ARTWAY:
OPENING EYES,
HEARTS & MINDS
Volg ons
Kerk en kunst -> Materiaal voor kerkelijk gebruik
C jaar Pasen 2 - Emmaüs van Lyndel Littleton
Lyndel Littleton: Op weg naar Emmaüs
De Emmaüsgangers
Hoe kan het vlak na Pasen zo donker zijn?
door José Verheule
‘Heer blijf bij ons, want het wordt avond en de dag loopt ten einde,’ staat in Lucas 24. Met deze woorden proberen de twee mannen die onderweg zijn van Jeruzalem naar Emmaüs Jezus tegen te houden om verder te gaan. Woorden die blijven hangen, want je voelt dat het om veel meer gaat dan de dagelijkse overgang van dag naar nacht. Ze inspireerden Maarten Luther tot een van de mooiste avondgebeden:
‘Heer, blijf bij ons, want het is avond en de nacht zal komen.
Blijf bij ons en bij uw ganse kerk,
aan de avond van de dag,
aan de avond van het leven,
aan de avond van de wereld.’
We horen er woorden van de profeet Jeremia in meeklinken over het onheil dat Jeruzalem, in zijn tijd, boven het hoofd hing: ‘Wee ons, want de dag loopt ten einde en de avondschaduwen worden langer’ (Jeremia 6:4).
Je ziet de avond vallen op deze pasteltekening, de schaduwen lengen. De zon gaat onder. Donkere wolken pakken zich samen boven de hoofden van de reizigers, die in het late tegenlicht niet meer zijn dan een paar verdwaalde donkere silhouetten onder een eindeloze hemel. En je vraagt je af: hoe kan het na Pasen zo donker zijn?
Deze reizigers leven na Pasen. Ze hebben in Jeruzalem niet alleen het proces tegen Jezus en zijn kruisiging meegemaakt, ze hebben ook het ongelofelijke bericht gehoord van de vrouwen die naar het graf zijn gegaan en het leeg hebben gevonden en engelen gezien hebben die zeiden dat Jezus leeft. En ze hebben het over anderen die toen ook zijn gaan kijken en het graf leeg aantroffen, maar hemzelf niet hebben gezien.
Maar zulke wilde verhalen durven ze niet te geloven. Ze voelen zich diep ontgoocheld en zijn afgehaakt. En zo gaan ze onder een wolkendek van wanhoop en twijfel terug naar huis. Hun ogen zijn zo omfloerst dat ze geen oog hebben voor de zon die onder de zware wolkenband uitkomt en een stralenkrans van licht tovert rond het hoofd van hun onbekende reisgenoot.
Waarom gaat het licht van Pasen niet voor iedereen tegelijk op? Ik denk omdat onze levensweg lang niet altijd samenvalt. Op de website ‘De ziel gaat te voet’ met gedachten van en voor pelgrims las ik de uitspraak: ‘Haal mijn weg niet weg onder mijn voeten. Ook niet wanneer mijn weg volgens jouw weg een omweg is.’
De weg van deze twee gaat van Jeruzalem over Emmaüs terug naar Jeruzalem. Dat mag je een omweg noemen! Toch vindt God hen juist op deze omweg. De opgestane Jezus loopt hen achterop. Bestaat er wel zoiets als een omweg in ons leven? Je kunt nooit van te voren weten waar je God tegenkomt.
Het licht van de zon valt op de weg die de reizigers gaan. Voornamelijk op de weg achter hen, zoals je meestal pas achteraf zicht krijgt op de weg die je leven neemt. Voor hun voeten valt alleen een klein lichtpuntje om de volgende stap te kunnen zetten. De rest van de weg blijft letterlijk buiten beeld.
Ook als hen later met hun reisgenoot aan tafel het licht opgaat, als hij het brood breekt en uitdeelt en ze Jezus herkennen, ook dan lijkt het Paaslicht meer een flitslicht. Want op hetzelfde moment wordt Jezus onzichtbaar voor hen. Wat ze het ene moment zien, wordt vervolgens weer een kwestie van geloven.
*******
Lyndel Littleton: Journey to Emmaus, acryl op doek, 2010.
Lyndel Littleton woont en werkt in Clarksville, Tennessee, USA, zie www.artbyLyndel.blogspot.com.
José Verheule (Zaandam) is theoloog. Ze is met vervroegd emeritaat na als predikant werkzaam te zijn geweest in de PKN.