ARTWAY:
OPENING EYES,
HEARTS & MINDS
Volg ons
Kerk en kunst
.jpg)
Zwitserland: Caplutta Sogn Benedetg
Caplutta Sogn Benedetg
door Carla Bulsing-Barth
Vanuit Sumvitg (oostelijk van van Disentis, Zwitserland) bereikt men te voet of gemotoriseerd Caplutta Sogn Benedetg. Voor u echter deze kapel bereikt, stuit u op de ruïne van de oude kapel, een eerbetoon aan het verleden, aan het klooster van Disentis waartoe deze kapel behoorde. De oude kapel is begin jaren ’80 van de vorige eeuw verwoest door een lawine.
Het klooster in Disentis gaf Peter Zumthor de opdracht een nieuwe kapel te ontwerpen. Deze kapel (gewijd aan de heilige Benedictus) staat nu op een vrij steile helling net boven de huizen van dit kleine dorpje en is prachtig opgenomen in het landschap en de woonomgeving.
Peter Zumthor (1943) is een internationaal bekende architect, winnaar van de prestigieuze Pritzkerprijs 2009 (de “Nobelprijs” voor de architectuur). Hij heeft eind jaren ’80 samen met zijn vrouw deze bijzondere kapel ontworpen, die in 1988 voltooid is.
Aanvankelijk was Zumthor meubelmaker. In de jaren ’60 studeerde hij architectuur, o.a. aan het Pratt Institute in New York. Sinds 1996 is hij hoogleraar aan de Accademia di Architettura te Mendrisio in Italië. Zijn vakmanschap, liefde voor hout, zijn visie dat architectuur een eigen leven mag leiden, zijn spel met licht, materiaal en vormen geven de toeschouwer alle ruimte het werk van Zumthor in zich op te nemen en de immense schoonheid te ervaren.
Wanneer men oog in oog komt te staan met de kapel, ziet men het kruis op het licht gebogen dak en ook de op zichzelf staande toren. Het is eigenlijk een houten ladder met bovenin twee klokken. Men kan zich niet onttrekken aan het beeld en verhaal van Jacobs Droom zoals dat te lezen valt in Genesis 28:10 – 22.
|
|
|
Men ziet de ronding van de gebogen wanden van de kapel die bekleed zijn met houten “schubben”, die een levendige uitstraling hebben. De houten “schubben” zullen de komende jaren steeds meer verkleuren door het weer en het zonlicht. De zuidkant zal ongetwijfeld zwart worden en het noorden van de kapel zilverkleurig grijs, zoals ook gebeurt met de huizen en schuren in Zwitserland.
Loopt men om de kapel heen, dan ziet men dat de blad- of druppelvormige grondvorm bij de ingang lijkt op de steven van een schip. Via een paar betonnen treden staat men voor de houten geribbelde deur, waarna men via het tuitvormige halletje de kapel binnenkomt. Hier ervaart men warmte en geborgenheid, als ware de kerkruimte de moederschoot van God. Direct valt het prachtige lijnenspel op van de dakdragers en de steunberen, lijnen die doorlopen in het plafond en de bezoekers het beeld geven van een omgekeerde boot.
De stijlvolle lichtgekleurde lindehouten banken doen mee in het ritmische spel van lijnen en vormen. Niets lijkt aan het toeval te zijn overgelaten. De vloer lijkt te zweven op het beton en heeft vanuit het midden een visgraatmotief, hetgeen weer correspondeert met het plafond. Boot en vissen roepen de vele verhalen op van Jezus: Jezus die de discipelen roept hem te volgen, Jezus op het meer, de wonderbaarlijke visvangst enz. Ook verwijst de bootvorm naar ‘het schip der kerk’, het schip als symbool voor de kerk.
Achter het liturgisch centrum valt de zilverkleurige wand op, die maakt dat in samenspel met de hooggeplaatste ramen het invallende licht schitterend gereflecteerd wordt. Ook kun je niet voorbij aan de Maria-icoon. Maria houdt je vast in haar blik.
 |
 |
Het doopvont heeft een plaats achter in de kerk gekregen. Het staat daar verankerd in het beton, als toonbeeld van het sacrament, Gods verbond met de mens.
De Kapel in Sogn Benedetg is een kunstwerk, maar bovenal een indrukwekkende plaats om God te ontmoeten. Dat is ook precies wat Peter Zumthor graag wil bereiken met zijn werk, namelijk dat men op zoek gaat naar de ervaringen die een gebouw wil oproepen.
Video´s:
Website:
Kapel Sogn Benedetg, kerkje door Peter Zumthor en Annalisa Zumthor-Cuorad uit 1985-1988. http://www.galinsky.com/buildings/sbenedetg/index.htm
Carla Bulsing-Barth is oud-docente geschiedenis en heeft een brede belangstelling voor kunst en cultuur. In haar vakanties bezoekt zij graag de kerken die ze op haar wandelingen tegenkomt.