ARTWAY:
OPENING EYES,
HEARTS & MINDS
Volg ons
Kunstenaars
.bmp)
.bmp)
.bmp)
.bmp)
Kim En Joong - BM - Koenraad De Wolf
Kim En Joong: ramen en inrichting van de kapel van het Dominicanenklooster in Louvain-La-Neuve
De contemplatieve kracht van wit
door Koenraad De Wolf
Onze chaotische tijd heeft een grote behoefte aan eigentijdse bakens die teruggrijpen naar oervormen. Een dergelijk houvast geeft de kapel van het nieuwe klooster van de Dominicanen (2010) dat tot stand kwam in de universiteitsstad Louvain-La-Neuve in Waals-Brabant. Een echte win-winsituatie schep je alleen wanneer voor de inrichting een kunstenaar onder de arm wordt genomen die door subtiele maar krachtige ingrepen een sfeer van rust, stilte en bezinning tot stand brengt. Daarvoor signeerde de in Parijs verblijvende Koreaanse dominicaan en kunstenaar Kim En Joong.
Het nieuwe klooster van de paters Dominicanen in Louvain-La-Neuve werd genoemd naar Fra Angelico, de beroemde 15e-eeuwse schilder en dominicaan uit het Italiaanse Florence. Het bureau Agda van de Waalse architecten Benoît Gillon en Géry Despret ontwierp de kapel in de vorm van een monumentaal ei. Dat oeroude vruchtbaarheidssymbool verwijst in de christelijke iconografie naar Pasen: de verrijzenis van Christus. Deze deels open en gesloten eivorm in hout werd op een harmonieuze manier geïntegreerd in het kloostergebouw. Het eindresultaat is een pareltje van eigentijdse religieuze architectuur dat in België nauwelijks zijn gelijke kent. Door de verlichting van de kapel van binnenuit vormt de kapel ’s avonds en ’s nachts een opmerkelijk lichtbaken in Louvain-La-Neuve. ‘Wij willen door onze prediking, studie en pastoraat letterlijk en figuurlijk een baken zijn voor de universitaire gemeenschap,’ zegt prior Stéphane Braun.
Het nieuwe klooster van de paters Dominicanen in Louvain-La-Neuve werd genoemd naar Fra Angelico, de beroemde 15e-eeuwse schilder en dominicaan uit het Italiaanse Florence. Het bureau Agda van de Waalse architecten Benoît Gillon en Géry Despret ontwierp de kapel in de vorm van een monumentaal ei. Dat oeroude vruchtbaarheidssymbool verwijst in de christelijke iconografie naar Pasen: de verrijzenis van Christus. Deze deels open en gesloten eivorm in hout werd op een harmonieuze manier geïntegreerd in het kloostergebouw. Het eindresultaat is een pareltje van eigentijdse religieuze architectuur dat in België nauwelijks zijn gelijke kent. Door de verlichting van de kapel van binnenuit vormt de kapel ’s avonds en ’s nachts een opmerkelijk lichtbaken in Louvain-La-Neuve. ‘Wij willen door onze prediking, studie en pastoraat letterlijk en figuurlijk een baken zijn voor de universitaire gemeenschap,’ zegt prior Stéphane Braun.
Wie het gebouw binnengaat, betreedt een schitterende eigentijdse ruimte. Bij de inrichting ging Kim En Joong niet over één nacht ijs. Vooreerst ontwierp hij vier lyrisch-abstracte glasramen achter het altaar, met als overheersende kleur respectievelijk groen, rood, blauw en geel. Hoewel ze zijn opgebouwd uit flarden van felle kleuren en een sterke dynamiek uitstralen, overheerst een sfeer van rust en contemplatie. De kunstenaar verkrijgt dit effect door de gedoseerde en beheerste opbouw, de rijke gelaagdheid van het glas, de subtiele manier waarop hij de kleurencombinaties bespeelt en het overvloedige wit waarin – als een echo van de stilte – de openheid en de ontvankelijkheid voor het mysterie kan groeien.
De bij uitstek meditatieve glasramen ademen een spirituele gevoeligheid en geven vorm aan de innerlijke bewogenheid van de kunstenaar. ‘Niet de habijt en kap maken de monnik, maar de inhoud van zijn ziel en zijn innerlijk geloof,’ zegt Kim En Joong. ‘Ik wil het onzichtbare laten ervaren en de toeschouwer daaraan deelachtig maken. Ik weet niet of ik erin slaag een gezicht van God te laten doorschemeren, want ieder moet zelf proberen een betekenis aan de ramen te geven.’ Deze vier wegwijzers naar een hogere dimensie kunnen meervoudig worden geïnterpreteerd. Ze verwijzen zowel naar de vier evangelisten als naar de vier seizoenen.
Kim En Joong ontwierp ook het altaarkruis. Het transparante kruis straalt vooral licht uit, terwijl het rood verwijst naar het lijden van Jezus. Ook voor het ontwerp van de kazuifels en het liturgische vaatwerk tekende de Koreaanse kunstenaar.
De kapel biedt plaats aan dertig tot veertig personen en door het openschuiven van de wand kan ook de inkomsthal in deze ruimte worden geïntegreerd. In de hal bevinden zich een groot schilderij en nog een raam van Kim En Joong. ‘We hebben getracht van kapel en inkomsthal een homogeen geheel te maken,’ aldus Braun.
De meditatieve glasramen van de Koreaanse dominicaan Kim En Joong dompelen de eivormige kapel van het dominicanenklooster in Louvain-La-Neuve onder in een bad van kleur, licht en beweging. In de Michelingids verdient deze zeldzame parel van eigentijdse religieuze architectuur en kunst het predicaat ‘vaut le détour’.
*******
De Zuid-Koreaan Kim En Joong (1940) groeit op in een samenleving die de geest ademt van het Confusianisme en het boeddhisme. Hij studeert van 1959 tot 1963 aan de academie voor Schone Kunsten in de hoofdstad Seoul en bekwaamt zich na zijn legerdienst verder in het hoger kunstonderwijs. Kim komt in contact met het katholicisme naar aanleiding van de lessen tekenen die hij geeft in het kleinseminarie in Seoul. Vooral de spirituele sfeer die daar heerst, maakt een diepe indruk op hem. Hij bekeert zich en studeert vanaf 1969 theologie aan de universiteit in de Zwitserse stad Fribourg. Een jaar later treedt Kim binnen bij de dominicanen. Hij wordt in 1974 priester gewijd en sinds 1975 woont en werkt hij in een dominicanenklooster in Parijs. Het werk van Kim verwierf de voorbije jaren een brede reputatie. Het was bij herhaling te bezichtigen in kerken en kloosters en ook in de kathedralen van San Francisco (2002), Parijs (2003), Chartres, Amiens, Metz en Evry (2005). De kunstenaar kreeg overzichtstentoonstellingen in musea in Frankrijk en Korea. Bekend zijn ook de glasramen die hij maakte voor een kerk in Angoulême (1989), de kathedraal van Evry en van Chartres (2006). In 2005 kwamen ramen van zijn hand tot stand in de Sint-Jozefskerk in Parijs, het klooster van Ganagobie en de kerken van Thorigné en Craintilleux (Frankrijk). www.kimenjoong.com
Voor meer over Kim En Joong, klik hier
Meer info over de meest markante verwezenlijkingen van hedendaagse religieuze kunst in België in de periode 2000-2010 vindt u op website www.koenraaddewolf.be onder de rubriek ‘religieuze kunst – nieuwe lente’. Daarover verscheen bij uitgeverij Halewijn in Antwerpen ook in 2011 zijn boek Nieuwe lente voor religieuze kunst.
Voor meer over Koenraad De Wolf, zie www.koenraaddewolf.be
Foto’s: Copyright KIK-IRPA
ArtWay beeldmeditatie 12 februari 2012