ARTWAY:
OPENING EYES,
HEARTS & MINDS
Volg ons
Kunstenaars
Laughlin, Ryan - BM - Reinier Sonneveld
Ryan Laughlin: Reboot Universe
Verlangen naar een herstart
door Reinier Sonneveld
Dit is een gevaarlijke knop. Druk er niet op, het heelal zou wel eens als een computer opnieuw kunnen opstarten. Alles wordt weggevaagd. Alle herinnering weg. Alles begint overnieuw. Of druk er wel op natuurlijk, juist om dat effect!
En dan ervaar je dat de knop niet werkt. Het heelal blijft z’n ongenaakbare zelf. Geen knop krijgt die aan het herstarten.
Waarom zou je op de knop drukken? Natuurlijk omdat je naar de andere kant van de straat wil. Maar ik denk dat ik er ook op zou drukken als ik er toevallig langs zou lopen. Ik weet dat het heelal niet herstart, en toch is het aanlokkelijk om op die knop te drukken. Is het om die milliseconde twijfel? Stel je voor... Stel nou dat het tóch werkt... Maakt die twijfel het interessant om toch te drukken? Al was het maar om te bewijzen dat ik er heus niet in trap. Even spelen met die nauwelijks bewuste verlokking dat ik de geschiedenis zou kunnen veranderen.
Of misschien om een klein statement te maken: kijk, zo verschrikkelijk ongenaakbaar is het heelal. Dat laat de knop je even voelen. Er gebeurt niets. Herstarten kan niet.
Ryan Laughlin werkt als designer en studeert aan de universiteit van Yale. Hij was nog maar 18 toen hij in New Haven (een middelgrote stad in de Amerikaanse staat Connecticut) tientallen van dit soort afbeeldingen ophing, allemaal met verschillende teksten. Ze waren geïnspireerd door de bekende ‘Total Crisis Panic Button’ van de kunstenaar Jason Eppink. Dit soort kunst wordt overal gemaakt, maar juist deze afbeelding van Laughlin werd een hit op internet. Ikzelf kwam hem ergens tegen op een willekeurige blog, zonder enige bronvermelding, gewoon als illustratie.
Blijkbaar raakt dit werk iets. Een computer ‘reboot’ je als die vastloopt. Raakt deze afbeelding van Laughlin aan een gevoel dat onze wereld is vastgelopen? Dat er inderdaad zo’n radicale herstart nodig is?
Of is het kleiner en raakt zo’n afbeelding aan bijvoorbeeld een ruzie op je werk en dat je gewoon even zou willen dat alles anders was? Als je een fout hebt gemaakt, zou je ook wel de dag willen wegwissen. Vergeving is in die zin een soort ‘reboot’. En Christus is door zijn opstanding een ‘reboot’ van het heelal.
De film Groundhog Day is een extreme uitwerking van dit idee. De hoofdpersoon, de chagrijnige weerman Phil Connors, wordt elke ochtend op dezelfde dag wakker. Telkens is het 2 februari en alles is hetzelfde. Net alsof de computer herstart. De programma’s zijn hetzelfde, het enige verschil is wat jij ermee doet. Schrijf je hate mail of een liefdesbrief – om maar een keuze te noemen. Connors in de film leert dat hij inderdaad zich anders kan opstellen en zo tot een zegen kan zijn. Hij wordt een soort opstanding.
Het is de vraag of dit werk van Laughlin kunst is. Je kunt het niet kopen, het hangt niet in een museum, het heeft geen titel, er is geen schoonheid. Als het kunst is, dan conceptuele kunst, die ideeën aanreikt en daarover discussieert. Of is het gewoon een grapje van een jonge designer?
Ja, ook. Maar wel een geslaagd grapje. Die doet wat veel goede kunst doet: ze opent een mogelijkheid. Even overweeg je of het kan. Of je het wil. En dit werk wijst naar de meest extreme ‘andere mogelijkheid’: een nieuw heelal. Een wereld zonder zondeval. Deze knop voedt, zoals veel goede kunst, het verlangen naar opstanding.
*******
Ryan Laughlin: Reboot Universe, 2009.
Ryan Laughlin Ryan Laughlin (1991) is een designer in New Haven, CT. Hij studeert Computer Science aan Yale University. Hij maakt muziek onder de naam The Bare Minimum en was zanger en beatboxer in Out of the Blue, een pop-rock a cappella groep.
Reinier Sonneveld (1978) is schrijver. Hij leeft van maken van korte films en het schrijven van (veelal theologische) boeken. Hij won de Publieksprijs voor het Beste Christelijke Boek en verkocht meer dan 200.000 boeken. In februari 2011 stond hij met vier boeken tegelijk in de BCB Top 10: Het leven op 1, Het goede leven op 3, De crux op 5 en De bijbel op 7.
ArtWay beeldmeditatie 22 april 2012