ARTWAY:
OPENING EYES,
HEARTS & MINDS
Volg ons
Kunstenaars
Eliasson, Olafur - BM - Reinier Sonneveld
Olafur Eliasson: The Weather Project
Sublieme namaak
door Reinier Sonneveld
Dit is het best bezochte moderne kunstwerk ooit. Twee miljoen bezoekers kwamen in een half jaar tijd naar de Tate Modern in Londen. Veel van hen kwamen terug, twee, drie vier keer. En deden dan iets heel geks. Iets wat je niet doet in een keurig museum. Ze zakten door hun knieën en gingen languit op de grond liggen, op hun rug, en bleven gerust een uur liggen.
Olafur Eliasson is een Deens-IJslandse kunstenaar en werd wereldberoemd met The Weather Project. Deze installatie is gesitueerd in een immense ruimte, 155 meter lang, 23 meter breed, 35 meter hoog. Dat zijn kathedraalachtige proporties. Zoals in een kathedraal het altaar centraal staat, zo hier een nagemaakte zon, samengesteld uit honderden ledlampjes die een zachtgele gloed verspreiden.
Een fijne mist hangt in de ruimte, vervaardigd uit een mengsel van suiker en water. Ver boven je zie je grote spiegels. Vandaar dat die mensen allemaal gingen liggen. Ze wilden zichzelf zien, daar ver weg in de spiegel. Een onbereikbare tweede ik, ergens in de hemel, op 70 meter afstand.
Mensen zijn beelden van God, vertelt de Bijbel. Zoals een koning overal in zijn rijk standbeelden achterliet, zo liet God overal in zijn rijk mensen achter. Waar mensen komen, daar is God eerder geweest. Waar mensen komen, daar is Gods terrein. Kom niet aan mensen, want dan kom je aan God. Bij Eliasson is het andersom. Wij op aarde zijn het origineel, de kopie is in de hemel. Alsof we zijn opgeborgen ergens ver weg in een andere wereld. Er is een back-up gemaakt. Ergens blijft een herinnering aan ons bestaan.
Volgens een recensent was het in de Tate alsof de Apocalyps was begonnen. Al die mensen op de grond. Doodstil. Richting de gele bol werden het er steeds meer. Armen in de nek, soms zelfs een kussentje onder het hoofd, en allemaal gebiologeerd aan het staren naar hun spiegelbeeld, maar ook recht in de namaakzon.
Een van de grote thema’s in de kunstbeschouwing is ‘het sublieme’: de ultieme, religieuze ervaring van transcendentie en eenheid. Het is voor sommige denkers het hoogste wat kunst kan bereiken. The Weather Project lijkt die ervaring bij veel mensen op te roepen. Misschien doet het dat wel te makkelijk, te goedkoop, als een soort popcornversie van het sublieme.
Maar in elk geval: de ruimte gaf een diepe rust aan mensen, een gevoel van grootsheid, een verrassende tevredenheid. En eindelijk was dit een zon waar je in kon staren. Deze zon was dan niet gratis, maar deze kon je tenminste verdragen. Misschien is dat ook wel de enige god die wij kunnen verdragen. Als de echte God komt, begint de echte Apocalyps. De enige god bij wie wij staande blijven in dit leven is een beeld van God, een menselijke God, Jezus.
*******
Olafur Eliasson: The Weather Project, 2003, mixed media, 155 meter lang, 23 meter breed, 35 meter hoog.
Olafur Eliasson (Kopenhagen, 1967) is een Deense beeldhouwer en installatiekunstenaar van IJslandse afkomst. Eliasson bracht zijn jeugd door in Hafnarfjörður, IJsland. Van 1989 tot 1995 studeerde hij aan de kunstacademie van Kopenhagen. Hij houdt zich voornamelijk bezig met de relatie techniek en natuurkundige fenomenen, zoals licht en water, beweging en reflectie en probeert deze elementen in zijn artistieke concept te verwerken. Zijn werk werd en wordt nog steeds in vele museale en particuliere collecties opgenomen, zoals Guggenheim Museum (New York) en Los Angeles Museum of Contemporary Art. Eliasson leeft en werkt in Berlijn. http://www.olafureliasson.net/
Reinier Sonneveld (1978) is schrijver. Hij leeft van maken van korte films en het schrijven van (veelal theologische) boeken. Hij won de Publieksprijs voor het Beste Christelijke Boek. Zijn laatste twee boeken zijn: De kerk: Waarom zou je meedoen? en Ongemakkelijke teksten van Paulus. Reinier is ook bestuurslid van ArtWay.
ArtWay beeldmeditatie 14 oktober 2012