Ruth - Karel Gomes

De Bijbelse tuin in hoofddorp

Met kinderen naar de Bijbelse tuin

door Ria Stolk

Het beeld van Ruth in de Bijbelse tuin in Hoofddorp staat als het zomer is tussen de wuivende korenaren. Aan haar gekrulde haar en mooie volle lippen kun je zien dat het een niet-westerse vrouw is. Ruth staat voorover gebogen en is druk bezig met het rapen van aren. Ze richt haar hoofd op, alsof ze vooruitkijkt, de toekomst in.

De Bijbelse tuin is een bijzondere plek, met een eigen sfeer en een rijke verzameling beelden, bomen, bloemen en planten. In de tuin kunnen kinderen, maar ook volwassenen, kennismaken met de bijbelse verhalen, beelden en symbolen. Vanwege de bijzondere sfeer kunnen kinderen bovendien ervaring opdoen met de rust en de meditatieve werking van de tuin.

Als kinderen de Bijbelse tuin bezoeken, proberen we hen op een speelse manier kennis te laten maken met kunst en met de verhalen achter de beelden die in de tuin staan. Omdat er ruim dertig beelden staan, kiezen we meestal één of twee beelden om dieper op in te gaan.

Soms kennen de kinderen het verhaal van bijvoorbeeld Ruth, maar soms ook niet. Voordat we het verhaal vertellen, gaan de kinderen in een halve kring om het beeld staan.

Samen met de kinderen kijken we eerst goed en ‘hardop’. En zeker in de Bijbelse tuin hoort bij dat kijken ook voelen en om het beeld heen kijken. Voorbeeldvragen kunnen zijn: hoe groot is het (is het levensgroot, kleiner of groter dan ‘normaal’)? Van welk materiaal is het gemaakt? Wat zien jullie, wat voor kleren heeft de vrouw aan, wat zou ze aan het doen zijn? Hoe staat deze vrouw? Hoe zou het zijn om een lange tijd op deze manier te staan? Probeer eens om ook zo te staan. Is het beeld glad of ruw? Vervolgens komt de vraag: wat of wie zou dit beeld voorstellen?

Vervolgens luisteren we naar het verhaal van Ruth. Na de vertelling kijken de kinderen opnieuw naar het beeld. Waarom zou de kunstenaar het verhaal van deze vrouw zo uitgebeeld hebben? Waarom staat ze zo voorover gebogen? Waar richt ze haar blik op? Ook kunnen de kinderen met elkaar in gesprek gaan over het verhaal. Waarom hielp Boaz Ruth? Zou dit verhaal ook in onze tijd kunnen gebeuren? Waarom wel, waarom niet? Ruth kwam in een voor haar totaal nieuw land. Hoe zou ze zich gevoeld hebben, toen ze voor het eerst door de straten van Betlehem liep. Hoe voelt het als je zelf ergens voor het eerst komt? Helpt het dan als iemand aardig tegen je doet? Ook kunnen kinderen met elkaar in gesprek gaan.

De kinderen kiezen tot slot een aantal kernmomenten uit het verhaal en beelden dat uit door middel van een tableau vivant. De begeleider maakt van elk tafereel een foto.

De initiatiefnemer van de Bijbelse tuin Pastoor Kees van Lent en de kunstenaar Karel Gomes hebben bewust een plaatsje voor Ruth vrijgemaakt in deze tuin. Met haar verhaal willen zij mensen herinneren aan de trouw van Ruth, maar ook aan gastvrijheid die zij ontving in haar nieuwe land.

*******

Karel Gomes: Ruth, 2004, brons, hoogte 120 cm.

Karel Gomes werd in 1930 in Hilversum geboren als zoon van katholieke ouders met joodse wortels. Als dertienjarige jongen kreeg hij in de oorlogsjaren het verzoek boodschappen van onderduikers over te brengen. In deze periode leerde hij ‘wantrouwen en verbondenheid, maar ook schoonheid als contrast’ kennen. Na de oorlog volgde hij een opleiding voor beeldhouwer aan de Rijksacademie in Amsterdam. Belangrijke beelden van Gomes zijn o.a. De joodse vluchteling, De middeleeuwse dodendans, de serie Martelingen en het Ghandimonument aan de Churchillaan in Amsterdam. In de Bijbelse tuin in Hoofddorp staan een dertigtal bronzen beelden van hem van bijbelse en andere inspirerende personen. Karel Gomes maakt krachtige expressieve beelden met een eigen stijl. De emotie wordt gevangen in een ruimtelijke vorm, waarbij ook de ruimte en de vrije lucht eromheen moeten meewerken. Of hij nu klein of monumentaal werkt, de beelden hebben een enorme zeggingskracht. Figuratief, soms gedetailleerd dan weer grover uitgewerkt, maar met alle essenties. Karel Gomes rangschikt zichzelf niet onder een bepaalde kunststroming.

Ria Stolk is coördinator van de boekwinkel en de Bijbelse tuin. Zij was als auteur en redactielid betrokken bij het boek Bijbelse beelden in de polder en verzorgde de eindredactie van Met kinderen naar de Bijbelse tuin, lesmateriaal rond de Bijbelse tuin.

Bijbelse tuin Hoofddorp, Kruisweg 1071, 2131 CT Hoofddorp. De tuin is dagelijks tussen zonsopgang en zonsondergang te bezoeken. Voor meer over de Bijbelse tuin, zie http://www.bijbelsetuininhoofddorp.nl.

ArtWay beeldmeditatie 31 mei 2015