Gielliet, Omer - BM - Marinus van den Berg

Omer Gielliet: Christusgelaat

Lijden aanzien

door Marinus van den Berg

Zij heeft het gekregen van Omer Gielliet. Omer Gielliet had dit stuk hout op het strand gevonden. Hij had er een Christusgezicht in gezien en uitgesneden. Het is een zeer verdrietig gezicht. Het is een door verdriet getekend gezicht.

Zij heeft aan Omer van haar verhaal verteld. Het verhaal van haar leven als kind met haar moeder in een vrouwenkamp in Nederlands-Indië. Ze mocht niet huilen, want dan kreeg haar moeder slaag. Vele jaren later rond 1990 leerde ik haar kennen. Ze werkte in een ziekenhuis en ze had allerlei klachten. Altijd als ze voor een gesprek naar mijn huis kwam, huilde ze. Ze huilde heel veel. Het was uitgesteld huilen. Een vriendin vertelde me na haar overlijden dat ze ook vrolijk kon zijn. Dat was een gezicht dat ik nauwelijks had gezien. De vriendin vertelde me dat ze haar verteld had veel te huilen als ze een gesprek met mij had. Ze voelde dat ze huilen mocht. Niemand verbood het. Niemand zei: “Na zoveel jaren nog…” Niemand vond het raar. Huilen bracht verlichting. 

Omer Gielliet heeft in dat hout een Christusgezicht gezien. Ik zie er ook altijd weer het gezicht van deze vrouw in. Na haar overlijden stond in haar testament dat ik het mocht erven. Zo’n vijftien jaar geleden legde ik het ieder jaar op Goede Vrijdag tijdens de Kruiswegviering op de kale altaartafel in de kapel van het (nu gesloten) verpleeghuis Antonius IJsselmonde in Rotterdam. ‘Kruiswegviering’ is een vreemd woord. Kun je lijden vieren? Riekt dat niet naar lijdensverheerlijking?

Het verhaal van deze vrouw en de vele verhalen van mensen door diep verlies en verdriet getroffen, hebben me wel geleerd om met wantrouwen te kijken naar al te mooie woorden en gedachten over lijden en de zin ervan. Dat Jezus voor mij aan het kruis gestorven zou zijn is een gedachte die me zeer tegenstaat. Het verhaal van Jezus lees ik als een verhaal van verzet tegen lijden. Zeker tegen het aangedane lijden en tegen het lijden als gevolg van machtsdenken en machtsuitoefening. Niet alleen lichamelijke maar ook geestelijke en spirituele macht die zich beroept op God of Allah. ‘JHWH is mijn God’ betekent voor mij: lijden wordt gehoord, lijden wordt gezien, lijden moet erkend worden. Dat erkennen kan het begin zijn van bevrijding, van verlossing.

Omer Gielliet heeft zijn leven als priester op beeldende en veelzeggende wijze in dienst gesteld van de lijdende mens en de lijdende natuur.

Dit erfstuk dat ik nu in mijn eigen huis mag bewaren is me zeer dierbaar. Ik weet nog niet aan wie ik het te zijner tijd wil nalaten. Begin dit jaar las ik het boek Heb uw vijanden lief van Rosita Steenbeek over barmhartigheid en ik hoorde haar vertellen over haar ervaringen in de opvangkampen in Griekenland. Ze vertelde van de mensen die op het strand de vluchtelingen ontvangen en een kleed om de schouders leggen. Ik las ook het verhaal van die Brusselse moslimvader uit de wijk Molenbeek, die zijn lieve vrouw verloor bij de aanslagen. Hij sprak over de jihad van liefde. David van Reybrouck maakte van het gesprek met hem het boekje Een jihad van liefde dat iedereen zou moeten lezen. Aan mensen die spreken van belangeloze liefde, ondanks alles… Aan iemand die niet hard en onverschillig leeft in een wereld vol geweld… wil ik het nalaten. Mensen die in woord en daad het verhaal doorvertellen van die mens die opstond tegen het lijden.

*******

Omer Gielliet: Christusgelaat, hoogte ca. 15 cm.

Omer Gielliet ontving in 1950 zijn priesterwijding. In 1967 kwam hij in de kleine parochie van Breskens, eerst als kapelaan, sinds 1969 als pastoor. Hij verwierf bekendheid door zijn houtsculpturen, die hij sinds 1967 begon te vervaardigen na een persoonlijke crisis. Hij gebruikte de grillige vormen van natuurlijk of gebruikt hout, zelfs hout van 30.000 jaar oud dat opgebaggerd werd. Omer Gielliet werd op 14 mei 1925 geboren in Biervliet (Zeeuws-Vlaanderen). Zijn priesterschap kwam naar eigen zeggen pas echt tot zijn recht toen hij in hout kon uitbeelden wat hij eigenlijk wilde zeggen. Thuisbasis voor beide roepingen was de afgelopen tientallen jaren de Sint Barbarakerk in Breskens. Zijn kunstwerken uit hout zijn daar te vinden, maar ook elders in Nederland en België verwierf hij faam en vonden zijn beelden hun weg. Over zijn werk werden meerdere boeken geschreven, waaronder Ton Bakker, Omer Gielliet in beeld, Durenkam, 2015. Gielliet préékte niet alleen naastenliefde, maar bracht die ook in de praktijk. Hij haalde vluchtelingen in huis en zette zich in voor het milieu. Daarbij nam hij soms een loopje met de regels – als die niet strookten met zijn rechtvaardigheidsgevoel, koos hij immer voor dat laatste. Op 7 mei 2017 overleed hij op 91-jarige leeftijd. Lees meer

Marinus van den Berg was 40 jaar pastor en geestelijk verzorger in de gezondheidszorg en publiceert over verlies, sterven, rouw en zingeving. Onder meer Lijden verlichten, Ten Have 2015.

ArtWay beeldmeditatie 27 augustus 2017