Goede Vrijdag - Dominik Schleicher: Misbruikt

Dominik Schleicher: Misbruikt – Tot hier en niet verder

Tegenkracht

door Patrik Scherrer

De figuur van de Gekruisigde rijst op uit de dunne verticaal. Met uitzondering van zijn hoofd en armen is zijn lichaam slechts met een paar lijnen weergegeven: benen, lendendoek, buik en borst. De verticale scheidslijn tussen zijn benen komt gespiegeld terug in zijn borstkas, waar deze een kruis vormt met de onderkant van zijn borst.

Zijn hoofd is naar rechts gedraaid, zijn blik naar beneden gericht. De verhoogde man strekt zijn armen maximaal uit, alsook zijn handen. Zijn rechterhand houdt hij recht omhoog; zijn linkerhand houdt hij horizontaal naar voren gebogen. Zijn lichaam als geheel vormt een hoog oprijzend kruis.

Toch is hij hier niet uitgebeeld als de lijdende Jezus, ook al zijn zijn wonden duidelijk zichtbaar. Ook is hij niet weergegeven als iemand die de pijn passief ondergaat, maar als de medelijdende en genadevolle beschermer van allen die net als hij leed zijn aangedaan. Hij heeft het onrecht van bespotting, marteling en dood aan den lijve ervaren. Nu verdedigt hij zichzelf en verdedigt hij allen: genoeg is genoeg! Tot hier en niet verder!

Jezus treedt misbruikers tegemoet als de beschermheer van allen die misbruikt zijn: verhoogd aan het kruis plaatst hij zichzelf afwerend tussen de geweldenaars en de verdrukten. Met zijn rechtop gehouden rechterhand zegent hij de slachtoffers en beveelt hij de agressors te stoppen. Met zijn horizontaal gehouden linkerhand weert hij de boosdoeners af. Jezus houdt hen op afstand en kijkt hen niet aan. Hij, de mensenvriend, verwerpt hen en wil niet met hen geassocieerd worden.

Misbruik kent vele gezichten en doordrenkt zonder ophouden alle sectoren van de maatschappij. Misbruik is ons nader dan we misschien denken, als we sterker, rijker, ouder, gezonder, slimmer of invloedrijker zijn dan anderen (zie Lucas 1:48-53). Macht is snel misbruikt als we eigenbelang boven het algemeen belang en vooral boven het welzijn van anderen stellen. Niemand is immuun voor deze verleiding, ook priesters, leraren, vaders of moeders, werkgevers of politici niet. Jezus is tegen elke vorm van onderdrukking of paternalisme. De Christushymne in de brief aan de Filippenzen (2:6-8) beschrijft hoe Jezus afziet van zijn onvoorstelbaar grote macht om dichtbij ons te kunnen zijn en onze menselijke waardigheid te herstellen door Gods helende, ondersteunende en reddende kracht.

Jezus’ tegenkracht tegen misbruik is zijn zorg en liefde, zijn ‘er zijn’ voor de gewonden. Hij behandelt hen met respect en tolerantie, waardering en vertrouwen in hun capaciteiten en sterke kanten. In zijn ogen zijn alle mensen gelijkwaardig en in zijn gerechtigheid wordt geen onderscheid gemaakt, behalve dat hij de benadeelden hulp en ondersteuning geeft.

Dit kruis belichaamt deze houding van Jezus ook na zijn dood. Ook als ‘God hoog verheven’ blijft hij een vijand van onrecht en dus een struikelblok en teken van verzet tegen allen die anderen zelfzuchtig pijn berokkenen. Door zijn geweldige voorbeeld van de juiste omgang met anderen inspireert Jezus ons allen om het goede te doen. 

*******

Dominik Schleicher: Misbruikt – Tot hier en niet verder, 2021, brons, ca. 190 cm hoog.

Dominik Schleicher (1982) is een Duitse beeldhouwer die woont en werkt in het Beierse Fensterbach. In 2008 kon hij zich meester beeldhouwer noemen. Sinds die tijd maakt hij beelden voor kerken en de publieke ruimte. Hij legt zich in het bijzonder toe op het ontwerpen en maken van persoonlijk en unieke grafstenen als permanente ‘levenstekens’ van de overledenen. Hij gebruikt daarbij steeds steensoorten en materialen uit de streek van de overledene zoals steen, metaal, glas en hout. http://bildhauer-schleicher.de/

Patrick Scherrer is de drijvende kracht achter de Duitse website Bildimpuls. Iedere veertien dagen plaatst hij daar een ‘beeldimpuls’. Hij richt zich daarbij op eigentijdse christelijke en religieuze kunst uit Duitsland, Zwitserland en Oostenrijk. Hij studeerde theologie en werkt met verstandelijk gehandicapten. Zijn boek Gott in Sicht? 33 Impulse zum christlichen Glauben aus der Pinakothek der Moderne verscheen in 2005 bij Schnell & Steiner in Regensburg. Op www.bildimpuls.de is ook veel informatie over kunstenaars, boeken, musea, tentoonstellingen en organisaties te vinden.

ArtWay beeldmeditatie 30 oktober, 2022