ArtWay

Kunstenaars openen onze ogen voor rijkdom en betekenis. Sandra Bowden

Kunstenaars

Ruigrok, Stephan - BM - Grady van den Bosch

Stephan Ruigrok: I Today
 
 
Een persoonlijke reis
 
door Grady van den Bosch

Niemand van ons leeft voor zichzelf en niemand van ons sterft voor zichzelf.
Romeinen 14:7

Het zelfportret is in de kunstgeschiedenis voor veel kunstenaars een geliefd onderwerp. Zo zijn velen van ons vertrouwd met de zelfportretten van Vincent van Gogh en Rembrandt. Iets recenter is het werk van Chuck Close en de fotografie van Cindy Sherman. Elk van deze kunstenaars heeft heel eigen redenen om zichzelf regelmatig te portretteren. Voor de Haagse beeldend kunstenaar Stephan Ruigrok is het maken van een zelfportret de essentie van het kunstenaarschap: het is de meest directe manier om je uit te drukken.

Stephan schildert al vele jaren bijna dagelijks een zelfportret. Het is een onderwerp dat altijd voorhanden is. En er is een element van ‘warming up’, het beginnen van de dag met een studie, in zijn geval een zelfportret. Maar er zijn ook veel fundamentelere redenen om juist zichzelf te portretteren.

Stephan Ruigrok begon met zijn zelfportretten in zijn tijd op de kunstacademie, in wisselende perioden van activiteit. Een fase na zijn afstuderen toen het minder goed met hem ging, leidde tot een nieuwe start en een nieuw inzicht. Het schilderen van zijn kop werd een bewustwording dat het zelfportret de enige manier was om zichzelf kenbaar te maken. Elk portret was een bewijs dat hij ook die dag bestond.

Stephan groeide op in een katholiek gezin. In zijn vroege puberteit wendde hij zich af van religie, na het overlijden van zijn moeder: ‘Het was Gods schuld.’ Juist het overlijden van zijn vader, toen Stephan begin 30 was, bracht hem een nieuw inzicht in God: leven en dood zijn er niet voor niks. Een bijbeltekst die hij nog kende uit zijn jeugd, kreeg voor hem weer betekenis: Niemand van ons leeft voor zichzelf en niemand van ons sterft voor zichzelf. Zo lang wij leven, leven we voor de Heer; en wanneer wij sterven, sterven wij voor de Heer (Romeinen 14:7).

Stephan verdiepte zich verder in de literatuur. Zo kwam hij via Plato, Nietzsche, Schopenhauer, Augustinus en Meister Eckhart uit bij het Nieuwe Testament. Vooral de preken en andere geschriften van kerkvader Augustinus bestudeert hij tot op de dag van vandaag. Inmiddels volgt hij ook een cursus theologie.

We zien deze omkering terug in de aanleiding voor zijn nieuwste periode van het schilderen van zelfportretten. In 2019 was Aswoensdag voor hem reden om ze weer dagelijks te schilderen. Als invulling van de vasten, als vormgeving van een stuk inkeer, als contemplatie over het waartoe van de mens.

Stephan schildert zijn zelfportretten tot op de dag van vandaag. Vanaf het moment dat hij zijn project op Instagram ging publiceren ontstond ook de titel: I Today (Ik vandaag).

I Today is een kunstzinnige en persoonlijke reis waarin Stephan zichzelf beschouwt in het licht van de filosofische en religieuze kaders die voor hem betekenisvol zijn. Met alle golfbewegingen die het leven met zich meebrengt. Tastend naar zijn betekenis en naar de betekenis van God daarbij.
 
 
Stephan gaat bij het schilderen heel intuïtief te werk. Een kenmerk van zijn zelfportretten is de spontaniteit. Het mag in een half uur klaar zijn en dan “is het wat het is”. Daarbinnen is er de abstracte laag van filosofie en religie. Hij schildert niet bewust de geestelijke dimensie, maar die is er als vanzelf in verweven.

Het zo lang bezig zijn met het schilderen van jezelf levert een body of work op waarin zich een evolutie aftekent. Door de jaren heen zien we een ontwikkeling van stijl, artistieke opvatting, materiaalgebruik etc. I Today is inmiddels een kunstzinnig en persoonlijk monument van enkele duizenden zelfportretten.

Stephan is in zijn kunst sterk geïnspireerd door het Duitse expressionisme uit de eerste helft van de 20e eeuw, met name door Max Beckman. Een zwarte lijnvoering zie je vaak in zijn oeuvre terug alsook een heldere kleurstelling en directe uitstraling. Hierbinnen heeft hij zijn eigen beeldtaal ontwikkeld. Zoals hij het zelf noemde in zijn studie aan de kunstacademie: waar Lüpertz en Asterix & Obelix elkaar ontmoeten.
 
Ook in dit opzicht laat hij zichzelf zien. In zijn academietijd in Rotterdam had een tekst van Lucebert, die hij steeds uit het raam op een gebouw zag, betekenis voor hem: Alles van waarde is weerloos. Ik moet zelf denken aan de uitspraak van Okke Jager: Hoe kostbaar is een kwetsbaar mens. Stephan, een mens met heel eigen talenten, die zichzelf telkens herschept, in het voetspoor van zijn Schepper.
 
*******
 
Stephan Ruigrok: I Today (1991 – heden), een doorlopend project van bijna dagelijkse zelfportretten door Stephan Ruigrok (1966), beeldend kunstenaar in Den Haag, expressionistisch schilder. De portretten worden meestal geschilderd met gouache op papier, op A4-formaat. Stephan Ruigrok is opgeleid aan de Willem de Kooningacademie in Rotterdam (1989 – 1994) bij de afdeling autonome schilderkunst. Hij hanteert in zijn werk verschillende materialen en technieken, zoals olieverf op doek, inkt en krijt op papier, gouache en linosneden. Thema’s zijn, naast het zelfportret, o.a. stillevens, de natuur en literaire onderwerpen. Stephan is lid van de Haagse Kunstkring, waar hij regelmatig exposeert. Naast schilder is Stephan cartoonist. Hij heeft een vaste bijdrage met een cartoon in het buurtmagazine van het stadsdeel Het Oude Centrum in Den Haag en bracht in eigen beheer het conceptuele cartoonverhaal Metropolis Now uit. Ook in zijn schilderwerk herkennen we vaak een cartoonistische inslag, met name als hij mensen schildert. Behalve als kunstenaar werkt Stephan als professioneel inrichter van exposities bij Pulchri Studio in Den Haag. Stephan is een fervent lezer van filosofie, religie en wereldliteratuur en heeft van Augustinus inmiddels zo’n 30 boeken in de boekenkast staan. Hij bezocht studiedagen van het Augustijns Instituut, totdat deze werd opgeheven.
Volg I Today op Instagram: Stephan_Ruigrok
Meer van zijn kunst op:
www.stephanruigrok.com

Grady van den Bosch werkt vanuit haar eigen bedrijf Studio Grady als kunsteducator en kunstenaar. Ze is bestuurslid van Platform Kerk & Kunst en de christelijke leergemeenschap De Blauwe Koepel en heeft een ondersteunende rol bij kunstcollectief Arsprodeo. In 2023 bracht ze haar boek Alles wat zacht was uit, 40 tweeluiken met kunst en poëzie rondom kwetsbaarheid en geborgen zijn. Levensthema’s en geloofsthema’s. Uitgeverij Anderszins.
Stephan Ruigrok is haar vriend.

www.gradyvandenbosch.nl
www.alleswatzachtwas.nl
 

ArtWay beeldmeditatie 23 juni 2024