend middel. Het volk Israël ontleent zelfs zijn naam aan dit verhaal! Jammer genoeg wordt dit vechten in veel christelijke kringen ontmoedigd. Sommige christenen zullen je vertellen niet tegen God aan te duwen, hem geen vragen te stellen of dingen van hem te eisen, om je zonder enige strijd neer te leggen bij wat hij in zijn wijsheid van je vraagt. Als je God tegemoet treedt in je boosheid, frustratie of verwarring, pas dan maar op, zeggen zij. Maar hier ontvangt Jakob een zegen juist omdat hij worstelt met God, omdat hij zo vasthoudend eist dat God zijn beloften nakomt. Zelfs als God hem verwondt, geeft Jakob niet op. En God beloont zijn vechtersmentaliteit.
De Bijbel zegt zelfs dat Jakob het gevecht heeft gewonnen. Hoe kan dat? Hosea 12:5 licht een tipje van de sluier op: ‘Hij worstelde met een engel en overwon; onder tranen smeekte hij hem om een gunst.’ Dit vers oppert dat Jakob won door te huilen en te smeken. Hij won toen hij wist dat hij het verloren had. Zijn overgave was zijn overwinning.
Ik worstel ook vaak met God. Met iets in zijn Woord of met iets dat hij in mijn leven of in de wereld heeft laten gebeuren. Door middel van de worsteling leer ik God beter kennen en kom ik meer gezegend dan ik was uit de strijd. En dan kan ik een mijlpaal oprichten op dat punt van mijn leven en het net als Jakob ‘Peniël’ noemen – ‘Gods aangezicht’.
Charles Wesley schreef een prachtig gezang over dit verhaal (Come, O Thou Traveler Unknown), waarin Jakobs vasthoudendheid om Gods naam en natuur te leren kennen goed uitkomt. Hij worstelt met wat hij niet kan zien en ontvangt uiteindelijk als antwoord dat Gods naam en natuur liefde is.
Sussmans schilderij herinnert ons eraan dat God een God is die bereid is met ons te strijden totdat het licht daagt. Ook al is hij oneindig veel sterker dan wij, hij daalt af naar ons niveau zodat we met hem kunnen vechten. Hij geeft ons pootje haken, onze houdgrepen en andere slimme manoeuvres de ruimte en zet ze om in een groeiende emotionele band. Hij kan ons zelfs verrassen met tactische bewegingen van hemzelf om ons wat weerbaarder te maken. Op het schilderij pakken sommige handen van God Jakob aan, terwijl andere hem ondersteunen. Uit sommige van zijn gezichten spreekt tederheid, uit andere felheid. Op welke manier God ons ook benadert, zijn doel is altijd dit: ons door onze gebrokenheid heen brengen naar een plaats van zegen en overwinning.
*******
Arthur Sussman, Jacob worstelt met de engel, 1995, 120 x 90 cm.
Arthur Sussman (1927-2008) was een Joodse Amerikaanse kunstenaar, wiens familie voor W.O. I uit Oost Europa emigreerde. Sussman onderzocht zowel de joodse, christelijke als oosterse geestelijke tradities in zijn werk. Hij studeerde aan Syracuse University en het Brooklyn Museum of Art. Hij werkte als illustrator, terwijl veel van zijn vrije werk zijn inspiratie vond in de verhalen van het Oude Testament. In 1965 vestigde hij zich in Albuquerque, New Mexico, waar hij lesgaf aan de Universiteit van Albuquerque en het New Mexico Community College. Zijn schilderijen bevinden zich in collecties en musea op allerlei plekken in de wereld. www.arthursussmangallery.com
Victoria Emily Jones woont in de buurt van Boston in de V.S., waar zij werkt als assistent redacteur bij Shambhala Publications, Inc., een uitgeverij van boeken over oosterse religies, filosofie en kunst. In 2010 behaalde ze een BA in journalistiek en Engels aan de Universiteit van North Carolina. In 2011 startte zij met thejesusquestion.org, een website waarop ze verschillende Jezusbeelden onderzoekt in allerlei vormen van kunst.
ArtWay beeldmeditatie 13 januari 2013