ArtWay

Kunstenaars openen onze ogen voor rijkdom en betekenis. Sandra Bowden

Georgia O’Keeffe: Rust Red Hills

ArtWay beeldmeditatie 19 januari 2025
 
 
Georgia O’Keeffe: Rust Red Hills
 
 
Wegwijs in de profetie
 
door Willem de Vink
 
De Bijbel is een boek waarin veel profeten het woord krijgen. Profetie is spreken namens God. De profeten doen dat soms in eenvoudige, begrijpelijke taal, maar vaak ook in een zinderende beeldtaal met een mysterieuze lading. Je moet er moeite voor doen om te begrijpen wat er staat. Het gaat om bemoedigingen, waarschuwingen en vaak ook over dingen die staan te gebeuren. Maar wanneer gaat er gebeuren wat we lezen? Door de eeuwen heen hebben bijbeluitleggers zich dat telkens weer afgevraagd. Omdat ze er niet uit kwamen, raakte een beeld in gebruik om de tijden in profetieën een plek te geven. Profetische woorden spreken over omslagpunten in de geschiedenis, die uit hun directe context worden gelicht. Je kunt het vergelijken met de toppen van bergen. De profetische gebeurtenissen volgen elkaar op, maar wat er aan tijd tussen ligt weten we niet, net zo min als we tussen de bergtoppen de dalen kunnen zien.
 
Ik moest hieraan denken toen ik dit schilderij van Georgia O’Keeffe zag. Deze Amerikaanse kunstenares maakte talloze schilderijen van het uitzicht vanuit haar huis in Abiquiu, Nieuw Mexico. Met haar werk (ze schilderde eerst stadsgezichten en ging daarna verder met series landschappen, beenderen en bloemen, die ze steeds verder uitvergrootte) bleef ze weg van de trends in de jaren ’20 en ’30 waarin kunstenaars vooral in abstracties naar nieuwe manieren van schilderen zochten. O’Keeffe bleef juist schilderen wat ze voor ogen zag en wat haar had aangegrepen. Ze wist er een heel unieke, persoonlijke stijl mee te ontwikkelen, een vorm van magisch realisme, zoals ze het zelf noemde. Dit doek was een van haar favorieten, dat had ze op de achterkant met een ster aangemerkt.
 
Het gestileerde landschap lijkt statisch en massief, maar kijk je langer, dan doen de bergen zich voor als gespierde lichamen die ademen in de open lucht. We zien rijen bergen achter elkaar opdoemen, maar wat er tussen gebeurt blijft onzichtbaar. Het is niet moeilijk om te bedenken dat je je lelijk kan vergissen in de afstand die er tussen de bergen ligt en de tijd die met oversteken gemoeid is. De bergmassa’s lijken het landschap te domineren, hun opwaartse bewegingen worden extra versterkt door de verticale plooien die de bergen doorsnijden. Maar iets anders beheerst ze compleet. Niets ontsnapt aan juist deze tijd, die in een rode gloed is weergegeven. De bergen lichten gloeiend op, alsof ze door het vlammende zwaard van een engel zijn aangeraakt, de een na de ander. Het beeld roept een beslissend, misschien wel profetisch moment op. Loopt alles ten einde of staan we juist aan het begin van een nieuwe dag?
 
Bijbelse profetie maakt één ding duidelijk. Het kleurt de inhoud van de Bijbel, net zoals het tafereel dat we voor ons zien door de lage zon gekleurd wordt. Profetie voert ook de ontwikkeling die de Bijbel schetst één richting op, net zoals de bergen allemaal omhoog bewogen worden. Alles in de Bijbel wijst naar de komst van de Messias. God is iets van plan met die Ene, dat is de ondertoon in alle woorden van profetie.
 
Kijk nog eens naar deze Rust Red Hills. Kun je je voorstellen dat je daar in de bergen wandelt met Jezus, tussen alle profetische momenten door, zonder dat het tijdsverloop je verontrust? Jezus is het kompas voor mensen om de weg te vinden in dat landschap. Hij kleurt ook de geschiedenis van mensen en zelfs heel de kosmos met hoop en verwachting. Jezus is alles wat God heeft willen zeggen. Hij wordt niet alleen aangeduid als degene die zou komen, maar waar het in de kern van de profetie om gaat is Hij zelf. Heel het profetische landschap ademt hem in en uit. Daarom lezen we in Openbaring: ‘Het getuigenis van Jezus is de geest van de profetie.’
 
*******
 
Doorlezen: Openbaring 19:10b (HSV); Lukas 24:25-27; Handelingen 26:22-23; Johannes 5:39-47; 1 Petrus 1:8-12.
 
Georgia O’Keeffe: Rust Red Hills, 1930, olieverf op doek, 40,6 x 76,2 cm, Brauer Museum of Art, Valparaiso, Indiana, USA.
 
Georgia O’Keeffe (1887-1986) was de belangrijkste pionier van de Amerikaanse schilderkunst in de 20e eeuw. Ze werd vooral beroemd om haar felgekleurde bloemenschilderijen, maar haar werk omvatte ook stadsgezichten en landschappen. Ze slaagde erin de natuurlijkheid van de onderwerpen te verenigen met abstractie en effende zo het pad voor de moderne schilderkunst in de VS. Al in 1946 wijdde het Museum of Modern Art in New York als eerste vrouw een overzichtstentoonstelling aan haar. Haar werk is vandaag de dag nog steeds erg gewild en er worden regelmatig tentoonstellingen van Georgia O'Keeffe's werk georganiseerd in gerenommeerde kunstgalerieën over de hele wereld. Ze was niet religieus in de gangbare betekenis van dit woord. Ze merkte op: “I feel I’m a very religious person — religion to me means respect for people — but I’m not in a religion.”
 
*******
 
KUNSTNIEUWS
 
NIEUW OP ARTWAY – Blog De verbeelding: die andere weg naar de waarheid door Luci Shaw. ‘Als God ons iets duidelijk wil maken, doet Hij dat niet door middel van leerstellingen of abstracte bewoordingen, maar door middel van beelden.’ Lees meer
 
FOTOWEDSTRIJD KERK & CO en ND – Stuur uw mooiste foto in en win! Eind vorig jaar is de mooiste kerktoren van Nederland gekozen: De Martinitoren in Groningen. U kon toen ook uw eigen mooiste foto van een kerktoren uploaden. Deze mogelijkheid is er nu weer. Doe mee en stuur uw mooiste kerktorenfoto in. Stuur 'm in voor 16 februari 2025 en win. U mag een foto insturen van elke kerktoren in Nederland. U kunt 1 foto per keer uploaden. Hoofdprijs: Uw foto op aluminium t.w.v. 190,- (70x70 cm) Aanmoedigingsprijs: Inlijsting op canvas (80 x 60 cm) t.w.v. 69,-. Lees meer
 
ANNEKE KAAI IN LEIDEN – 18 januari t/m 26 mei, Marekerk, Lange Mare 48, Leiden: expositie van Anneke Kaai, ‘kunstenares van het licht’. Een serie van 16 werken rond het thema ‘Relaties tot God’. Zaterdag 14 – 16 uur; zondag na de kerkdienst ca. 11.15 – 12.15. www.marekerk.nl
 
MARC DE KLIJN EN HENNY VAN HARTINGSVELDT IN EDE – 18 januari - 1 februari in de Edesche Concertzaal/Noorderkerk, Amsterdamseweg 9 te Ede: 80 JAAR BEVRIJDING AUSCHWITZ, Exposite BEELDEN VAN DE HOLOCAUST met schilderijen van Marc de Klijn en sculpturen van Henny van Hartingsveldt. Van 18 januari tot 1 februari zullen er kunstwerken geëxposeerd worden van de kunstenaars uit Israël Marc de Klijn (schilderijen) en Henny van Hartingsveldt (sculpturen). Deze expositie is naar aanleiding van de Nationale Holocaustherdenking. Op zondag 26 januari vindt een herdenking plaats bij het Joods monument (Vossenakker) in Ede. 80 jaar geleden werd Auschwitz bevrijd. Marc de Klijn (1939) geboren uit Joodse ouders heeft de oorlog als onderduikkind overleefd. Later heeft hij samen met zijn vrouw Henny de concentratiekampen bezocht waar een groot gedeelte van zijn familie is vermoord. Hij heeft de Sjoa persoonlijk verwerkt in aangrijpende schilderijen. Ook Henny (1952) heeft zich ingeleefd en is jarenlang met dit thema bezig geweest. Zij beiden geven een impressie van iets wat niet te bevatten is, maar wel werkelijk gebeurd. Alle dagen open, maandag t/m vrijdag 14:30 – 16.30 uur, donderdag- en vrijdagavond 19.00 – 20.30 uur, zaterdag 10.00 - 12.00 uur, zondag 14.00 -16.00 uur.
 
BANKSY IN MIDDELBURG VERLENGD: 1 en 2 februari, Galerie SmithArt, Singelstraat 13, Middelburg: Banksy in de spotlight. Naast Banksy tonen zeven kunstenaars: Raymond van Bohemen, Marcel van Gorkom, Sander Groen, Joost de Jonge, Tineke Smith, Jacques Tange en Zest hun hommage aan Banksy naast enkele eigen werken. Beide dagen van 13.00 - 17.00 uur. Om 16.00 uur :op zaterdag een filmplus discussie, op zondag een concert. Toegang gratis. www.tinekesmith.com
 
WEERSOMSTUITWeersomstuit en 80 andere klimaatgedichten. Onder redactie van Ria Borkent en Alfred Valstar werd een dichtbundel samengesteld met gedichten rondom het klimaat., van 26 dichters. Zonder opgeheven vingertje, maar kleurrijk, soms wel confronterend, soms met humor, of juist ingekeerd. De dichtbundel is in 4 thema’s ingedeeld: Het weer, natuur, vervuiling en licht. Bij elk thema is een zwartwit illustratie door kunstenaar Grady van den Bosch, die ook het beeld voor de cover maakte. Er klinkt een stukje Bijbelse hoop door in de bundel. Ria Borkent schreef zelf verschillende teksten voor het Nieuwe Liedboek. Meer informatie op de website van Uitgeverij Anderszins: www.uitgeverijanderszins.nl
 
WORKSHOP TWEELUIK – 8 maart: monoprint & Gedicht bij een filosofisch thema. Op zaterdag 8 maart organiseert kunsteducator en kunstenaar Grady van den Bosch de workshop Tweeluik maken. Met de monoprinttechniek waarbij je met stukjes plastic zak acrylverf op je papier drukt, maak je een verbeelding en daarbij schrijf je in 3 stappen een kort gedicht. We werken vanuit een filosofisch thema, met voldoende ruimte voor een persoonlijke invalshoek. Locatie is De Duif in Huizen. Kosten zijn 57,50 euro inclusief alle materialen en koffie/thee/lekkers. Opgeven uiterlijk 22 februari bij gradyvandenbosch@kpnmail.nl. Meer info: www.gradyvandenbosch.nl
 
SIERK SCHRÖDER IN HARDERWIJK – 21 januari t/m 30 maart, Stadsmuseum Harderwijk: Sierk Schröder. Een representatieve overzichtstentoonstelling van schilder en tekenaar Sierk Schröder (1903-2002). We brengen zijn veelzijdige oeuvre en vakmanschap voor het voetlicht en geven hem de plek in de kunstgeschiedenis die hij verdient. Sierk werd geboren in Nederlands-Indië. Van 1922 tot 1925 studeerde hij aan de Koninklijke Academie voor Beeldende Kunst in Den Haag. Hij maakte veel kinderportretten, met name van kinderen uit de betere milieus en schilderde veel bekende mensen uit het politieke, culturele en maatschappelijke leven. Onder wie Koningin Juliana en Koningin Beatrix, dirigent Bernard Haitink en Kardinaal Alfrink. Het allerliefste maakte hij vrij werk. Tentoonstelling Sierk Schröder - Stadsmuseum Harderwijk
 
JAN MANKES IN HEERENVEEN – 25 januari t/m 22 juni, Museum Belvédère, Heerenveen: Jan Mankes. In 2025 presenteren Museum Arnhem en Museum Belvédère een tentoonstellingstweeluik rond het oeuvre van Jan Mankes (1889-1920). De kunstenaar woonde en werkte van 1909 tot 1915 in Friesland en vestigde zich in de laatste jaren van zijn leven in het Gelderse Eerbeek. De twee exposities in Arnhem en Oranjewoud geven een representatief overzicht van een van de meest bijzondere kunstenaars die werkzaam waren aan het begin van de twintigste eeuw.
 
JAN MANKES IN ARNHEM – 25 januari t/m 22 juni, Museum Arnhem, Utrechtseweg 87, Arnhem: De grootste Mankes-tentoonstelling ooit, verspreid over twee musea. Samen met Museum Belvédère in Oranjewoud laten we Mankes als nooit tevoren zien. Jan Mankes (1889-1920) staat bekend om schilderijen, waarop de tijd stil lijkt te staan. Een rustige scène van de mensen om hem heen, van dieren en van natuur. Hij maakte deze kunstwerken als reactie op de onrustige tijd waarin hij leefde, tegen de achtergrond van de communistische revolutie, de Eerste Wereldoorlog en het feit dat Nederland zich moest voorbereiden op oorlog. Waarom deed Mankes dat? Was het een manier om te ontsnappen aan de ellende? Of zat er een strategie achter? In Museum Arnhem zie je dat Mankes aandachtig en met veel gevoel schilderde. Ook kijken we naar zijn tijdgenoten en naar hedendaagse kunstenaars. Hoe zoeken zij rust in de onrustige wereld om zich heen? Lees meer
 
ZIEN EN GELOVEN IN DE MIDDELEEUWEN – 25 januari - 4 mei, Rijksmuseum Twenthe, Lasondersingel 129-131, Enschede: Zien & Geloven – Zintuiglijke ervaring in de late middeleeuwen. Deze tentoonstelling neemt je mee terug naar het Europa van de late middeleeuwen, een tijd waarin christenen hun religieuze beleving versterkten door hun zintuigen te prikkelen met beelden, geluiden, smaken, geuren en tastbare voorwerpen. Deze expositie belicht de rol van de verschillende zintuigen en rituelen, en laat een tijd herleven waarin kunst intiem en intens werd beleefd. Lees meer
 
JELTJE HOOGENKAMP IN MIDDELBURG – 26 januari - 31 maart, Etty Hillesum Huis, Molenwater 77, Middelburg: Lijnen van Herinnering: Het Kamp en het Denkende Hart met geselecteerde werken uit de reeks Ver Weg, Dicht Bij van kunstenaar Jeltje Hoogenkamp. De reeks bestaat uit 50 werken, gemaakt op basis van foto’s van Auschwitz uit een educatief project van Scholengemeenschap Lek & Linge in Culemborg. Voor deze tentoonstelling is een selectie gemaakt van kunstwerken die de verbinding zoeken tussen het fysieke kamp en de morele en filosofische dimensies die Etty Hillesum in haar geschriften heeft verwoord. Met verf, inkt, sjablonen en potlood heeft Hoogenkamp de oorspronkelijke beelden getransformeerd tot abstracte kunstwerken, waarin historische en persoonlijke lagen samenvloeien. De abstracte vormen en grijstinten roepen een gevoel op van mist en sneeuw, waardoor de fysieke beelden van Auschwitz plaatsmaken voor een introspectieve ruimte. Bezoekers worden uitgenodigd om zich te verdiepen in de gelaagde betekenis van herinnering en veerkracht, waarbij Lijnen van Herinnering een ruimte creëert voor reflectie op de morele urgentie van Hillesums gedachtegoed in onze tijd. Vrijdag, za en zo 13.00 – 17.00 uur. Opening 26 januari 14.00 uur. Meer informatie
 
HELMANTEL ONTMOET HUISMAN – t/m 28 september 2025, Jopie Huisman Museum, Workum: Helmantel ontmoet Huisman. In deze tentoonstelling is werk te zien van Henk Helmantel, een van de belangrijkste kunstenaars binnen het hedendaags realisme in Nederland. De tentoonstelling geeft een inkijkje in Henk Helmantels kunstenaarschap én zijn verwantschap met het werk van Jopie. Te zien zijn meer dan veertig van Helmantels beroemde stillevens en kerkinterieurs. Henk Helmantel: ‘Ik ben veel vergeleken met Jopie. Al hebben we onze eigen stijl, toch is er zeker een verwantschap voelbaar.’ Beide Noordelijke Realisten laten in hun stillevens eenvoudige gebruiksvoorwerpen met een voelbaar verleden figureren. Hoewel de kunstwereld hen allebei in de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw wegzette als ‘niet vernieuwend’, bleven zij tegen de stroom in trouw aan hun eigen stijl. Lees meer
 
CORNELIS BOS IN AMERSFOORT – t/m 29 maart, Café Stu, Scherbierstraat 3a, Amersfoort: Cornelis Bos: risoprints, zeefdrukken, blauwdrukken. Opening op 11 januari vanaf 16.00 uur.
 
COMPASSION – 31 januari t/m 31 augustus, Museum aan de Stroom, Antwerpen: Over de vele gezichten van medeleven. Medeleven voelen of tonen is eigen aan de mens en kent vele gezichten. De expo laat zien hoe we dat doorheen vele tijden, culturen en levensbeschouwingen in beeld brengen. En ook, wat de schurende kanten ervan zijn. Want hedendaagse kunst van Ai Weiwei, Berlinde De Bruyckere en Stephan Vanfleteren doet je stilstaan bij de moeilijkere vragen rond dit thema. Geopend van 10:00 tot 17:00. Lees meer
 
EXPOSITIE IN DE SINT-APOLLONIAKERK IN ELST (BELGIË) – 9 februari t/m 23 februari, Sint-Apolloniakerk, Elst (België): expositie met werken van kunstenaars Martine Bogaert, Erwin Silversmet en Jan Leenknegt. De tentoonstelling opent op zondag 9 februari met een aperitiefconcert met Lars Leinfelder Verhellen. Tijdens de week open van 13 tot 17 uur; zaterdag en zondag van 10 tot 17 uur. Meer info vindt u op www.alnetum.be.    
 
FARIDA AHOUAD IN LEUVEN – t/m 9 februari 2025, KADOC-KU Leuven, Vlamingenstraat 39, Leuven: Farida Ahouad: Fragmentations. Recomposing archives / challenging perceptions is een kunstproject van Farida Zaouad, waarin ze de complexe lagen van kolonialisme, identiteit en geschiedenis ontrafelt. Gevestigde waarheden worden ontmanteld door vergeten, vervormde of genegeerde verhalen naar voren te brengen. Zo ontstaan nieuwe perspectieven op de wijze waarop we het verleden kunnen begrijpen en hoe dat onze blik op de toekomst kan beïnvloeden. Maandag tot vrijdag: 9.00 tot 17.00 uur, zondag: 13.00 tot 17.00 uur. Gesloten van 24 december 2024 tot 1 januari 2025 en op 3 februari. Gratis toegang.​​​​ Lees meer
 
PARCUM POCKET #4 - Deze vierde PARCUM Pocket neemt je mee op tocht langs zeven religieuse erfgoedsites in en rond Leuven. Via de fysieke tocht 'Meesters in Verbeelding' richt PARCUM de spotlights op deze bijzondere plekken, met hun specifieke Vlaamse meesters. Naast de reeks kortverhalen die je ter plekke kan beluisteren, ontwikkelden we ook een luisterverhaal en deze pocket. Deze pocket biedt een overzicht van de verschillende objecten en locaties die aan bod komen in de meestertocht. Je krijgt een overzicht van de geschiedenis van de plek en het belang van het kunstwerk voor de erfgoedsite. Wat is de betekenis? Waarom is het speciaal voor deze plek gemaakt? En wie was de opdrachtgever en welke kunstenaar heeft het vervaardigd? Deze pocket kadert binnen ‘Vlaamse Meesters op hun Plek’, een initiatief van Toerisme Vlaanderen in samenwerking met Openbaar Kunstbezit Vlaanderen. Koop PARCUM Pocket #4 >
 
Bekijk meer actuele tentoonstellingen, symposia, lezingen, boeken, podcasts, video's, ArtWay nieuws en meer, hier 
 
ArtWay is een website met materiaal voor kerken en individuen die kunst en geloof met elkaar willen verbinden.
 
ARTWAY: OPENING EYES, HEARTS AND MINDS