ARTWAY:
OPENING EYES,
HEARTS & MINDS
Volg ons
Kunstenaars
Priscilla catacombe - BM - Keith White
Priscilla catacombe: De drie mannen in de brandende vuuroven
Vlammen zonder effect
door Keith White
Ze bekeken de mannen en zagen dat het vuur geen vat had gekregen op hun lichaam. Geen haar op hun hoofd was verschroeid, hun jassen waren nog heel, er hing zelfs geen brandlucht om hen heen. Daniël 3:27
In de jaren na de verspreiding van het christendom over het hele Romeinse rijk was er veel vervolging van de volgelingen van de Weg. Ze begroeven hun doden doorgaans in de catacomben die ‘coemeteria’ werden genoemd, afgeleid van het Griekse woord ‘koimètèrion’ (slaapplaats).In deze honderden kilometers ondergrondse gangen brachten ze afbeeldingen aan die tot de vroegste christelijke kunst gerekend worden.
Deze heel eenvoudige muurschilderingen waren bedoeld ter instructie en inspiratie in een moeilijke tijd. Ze geven bekende bijbelverhalen weer, die alle de belofte van uitredding, hoop en verlossing in zich dragen. De dood is niet het eind: de ware bestemming van de mens ligt voorbij de huidige wereld.
De afbeelding hierboven geeft een scène weer uit het bijbelboek Daniël. Toen koning Nebukadnessar van Babylon een enorm beeld oprichtte en het bevel gaf dat iedereen het moest aanbidden, waren er drie Judese bestuurders van de provincie Babel die weigerden dit te doen, omdat ze de geboden van God gehoorzaamden (Exodus 20). Ze werden voor straf in een brandende oven gegooid. Toen de koning toekeek hoe ze de vlammen binnengingen, zag hij tot zijn verbazing dat er een vierde man zich bij hen voegde. Hij beval hen naar buiten te komen en, onderkennend dat God hen had gered, gaf hij opdracht dat deze god voortaan met eerbied bejegend moest worden. Hij geloofde dat de vierde figuur een engel moest zijn geweest.
De schildering is zo simpel dat je hem bijna kinderlijk zou noemen en bestaat slechts uit enkele penseelstreken. De drie figuren dragen vrijwel identieke Perzische gewaden en de vlammen konden niet spaarzamer zijn weergegeven. Het enige andere symbool is dat van een duif.
Als je je de grot met al zijn duisternis voorstelt als je naar de afbeelding kijkt, word je je bewust van de krachtige boodschap die ervan uitgaat. De vroege christenen die haar zagen kenden het dilemma van Sadrach, Mesach en Abednego maar al te goed, want hun stond een vergelijkbare straf te wachten als ze de goddelijkheid van de Romeinse keizer ontkenden. De drie mannen kijken ons aan met hun handen in de biddende ‘orans’ positie van de vroegchristelijke kunst. De vlammen hebben geen effect, ze lijken slechts een bijkomstigheid.
De duif symboliseert Gods helpende nabijheid. Hij komt hen bijstaan in hun verdrukking. Er spreekt een onderlinge solidariteit uit de elkaar kruisende armen van de mannen, mogelijk gemaakt en versterkt door de samenbindende werking van de heilige Geest. Misschien zouden de gelovigen de dood niet ontlopen, maar ze wisten dat God eeuwig met hen zou zijn.
Zoals zoveel van de onderwerpen die de vroege christenen in beeld brachten werd deze geschiedenis gezien als een voorafschaduwing van de opstanding. Ze lazen de oudtestamentische verhalen in het licht van de opstanding van Christus, wat te midden van vervolging en verdrukking hun enige houvast en hoop was.
*******
Deze meditatie is overgenomen uit: Keith J. White, Masterpieces of the Bible: Insights into Classical Art of Faith, Baker, 1997 / The Art of Faith: Story of the Bible Through the Eyes of Great Artists, John Hunt Ltd., 1997.
De drie mannen in de brandende vuuroven, muurschildering in de Priscilla catacombe, Rome, 3e eeuw.
Keith J. White is de leider van Mill Grove, een christelijke leefgemeenschap die zorgt voor kinderen en jonge mensen in de East End van London sinds 1899. Hij studeerde Engels aan de Universiteit van Oxford. Hij schreef en redigeerde een hele lijst boeken, waaronder The Changing Face of Child Care; The Art of Faith; en Now and Next. Keith geeft les over Holistic Child Development aan de Malaysia Baptist Theological Seminary in Penang, Malaysia en doceert aan Spurgeons College en de Asian Graduate School of Theology.
ArtWay beeldmeditatie 22 januari 2012