ARTWAY:
OPENING EYES,
HEARTS & MINDS
Volg ons
Kunstenaars
Ackland, Margaret - BM - Rod Pattenden
Laatste Avondmaal van Margaret Ackland
Het laatste avondmaal
door Rod Pattenden
Veel verbeeldingen van het Laatste Avondmaal benadrukken de aanwezigheid van slechts twaalf volgelingen. Leonardo da Vinci’s versie van deze gebeurtenis is een van de meest gereproduceerde kunstwerken in de geschiedenis, hoewel het bedoeld was om de elementen van de eucharistie present te stellen voor een kleine gemeenschap Dominicaanse monniken in Milaan. Dit is wat kunstenaars steeds hebben getracht te doen door deze maaltijd weer te geven op een manier die past in hun eigen context en cultuur.
In dit schilderij van het Laatste Avondmaal door de Australische kunstenares Margaret Ackland zien we geen nette rij heilige apostelen maar een chaotische menigte gevangen in een dramatisch moment. Het is avond en de mensen buigen zich voorover naar het kaarslicht dat speelt over de elementen van het maal. Mannen, vrouwen en kinderen luisteren samen naar de woorden van Christus.
We worden het drama binnengetrokken als we aandachtig kijken naar de mensen rond de tafel. Ons eerste verrassing is dat we het gezicht van Christus zelf niet kunnen zien, alleen hoe het gereflecteerd wordt in de gezichten van zijn volgelingen. Deze gezichten verraden een scala aan gevoelens, van vredigheid tot grote bezorgdheid. Andere kijken ons aan, waardoor we in het schilderij worden opgenomen. Sommige mensen zijn afgeleid door onze binnenkomst en vragen met hun ogen waarom we zijn gekomen.
We zien mannen, jong en oud, en ook een aanzienlijk aantal vrouwen en kinderen. Dit schilderij doet ons beseffen dat vrouwen en kinderen niet vaak voorkomen op weergaves van het laatste avondmaal, ook al lijkt hun aanwezigheid volkomen overeen te stemmen met wat we van Jezus weten, daar Hij vrouwen verwelkomde als zijn discipelen en regelmatig kinderen zegende.
Aan de rechterkant van het doek kijkt een klein kind naar ons met onschuldige ogen. De vrouw links van Jezus kijkt naar ons met een blik die duidelijk meer uitdagend en vragend is. Tegenover Jezus zit een moeder die haar kind de borst geeft als beeld voor het ontvangen van voedsel en troost, als echo van de symbolen van voeding en hoop van deze maaltijd.
We weten niet waarom er twee huilende figuren in het schilderij zijn opgenomen. Misschien zijn het portiers of bewakers of zelfs engelen. Misschien voorzien zij de enorme omvang van het offer als ze de woorden van Jezus horen: ‘Dit is mijn lichaam.’
De viering van de maaltijd die de kerk staande en gaande houdt geeft op een volle manier uitdrukking aan wat het is een gemeenschap te zijn. Niemand is meer dan de ander, niemand wordt buitengesloten, want hier gedenken we Gods overvloedige liefde voor iedereen. Dit schilderij geeft de visie van de kunstenares op hoe zo’n maaltijd eruit zou kunnen zien.
*******
Margaret Ackland: Last Supper, 1993.
Deze beeldmeditatie is overgenomen uit: Ron O’Grady (red.): Christ for All People. Celebrating a World of Christian Art, Asian Christian Art Association, 2001 (WCC Publications – Geneva / Pace Publishing – Auckland / Novalis – Toronto).
Margaret Ackland (1954). Haar werk is aanwezig in een aantal Australische collecties, waaronder die van Artbank, de Holmes a Court Collection en Deakin University. Ze heeft de Portia Geach Portrait Prize gewonnen en was finalist bij de Blake Prize.
Rod Pattenden is dominee bij de Uniting Church en Macquarie University, kunstenaar en kunsthistoricus met belangstelling voor spiritualiteit en kunst. Hij heeft hier veel over geschreven en gesproken in Australië en daarbuiten. Rod Pattenden is ook voorzitter van de Blake Society in Australië. Genoemd naar William Blake is dit een onafhankelijke organisatie die een jaarlijkse tentoonstelling en prijs verzorgd voor hedendaagse religieuze kunst.
Ron O’Grady, de redacteur van het boek waarin de meditatie over Margaret Ackland was opgenomen,is actief betrokken bij de Asian Christian Art Association, die in 1978 werd opgericht om kunst in de Aziatische kerken te bevorderen. Zie www.asianchristianart.org.
ArtWay beeldmeditatie 19 september 2010