De incarnatie beschouwd - Deborah Sokolove

Deborah Sokolove: De incarnatie beschouwd 

Een verhaal van vleugels en handen 

door Deborah Sokolove 

De incarnatie beschouwd is gebaseerd op negen momenten rond de geboorte van Jezus in de evangeliën. Het verhaal wordt op de negen panelen verteld door handen en vleugels, die de conversaties weergeven tussen de mensen en engelen die in deze geschiedenis figureren. Op het eerste paneel linksboven spreidt Zacharias zijn handen hulpeloos uit, als de engel hem vertelt dat hij stom zal blijven totdat zijn zoon is geboren. Op het paneel daarnaast maken Maria en de engel gebaren van wederzijdse onderwerping. Rechtsboven zien we de ontmoeting tussen Maria en Elisabeth. Ze groeten elkaar met handen geopend in gebed.  

Gabriël en Maria 

Ondertussen hoort Jozef dat zijn verloofde een goddelijk kind draagt. Hij stemt toe in de boodschap van de engel door zijn handen eerbiedig tegen elkaar aan te houden. Vervolgens herhalen de gebaren van Zacharias en Elisabeth zich als zij de geboorte van hun zoon Johannes vieren. Op het zesde paneel opent Maria haar handen om Jezus te ontvangen, afgebeeld als een lam. Op het zevende schilderijtje is de lucht gevuld met fladderende vleugels en openen de handen van de herders zich in blije verbazing. Daarnaast zien we de aankomst bij de stal van de drie Wijzen en de ster die ze hebben gevolgd. Ten slotte komt de engel opnieuw bij Jozef, waarop Jozef Maria en Jezus meeneemt naar de veiligheid van Egypte en ze weer terugbrengt als het gevaar is geweken. 

De herders 

Deze negen kleine schilderijtjes (ieder 30,5 x 30,5 cm) zijn samen bedoeld als één kunstwerk, ook al kan ieder paneel ook op zichzelf staan. Ik heb ze in verschillende opstellingen tentoongesteld, maar vind de hierboven getoonde combinatie uiteindelijk de beste, waarbij ze samen een groot vierkant vormen. Ik werkte aan alle schilderijtjes tegelijk en ging van het een naar het ander, terwijl ik wachtte op het drogen van de verf op het ene paneel of iets zag dat om verandering vroeg op het andere. Het leek alsof de afgebeelde momenten allemaal tegelijk plaatsvonden in plaats van na elkaar, net zoals iconen de eeuwige natuur van Jezus en heiligen weergeven in plaats van hun wisselende, tijdelijke details. Deze werken zijn echter geen iconen, maar mijn eigen reactie in beeld op de incarnatie. 

Soms vragen mensen mij over de vissen, vogels en andere schepselen, die niet direct verband houden met Jezus’ geboorte. Deze wezens en andere als herten en serafijnen komen op bijna al mijn werk voor. Hoewel ik voorzichtig ben ze een allegorische betekenis toe te dichten, zijn de meeste wel afgeleid van de middeleeuwse manuscriptverluchtiging. In sommige tradities staat de pauw symbool voor de opstanding, de pelikaan voor Christus en de witte kraanvogel voor een lang leven. De kleine gevleugelde slang gaat terug op zowel Europese als Aziatische beeldtradities met betrekking tot de draak. Het is ook mijn eigen antwoord op hoe de slang zich voortbewoog, voordat hij gedoemd was op zijn buik voort te kruipen, zoals Genesis ons vertelt.  

In al mijn werk probeer ik hetzelfde gevoel van eeuwigheid en Gods aanwezigheid op te roepen als de rijke mozaïeken, schilderijen, juwelen en kostbare metalen doen, die menig plaats van eredienst opluisteren. Ook de glans van flakkerende kaarsen of een nachtelijke sterrenhemel roepen dit bij mij op. Als een manier om het geloof dat iedere tijd en plaats deelneemt aan Gods zelfopenbaring concreet te maken, combineer ik elementen uit de iconentradities, de patronen op Keltische voorwerpen en Islamitische tegels, motieven uit de Zuid-Amerikaanse, Afrikaanse en Aziatische volkskunst met hedendaagse noties over kunst. Het resulterende werk is bedoeld als geschenk aan het lichaam van Christus. Het maakt mijn eigen gebeden zichtbaar en nodigt anderen uit zich daarbij aan te sluiten. 

******* 

Deborah Sokolove: De incarnatie beschouwd, 2010, acrylverf en koper op paneel, 91,5 x 91,5 cm (de kleine panelen ieder 30,5 x30,5 cm). 

Deborah Sokolove is directeur van het Henry Luce III Center for the Arts and Religion aan Wesley Theological Seminary, waar ze ook cursussen geeft over kunst en eredienst. Ze behaalde haar BA en MFA aan California State University in Los Angeles; a Master of Theological Studies aan Wesley Theological Seminary en een PhD in Liturgical Studies aan Drew University. Alvorens in 1994 naar Wesley te komen als Artist-in-Residence, doceerde ze kunst, design en computerkunst. Ze schrijft regelmatig artikelen voor ARTS, the journal of the Society for Religious and Theological Studies, en haar essays zijn opgenomen in verscheidenen boeken over religie en kunst. Haar werk is op allerlei plekken tentoongesteld en is opgenomen in meerdere collecties. Haar recente boek Sanctifying Art(Wipf and Stock Publishers, 2013. Voor meer werk van haar, zie www.dsokolove.com.   

ArtWay beeldmeditatie 15 december 2013