ARTWAY:
OPENING EYES,
HEARTS & MINDS
Volg ons
Kunstenaars 
Vermeer, Johannes - BM - André Herren
Johannes Vermeer: De dame met de weegschaal
Een verantwoordelijke vrouw
door André Herren
Ik hou van deze stille in gedachten verzonken vrouw met in haar hand een weegschaal die precies in evenwicht is. Achter haar, deels bedekt, zie je een schilderij van het laatste oordeel, geheel volgens de traditie op basis van Matteüs 25:31-46 weergegeven. Verrassend is dat deze vrouw de plek op het schilderij inneemt, waarop gewoonlijk de aartsengel Michaël als voltrekker van het oordeel staat afgebeeld, vaak eveneens met weegschaal.
Christus zetelt vlak boven het hoofd van de vrouw op zijn troon. Hij lijkt haar en ons, de kijkers, te zegenen. Ik ben blij dat we hier niet van doen hebben met een onverbiddelijke rechter, maar met Christus die ons zijn aandachtige en liefdevolle aanwezigheid belooft, alle dagen tot aan de voltooiing van deze wereld (Matteüs 28:20).
Deze jonge vrouw concentreert zich op de weegschaal. Ze straalt rust en innerlijke balans uit. Als je goed kijkt, zie je dat de schaaltjes van de weegschaal leeg zijn. Je kunt haar dus niet bestempelen – zoals sommigen doen – als een op rijkdom en juwelen beluste vrouw of als een personificatie van de ijdelheid. De weegschaal drukt eerder uit dat ze haar leven in de hand heeft en zich bewust is van haar verantwoordelijkheid. Ze staat dus niet voor de mens die leeft in vrees voor de toekomst en het laatste oordeel. Bevrijd van deze angst, kan ze haar aandacht richten op het heden. Ze is zwanger en het in haar groeiende kind symboliseert een toekomst die niemand haar kan afroven. Ze zal leven ontvangen net zoals ze haar kind zal ontvangen.
De spiegel op de wand tegenover de vrouw zou haar zelfkennis kunnen symboliseren. Vanwege dit inzicht in zichzelf kan ze op evenwichtige wijze leven voor haar Heer, kan ze haar daden wegen en op eigen wijze het liefdesgebod vormgeven. Ze kan gehoor geven aan de verzoeken om hulp waar Matteüs 25 in verband met het oordeel over spreekt. Ze kan de deur openen voor wie honger of dorst heeft, voor de zieke en gevangene.
Een volwassen vrouw, die ingetogen en aandachtig verantwoordelijkheid neemt voor haar leven voor God, dat is het model dat het schilderij ons ter overdenking voorhoudt. Als een programma!
*******
Johannes Vermeer: De dame met de weegschaal, 1662-1664, National Gallery of Art, Washington.
Johannes Vermeer (1632-1675) is een van de beroemdste Nederlandse kunstschilders uit de Gouden Eeuw. Vermeer had een voorkeur voor tijdloze, ingetogen momenten. Vermeers schilderijen, meestal genrestukken en een paar historiestukken, allegorieën en stadsgezichten, onderscheiden zich door een subtiel kleurgebruik, een geraffineerd spel met licht en een ideale compositie. Hij gebruikte soms dure pigmenten en had een grote voorkeur voor korenbloemblauw en loodtingeel. Voor meer over Vermeer en zijn schilderijen, ga naar http://johannes-vermeer.startpagina.nl
Deze meditatie is overgenomen uit het boek van André Herren: Le Jugement dernier en procès, 2011, Editions Ouverture, en Budron H20, 1052 Le Mont-sur-Lausanne, Zwitserland en Editions Olivetan, B.P. 4464, 69241 Lyon, Frankrijk.
André Herren werkte in een chemisch laboratorium alvorens theologie te gaan studeren in Genève en Göttingen. Hij was dominee bij de Mouvement d'Action Rurale (MAR), in Wanquetin (l'Eglise Réformée de France) en Montbrillant (Genève). Voor de protestantse kerk van Genève is hij 30 jaar docent en 8 jaar mededirecteur geweest van het Atelier Œcuménique de Théologie (AOT).
ArtWay beeldmeditatie 2 december 2012