Advent - Johannes Vermeer: Dame met weegschaal

Ik hou van deze stille in gedachten verzonken vrouw met in haar hand een weegschaal die precies in evenwicht is. Achter haar, deels bedekt, zie je een schilderij van het laatste oordeel, geheel volgens de traditie op basis van Matteüs 25:31-46 weergegeven. Verrassend is dat deze vrouw de plek op het schilderij inneemt, waarop gewoonlijk de aartsengel Michaël als voltrekker van het oordeel staat afgebeeld, vaak eveneens met weegschaal. Christus zetelt vlak boven het hoofd van de vrouw op zijn troon. Hij lijkt haar en ons, de kijkers, te zegenen. Ik ben blij dat we hier niet van doen hebben met een onverbiddelijke rechter, maar met Christus die ons zijn aandachtige en liefdevolle aanwezigheid belooft, alle dagen tot aan de voltooiing van deze wereld (Matteüs 28:20).  

Deze jonge vrouw concentreert zich op de weegschaal. Ze straalt rust en innerlijke balans uit. Als je goed kijkt, zie je dat de schaaltjes van de weegschaal leeg zijn. Je kunt haar dus niet bestempelen – zoals sommigen doen – als een op rijkdom en juwelen beluste vrouw of als een personificatie van de ijdelheid. De weegschaal drukt eerder uit dat ze haar leven in de hand heeft en zich bewust is van haar verantwoordelijkheid. Ze staat dus niet voor de mens die leeft in vrees voor de toekomst en het laatste oordeel. Bevrijd van deze angst, kan ze haar aandacht richten op het heden. Ze is zwanger en het in haar groeiende kind symboliseert een toekomst die niemand haar kan afroven. Ze zal leven ontvangen net zoals ze haar kind zal ontvangen.