Pelgrim, André - BM - André Pelgrim 2

André Pelgrim: De nieuwe wereld

Komende nieuwe wereldstad

door André Pelgrim

Een letterbeeld met vierkant is de titel van de eerste houtsnede in een serie over de nieuwe wereld, die ik in 2015 maakte. Ik drukte hem af in zwart/wit, een compact beeld dat uitsluitend uit tekst bestond. Die teksten waren delen van muziektitels van de componist Olivier Messiaen (1908-1992), die ook organist was in Parijs. Zijn inspirerende muziektitels vormen een duidelijke verwijzing naar een nieuwe wereldstad, een nieuw Jeruzalem. De muziek die hij schreef kun je gerust ‘modern’ noemen; je moet ernaar leren luisteren. De tien muziektitels in deze prent schetsen een prachtige toekomst, die onze verbeeldingskracht ver te boven gaat. De eerste regel bovenaan in deze prent luidt ‘Christus licht van het paradijs’. Deze tekst is goed leesbaar in tegenstelling tot de rest. De hele compositie is als het ware hieraan opgehangen. Andere titels zijn ‘God met ons, Wonen in de liefde, Goddelijke aanwezigheid en Verheerlijking van Jezus’. Als dat alles bij elkaar geen prachtig vooruitzicht is! Alles zal nieuw worden. Openbaring 21 beschrijft de wonderlijke verschijning van die stad als een kubus (of afgeleid: als een vierkant).

De typografie van deze tekst op zich is al iets aparts; een letterbeeld dat ‘moeilijk’ leesbaar is kan de nieuwsgierigheid prikkelen. Diverse lettertypen vormen samen een bont geheel en regels zijn gespiegeld in horizontale- en verticale richting. Bovendien zijn de muziektitels niet allemaal compleet in beeld gebracht, daar begin- of eindletters ontbreken. Binnenin het geheel staat een licht vierkant met ‘lichte letters’ als verbeelding van het nieuwe Jeruzalem. Dit lichtende vierkant, toonbeeld van evenwicht – een nieuwe stad in een ‘bedding’ van prachtige muziektitels van Olivier Messiaen – is ook onze toekomstige wereld.

Na het zwart/witletterbeeld volgde in 2016 een houtsnede in kleurendruk: Nieuwe-wereldteksten (n.a.v. O. Messiaen). Hetzelfde letterbeeld werd nu omgezet naar kleur met de bedoeling om de inhoud van Openbaring 21 meer tot zijn recht te laten komen. Daarin gaat het immers over een stad met drie dimensies, een ‘kubus’, een stad die neerdaalt op aarde. Het is een compositie geworden die duidelijk bepaald wordt door de (aard)cirkel en de kubus die erin is gezet. De tekstcirkel en de kubusvorm kon ik in de compositie opnemen door er een tweede houtplaat bij te maken.

Het drukke (zwartwit) letterbeeld werd nu een ‘rustiger’ compositie, waarin de aardcirkel en de kubus alle aandacht vragen. De compositie als geheel vertoont nog slechts letters en een enkel woordfragment. Bij aandachtige beschouwing zou men zich echter af kunnen vragen: komt de kubus nu van rechtsboven of lijkt hij in de aarde verankerd en daaruit op te stijgen?

Vanuit die gedachte gezien was er aanleiding om een derde versie in deze serie te gaan maken. Het werd Komende nieuwe wereldstad. In deze prent werd de ruimtelijke kubus vervangen door een vierkant. Bovendien moest de beweging van rechtsboven naar linksonder gaan, omdat zo het neerdalen, zoals het in de tekst beschreven wordt, duidelijker zichtbaar is.

Ik maakte er een kleine houtplaat bij voor de vierkante vormen. Het kleurenpalet van het geheel veranderde: het groen van de aarde is de kleur van de hoop. De achtergrondkleur is de ruimte om de aarde: hemelsblauw, kleur van oneindigheid en rust. Het witte vierkant middenin toont een enkel woord: ‘Divine’, van ‘Goddelijke aanwezigheid’. Daaronder (ondersteboven) staat ‘Çité celeste’ of hemelse stad. Het geel rechts bovenin de compositie is het hemelse licht en dat is ook te zien in de geelgroene aardetinten linksonder. In alle vierhoeken zien we de nieuwe wereldstad verbeeld, maar het meest opvallend daarin is de rode cirkeltekst: ‘Dieu parmi nous’, ‘God met ons’ of ook ‘Immanuel’. Rood is de kleur van de liefde, die van rechtsboven komt en zo sterk is dat zij neerdalend de donkerblauwe tekst van de aardcirkel gedeeltelijk al rood kleurt. In deze compositie is vooral de bovenste regel leidend: Christus – Licht – Paradijs – Nieuwe Wereldstad, één groots toekomstbeeld!

*******

André Pelgrim: Letterbeeld met vierkant, 2015, zwartwit houtsnede, 40 x 52 cm.

André Pelgrim: Nieuwe-wereldteksten (n.a.v. O. Messiaen), 2016, kleurenhoutsnede, 40 x 52 cm.         

André Pelgrim: Komende nieuwe wereldstad, 2017, kleurenhoutsnede, 40 x 52 cm.

André Pelgrim had als docent beeldende vormgeving altijd de behoefte om naast zijn lesgeven ook nog zelf beeldend productief te zijn. Dat resulteerde in veel aquarellen en acrylschilderijen. Daarnaast maakt hij sinds 1982 elk jaar een ‘eindejaarsgrafiek’ voor familie, vrienden, bekenden en collega’s. In 1999 is hij begonnen met uitsluitend houtsneden en die techniek hanteert hij nog steeds. Tussendoor werden er nog wel acrylschilderijen gemaakt. Grafiek was voor hem het mooiste afstudeervak aan de Rotterdamse academie.  Met enige regelmaat deed hij mee met de jaarlijkse exposities van de Vlaardingse beeldend kunstenaars. In 2009 en 2014 hield hij succesvolle solotentoonstellingen in Vlaardingen. Veel van zijn topografische werk is opgenomen in de gemeentelijke archieven van Rotterdam, Schiedam, Vlaardingen en Delft. ‘Stadsvernieuwing’ is een steeds terugkerend thema in zijn werk. Het veranderende stadsbeeld intrigeert hem. Wereldwijd trekken steeds meer mensen naar de (grote) steden. Hoe actueel is in dit kader de tekst uit Openbaring 21, waar de nieuwe wereld als een Nieuwe Stad verschijnt!

TE KOOP: De houtsnede Tekstbeeld met Vierkant is te koop voor €100,00 de andere (kleur)prenten zijn €125,00. Alle prenten zijn in kleine oplaag gedrukt. Diverse eindejaarsgrafieken kosten €25,00 en zijn te vinden op http://luxetdies.nl/author/a-pelgrim/. Daar is ook de houtsnede Stilleven met Labyrint en Nautilus te zien (€150,00).

ArtWay beeldmeditatie 26 november 2017