ARTWAY:
OPENING EYES,
HEARTS & MINDS
Volg ons
Kerk en kunst -> Artikelen kerk en kunst
.jpg)
Installatie van Madeleine Dietz - Patrik Scherrer
Madeleine Dietz: Opdat wie binnengaat het licht ziet
Aarde, dorentakken, een stalen altaar en geel licht
door Patrik Scherrer
Tijdelijke installaties bieden de gelegenheid bestaande ruimtes voor korte tijd met een nieuwe inhoud en betekenis te verrijken. Met haar installatie in de lutherse Twaalf-Apostelen-Kerk in Frankenthal, Duitsland veranderde Madeleine Dietz het middenstuk van de ovale kerkruimte in 2012 twee maanden wezenlijk van karakter.
In plaats van een rode loper vult bruine aarde het middenpad vanaf de ingang van de kerk naar het altaar. Om het altaar is een donkere stalen kubus gezet, die contrasteert met de zachte aarde ervoor en de takken erachter. De kunstenares vlocht deze dorentakken ineen tot een ongeveer 50 cm dik hek, dat de toegang verspert naar het achtergelegen deel van het koor.
Door de formele gelijkenis (kleur en dimensie) vormen de aarde en het takkenhek samen een kruis waarvan het snijpunt zich in het altaar bevindt. Vanuit het vlechtwerk van takken straalt een horizontaal geel licht over het matglanzende altaar. Het suggereert een tegenwoordigheid van licht aan de andere kant van de afscheiding.
De installatie heeft de functionele bijeenkomstruimte ‘geaard’ en haar tegelijkertijd een geestelijke oriëntatie gegeven. De droge aarde maakt het zo belangrijke, naar het altaar leidende middenpad onbegaanbaar. Hiermee heeft Madeleine Dietz midden tussen de gelovigen een ‘heilige’ ruimte gecreëerd, die zij niet kunnen betreden. Met de aarde verwijst de kunstenares naar de schepping, de akkers en de kwetsbaarheid en vergankelijkheid van het menselijk leven.
Het pad verstoort de automatismen van de gelovigen en dwingt hen andere paden te betreden: een symbolische aansporing om dit ook in het geloof te doen en ‘in beweging’ te blijven.
De afgezaagde takken van het hek van dorens getuigen van de groeikracht van planten en bomen. Als volwassen twijgen vol vertakkingen dragen ze de sporen van het leven, ook al is nu al het levenssap uit hen verdwenen. Zo verwijzen de takken naar de volheid maar ook naar de grenzen van het leven. De doornen symboliseren het daarmee verbonden lijden. Ze dragen ook een verwijzing in zich naar het lijden en sterven van Christus.
Terwijl in de aardbodem oneindig veel potentieel huist, staat het dorenhek voor de eindigheid van het leven, voor de ondoordringbare grens die wij slechts door het geloof kunnen oversteken. Want het hek is geen gesloten muur, maar laat kleine doorkijkjes toe naar het licht.
Indien de aarde ons vergankelijke maar ook potentieel zo vruchtbare bestaan belichaamt, dan staat het dorenhek voor het met lijden verbonden einde van ons aardse leven. Het scheidt ons van het leven na dit leven, dat zich in de installatie als een moeilijk te ontwaren ‘achter’ manifesteert. Terwijl het altaar onze gerichtheid op God en de geestelijke versterking op onze levensweg symboliseert, staat het gele licht voor het eeuwige leven. Het licht geeft ons zicht op een lichte, warme en daardoor hoopgevende aanwezigheid aan de andere kant van het hek, juist wanneer het donker en koud wordt om ons heen en wij alles wat ons lief is moeten loslaten. Ons geloof in de wederopstanding wordt daardoor gesterkt, de hoop dat God naar ons omziet in het uur van onze dood, ons het licht binnenvoert en ons de ware volheid van het leven zal laten ervaren.
*******
Madeleine Dietz: Opdat wie binnengaat het licht ziet,2012, installatie met takken, aarde, licht en een altaarkubus van staal. Dit werk was in mei en juni 2012 te zien in de lutherse Twaalf-Apostel-Kerk Frankenthal in het kader van het project ‘Gott und die Welt’ van de Kultursommer Rheinland Pfalz met zes installaties in zes kerken van Frankenthal.
Madeleine Dietz (1953) is een Duitse kunstenaar. Ze studeerde aan de Werkkunstschule Mannheim. Ze maakt installaties en video-installaties. Ze voltooide verschillende grote projecten voor kerken en begraafplaatsen. www.madeleinedietz.de
Patrik Scherrer is de drijvende kracht achter de Duitse website Bildimpuls. Om de week stuurt hij een Bildimpuls of beeldmeditatie rond, waarbij hij zich richt op de hedendaagse christelijke en religieuze kunst uit Duitsland, Zwitserland en Oostenrijk. Hij studeerde theologie en werkt met verstandelijk gehandicapten. Van zijn hand verscheen het boek: Gott in Sicht? 33 Impulse zum christlichen Glauben aus der Pinakothek der Moderne. Er is ook veel informatie over kunstenaars, boeken, organisaties, musea en tentoonstellingen op de Bildimpuls website te vinden, zie www.bildimpuls.de