Pinsteren - Pentecost van Makoto Fujimura

Makoto Fujimura: Pentecost

Omhelzing door de Geest

door Alexandra Jean Davison

Pinksteren is vijftig dagen na Pesach en valt op de zevende zondag. Bij de joden was dit het oogstfeest of wekenfeest, als God de eerste graanoogst gaf. Vandaag vie­ren we Pink­ste­ren als de geboortedag van de kerk, toen de Heilige Geest over de gelo­vi­gen kwam, zoals te lezen staat in Handelingen 2. Het was de oogst van de volkeren.

De tekenen van Gods aanwezigheid: wind (2:2), vuur (2:3) en spraak (2:5-11) zijn de­zelfde als die Mozes krijgt wanneer hij op de berg Sinaï God ontmoet en de woorden van het ver­bond aan de mensen overbrengt (Exodus 19). Dit oude verbond was voorwaardelijk, het hing af van hun trouw aan God. Maar nu heeft Jezus een nieuw verbond ingesteld dat op hem en op zijn trouw berust.

In plaats van enkele mensen, uitgekozen om de waarheid en wonderen van God te ver­kondi­gen, stelt de Heilige Geest nu alle gelovigen in staat om te getuigen. God is een ver­te­rend vuur (Hebreeën 12:29) en toch worden de gelovigen, net als de brandende braam­struik in Exodus 3, niet ver­teerd als het vuur op hen neerdaalt. In plaats daarvan be­gin­nen ze bij deze omhelzing door de Heilige Geest de weg van de Heer te proclameren.

Pentecost (Pinksteren) is onderdeel van een serie liturgische schilderijen die Makoto Fujimura in 2017 maakte voor de episcopaalse All Saints Kerk in Princeton, New Jersey. Het sanc­tuarium van de kerk had kort tevoren een uitbreiding gekregen. Fujimura zag de ‘lege’ of ‘wachtende’ muren en greep ze aan als een goede gelegen­heid om dienstbaar te kunnen zijn met zijn kunst, die op haar beurt dienstbaar kon zijn aan de eredienst en liturgie van de kerk.

Dit resulteerde in vijf tweeluiken van 183 x 366 cm, die op creatieve wijze gewisseld en gecombineerd kunnen worden tijdens het kerkelijk jaar. De doeken houden losjes verband met de traditionele liturgische kleuren van de verschillende tijden van het jaar. Drie tweeluiken kunnen op twee manieren ingezet worden, met of zonder kier tussen de twee panelen. Het tweeluik voor Pinksteren heeft geen kier; met kier wordt het opgehangen tijdens Advent. Zo krijg je de paren Advent/Pinksteren, Epifanie/Pasen, Veertigdagentijd/Goede Vrijdag en twee tweeluiken voor de tijd tussen Pinksteren en advent.

Makoto Fujimura zegt hierover:

In de adventstijd zien we uit naar de geboorte van Christus en zijn deze panelen ‘open’ (met een klein beetje ruimte in het midden van het tweeluik) als ver­wij­zing naar Gods ‘kier’ in tijd en ruimte, waardoor onze Verlosser ons domein binnengaat. Met Pinksteren gaat die ruimte dicht als aanduiding van de machtige daad van de Heilige Geest om alle communicatiekloven tussen ons en God en tus­sen mensen onderling te dichten. De zuidwand (rechts voor wie het sanctuarium betreedt) wordt dan gevuld met de luister van Japans goud bovenop vermiljoen en donker­rood. Omdat het doek verguld is met microscopisch dun Japans goud, trad er een opzettelijk ‘gerafeld’ effect op toen het oppervlak met water werd afgespoeld. Tijdens dit afspoelen plaatste ik er twee andere doeken ­onder. De doeken die de stromende rivier van goud opvingen hangen nu aan de noordwand (zie hieronder). Met Kerstmis herinnert deze stroom aan de goddelijke geboorte, met Pink­steren aan de stroomkracht van de Geest om ons hart binnen te komen en ons een nieuwe geboorte te geven.

In een kunstmuseum zouden de schilderijen van Fujimura voorwerp van contemplatie kunnen zijn, maar hier staan ze in dienst van de kerkelijke liturgie. In het sanctuarium dienen ze als trouwe getuigen van Gods aanwezigheid, terwijl ze de eucharistie, het hoogtepunt van de op­voering van de liturgie, ‘om­helzen’. Het Advent/Pinksteren tweeluik laat zien dat het niet gaat om wat jij in je eentje kunt doen, maar wat God doet door zijn Geest en kerk.

Fujimura besluit: ‘Mijn geschenk is niet compleet, totdat de kijker met geloof het mysterie binnengaat en dan, na het werk te hebben ontvangen, het mysterie van Gods aanwezigheid de wereld in draagt.’

*******

Makoto Fujimura: Advent/Pinksteren, 2017, mineraal pigment en kalk op doek, ieder twee­luik 183 x 366 cm.

Installatiebeelden: All Saints, Princeton, New Jersey, 2017. Foto’s van Alyson LeCroy.

Makoto Fujimura is een kunstenaar wiens werk te zien is in de Waterfall Mansion & Gallery in New York City en in Artrue in Taipei (Taiwan). Zijn volgende boek, Art & Faith: A Theo­logy of Making, zal in januari 2021 verschijnen bij Yale University Press. Meer informatie op www.makotofujimura.com.

Alexandra Jean Davison is directeur van Culture Care RDU (Raleigh-Durham). Met haar blog en werk rust zij kerken toe in Raleigh-Durham, NC om Christus te laten zien in gastvrije projecten die geloof, verbeelding en kunstenaarschap combineren. Zij voltooide een Master apolo­ge­tiek aan Southeastern Baptist Seminary in Wake Forest, NC gevolgd door een Master theologie, verbeelding en de kun­sten aan de Universiteit van Saint Andrews in Schotland. Zij liep stage bij Makoto Fuji­mura aan het Fujimura Instituut in New York City. Zij woont in Durham, North Carolina, in de Verenigde Staten. Meer informatie: www.culturecarerdu.com

ArtWay beeldmeditatie Pinksteren 2020