ARTWAY:
OPENING EYES,
HEARTS & MINDS
Volg ons
Boeken
ArtWay boekenlijst 2024
BOEKEN OP HET RAAKVLAK VAN KUNST EN GELOOF 2024
Alfred C. Bronswijk: Het kruis. Biografie van een symbool kunst, traditie, geschiedenis. Utrecht: KokBoekencentrum, 2024. Vergeten verhalen over het kruis. Een verrassende zoektocht naar de geschiedenis van een symbool. In Het kruis neemt theoloog en publicist Alfred C. Bronswijk lezers mee op reis naar de oorsprong van het symbool van het kruis. Het kruis staat nu bekend als het centrale symbool in het christendom, maar dat is niet altijd zo geweest. Dit boek vertelt over de bewogen geschiedenis van het kruis op een ontdekkende manier. Niet alleen over de vele verschijningen in de kunst en de samenleving, maar ook over de theologische gedachten achter al die verschillende uitingen. Het kruis dook echter niet alleen op in een religieuze context, er waren ook politieke bedoelingen. Vaak werd het kruis als symbool misbruikt. Daarom gaat dit boek ook over godsdienstoorlogen en kolonisatie. Paperback, 256 pagina's, € 24,99.
Makoto Fujimura, Kunst + geloof, Een theologie van creatie. Utrecht: Kokboekencentrum Non-Fictie, 2024. In Kunst + Geloof onderzoekt de wereldberoemde Japanse schilder Makoto Fujimura de essentiële rol van creativiteit in het spirituele leven. Na meer dan dertig jaar schilderen en creëren in zijn studio onthult Fujimura hoe zijn artistieke proces theologisch van aard is, doordrenkt van gebed en lof. Hij benadrukt dat creatie een spirituele daad is die ons inzicht verschaft in de diepte van Gods genade. Het boek put uit diverse bronnen, van de Bijbel tot T.S. Eliot en de Japanse Kintsugi-techniek en biedt een unieke kijk op het christelijk geloof. Hardcover, 192 p. €22.99.
TWEE HERUITGAVES – Uitgeverij Parthenon is na het overlijden van de uitgever Freek van der Steen ten einde. Figura Divina had juist daar twee boeken uitgegeven, maar deze zijn nu opnieuw verkrijgbaar.
Amsterdam University Press gaf opnieuw uit: Wessel Stoker, God opnieuw verbeeld, een theologische kunstbeschouwing. Amsterdam University Press, 3e druk, 2024.
Het boek Kunstenaars in Gods spoor, peilingen naar het religieuze en spirituele van kunst in een seculiere wereld, Wessel Stoker & Frank G. Bosman (red.) dat oorspronkelijk uitgegeven was in 2022, is weer verkrijgbaar bij Open Press Tilburg University. Op de website is tevens het boek gratis als pdf te downloaden.
Kees van der Zwaard en Elise Woertman, Het wachtende blauw – Johannes Wickert. Leeuwarden: Uitgeverij Zilt, 2024. Tentoonstellingscatalogus bij het werk van Johannes Wickert in de Janskerk in Utrecht (30 juni-28 juli 2024). In deze catalogus staan de werken van Wickert die bij de expositie te zien zijn. De werken worden toegelicht door Kees van der Zwaard en Elise Woertman. In het werk van Johannes Wickert zien we de hedendaagse mens afgebeeld in een bijbels gekleurde, vaak rauwe werkelijkheid. Omgeven door het wachtende blauw. In zijn zoektocht naar waarachtigheid nodigt Wickert de kijker uit om het eigen bestaan te laten weerspiegelen in de door hem zichtbaar gemaakte essentie. https://uitgeverijzilt.nl/product/het-wachtende-blauw/. € 15,-
Sietske Roorda, PUNT – De beeldende kunst van Annemiek Punt. 2024. Dit kleurrijke kunstboek omvat naast autonome kunstwerken ook schetsen, ideeën en ontwerpen, die het artistieke proces van Annemiek zichtbaar maken. Het laat zien hoe obstakels, uitdagingen en triomfen haar artisticiteit hebben beïnvloed en hoe ze met een uitzonderlijke gedrevenheid altijd haar eigen pad heeft gevolgd. Een artistieke, hardcover uitgave met 200 pagina's full colour afbeeldingen. ISBN: 9789082269574, €55. PUNT - De beeldende kunst van Annemiek Punt - Kunst-Punt
Maartje Punt en Marinus van den Berg, Liever licht. Leeuwarden: Ark Media, 2024. Ieder mens kent angst. Angst beschermt en helpt overleven. Maar wat als je angst een vlucht neemt? In het boek Liever licht word je gegrepen door treffende teksten en illustraties van een bijzonder auteursduo. Maartje Punt (1989) is ervaringsdeskundige op het gebied van angststoornissen en de behandeling daarvan. Marinus van den Berg (1947) is geestelijk verzorger en schrijver. Zij hebben de handen ineen geslagen en laten met deze bundel zien dat angst generatieoverstijgend en universeel is, maar ook dat angst niet het laatste woord heeft. In meer dan vijftig gedichten en illustraties vangen de auteurs de angst en gaan ze hem zelfs voorbij. Maartje Punt is art director en werkt met beeld en tekst. Ze is ervaringsdeskundige en co-auteur van een wetenschappelijk boek over dwangstoornissen. Marinus van den Berg werkte als pastor en geestelijk verzorger. Hij is actief als spreker en publicist over thema’s als zorg, afscheid, rouw en verlies. Zwart wit, gebonden, hardcover, 144 p, €17.99. https://www.kunst-punt.nl/winkel/kunstboeken/liever-licht
Hendrik Jan Tolboom (redactie), Icoon in de steigers. Restauratie van de Domtoren 2016-2024. Zwolle – WBOOKS, 2024. Een eeuw na afronding van de vorige grote restauratie was de Utrechtse Domtoren toe aan groot onderhoud. Wat komt er anno 2024 bij kijken wanneer een grootschalig binnenstedelijk maar vakspecifiek restauratieproject moet worden opgetuigd? Icoon in de steigers doet verslag van de restauratie van de Domtoren, die werd voorbereid vanaf 2016 en uitgevoerd tussen 2020 en 2024. De organisatie van het project, de onderzoeken die zijn gedaan, de plannen die zijn geschreven en de uitvoering van de werkzaamheden vormen de kern van het boek over deze restauratie. Veel werkzaamheden hadden betrekking op het natuursteen aan de toren. Vandaar dat juist dit materiaal, maar ook het steen- en beeldhouwwerk dat hiervan gemaakt is en de herstelwerkzaamheden die eraan werden verricht, uitvoerig de revue passeert. Ook over de restauratie van het glas in lood, de leibedekking en het metselwerk aan de toren wordt verslag gedaan. Alle hoofdstukken zijn geschreven door auteurs die betrokken waren bij de restauratie van dit Utrechtse meesterwerk. € 39,95. Lees meer
Karin Braamhorst: Iconische iconen. Amersfoort: De Vrije Uitgevers, 2024. Iconen zijn al eeuwenlang betekenisvol. Sommige iconen vertellen verhalen die je hoofd doen tollen en sommige brengen je tot intense verstilling. Elk icoon zit vol met lagen, letterlijk van verguldsel en verf en figuurlijk van geschiedenis en symboliek. Ieder icoon verwijst door en geeft richting. Wat betekenen iconen, waarom fascineren ze al eeuwen en wat vertellen ze ons vandaag de dag nog? Specialist Karin Braamhorst neemt steeds een meesterwerk als verteller van verhalen vol geschiedenis, symboliek, filosofie en spirituele betekenis. Zo geeft ze de lezer een breed palet aan perspectieven door de eeuwen heen. Marlies Visser tekent voor de beeldredactie en ontwerp. Dit rijk geïllustreerde boek toont alle facetten van de rijkdom van de iconentraditie. 224 pag., € 34,95.
Georges Duby, De kathedralenbouwers. Gorredijk: Uitgeverij Noordboek, 2024. Het standaardwerk van Georges Duby, nu in de allermooiste full colour-uitgave ooit. De kathedralenbouwers is hét meesterwerk over ontwikkelingen in de middeleeuwse kunst in Europa. In dit alom geprezen boek – hiervoor het eerst in een zeer rijk geïllustreerde editie – schetst de beroemde mediëvist Georges Duby een rijk cultuurhistorisch portret van een complex en schitterend tijdperk. Hij voert zijn lezers langs romaanse kloosters uit de tijd dat monniken het middelpunt van het culturele en geestelijke leven vormden, via de majestueuze kathedralen uit de gotiek, naar de profane veertiende-eeuwse paleizen. Op beeldende wijze beschrijft hij allerlei kunstuitingen; van koninklijke graven in de kathedraal van Saint-Denis tot de schitterende glas-in-loodramen van Chartres, de fresco’s van Giotto en de sterrenmantel van Hendrik de Tweede. Alle kunstwerken blijken sleutel tot een beter begrip van de sociologische omstandigheden en de mentaliteit van de middeleeuwer. GEORGES DUBY (1919-1996) behoort tot de meest invloedrijke historici en middeleeuwenkenners van de twintigste eeuw en was vanaf de jaren zeventig tot aan zijn overlijden een van de prominentste Franse intellectuelen. Hardcover, 440 p., € 49,90.
Dorien Tamis e.a., De Zeven Hoofdzonden in Bruegels tijd. Zwolle: Waanders, 2024. Hoe verbeeld je de zonde, het slechte en het dwaze in de mens? Religieuze en politieke spanningen en zelfs het weer – we spreken over het dieptepunt van de kleine IJstijd – werkten eraan mee dat er in de lange zestiende eeuw in de Nederlanden en directe contreien een hausse aan voorstellingen van de Zeven Hoofdzonden werd gemaakt. In deze publicatie worden in vier toegankelijk geschreven essays verschillende kanten van de beeldtraditie van de Zeven Hoofdzonden belicht, met de vermaarde gelijknamige prentreeks ontworpen door Pieter Bruegel de Oude in het middelpunt. In een vijfde literair essay wordt Bruegels zestiende eeuw tot leven gebracht, gebaseerd op een reisverslag en waargebeurde serie moorden. Gebonden, 160 p., €29,95.
Leonore van Sloten en Frans Blom, Regie: Rembrandt | Rembrandt en de wereld van theater. Zwolle: WBooks, 2024. Rembrandt was een meesterlijke verhalenverteller, niet in woorden maar in beeld. Hiervoor gebruikte hij technieken die ook in het theater werden ingezet, zoals gezichtsuitdrukkingen, gebaren, belichting, kostuums en attributen. En hij ging op zoek naar het moment waarop de spanning te snijden is: de ultieme suspense. Ga in het boek Regie: Rembrandt met Rembrandt naar het theater in de belangrijkste stad van zijn tijd, Amsterdam. Lees over het straattheater, de herfstkermis en de Amsterdamse Schouwburg die in 1638 de deuren opende, en ontdek hoe schilders en theatermakers elkaar inspireerden in de zeventiende eeuw. In dit boek komt de bruisende theaterwereld in zeventiende-eeuws Amsterdam tot leven en worden enkele personen op Rembrandts schilderijen geïdentificeerd als destijds ‘wereldberoemde’ acteurs. En voor de eerste keer wordt Rembrandts rol als regisseur van zijn kunstwerken in de schijnwerpers gezet. Klik hier voor het inkijkexemplaar. € 29,95.
Nathalie Maciesza en Epco Runia, Rembrandt & de wereld. Amsterdam: Rembrandthuis, 2024. Bij de tentoonstelling Rembrandt & de wereld verscheen een mooi vormgegeven publicatie waarin alle tentoongestelde etsen worden omschreven. De publicatie is de tweede in een thematische serie over Rembrandts etsen uit de collectie van Museum Rembrandthuis. De publicaties Rembrandt & de liefde en Rembrandt & de wereld zijn los en als cadeausetje verkrijgbaar. Tekst en redactie zijn van Nathalie Maciesza en Epco Runia, beiden verbonden aan het museum. De publicatie Rembrandt & de wereld is mogelijk gemaakt dankzij genereuze steun van Zadelhoff Cultuurfonds. €14,95. https://webshop.rembrandthuis.nl/nl/boeken/boeken/
Ilja Veldman met een bijdrage van Mireille te Marvelde en Jessica Roeders, Maarten van Heemskerck 1498-1574. Zwolle – Wbooks, 2024. Maarten van Heemskerck (1498-1574) is een van de belangrijkste Noord-Nederlandse kunstenaars uit de zestiende eeuw. Zijn vroegste schilderijen getuigen al van een meesterlijke creativiteit en originaliteit. Een verblijf in Rome in 1532-1536/1537 is bepalend voor Heemskercks verdere loopbaan. De antieke kunst en de meesterwerken van Italiaanse kunstenaars als Michelangelo en Rafaël die hij daar ziet, maken diepe indruk op hem. Zijn stijl en thematiek veranderen daardoor radicaal. Na terugkeer in Haarlem in 1537 ontwikkelt Heemskerck zich tot de beste vertegenwoordiger van de renaissance in de noordelijke Nederlanden. In dit boek worden voor de eerste keer zijn leven en werk in samenhang beschreven en gezet tegen de achtergrond van maatschappelijke omstandigheden en historische gebeurtenissen. De schilder leeft in een woelige tijd. De Beeldenstorm en de opstand tegen het Spaanse regime maken in de noordelijke Nederlanden een eind aan de traditionele kunst voor kerken en kloosters, terwijl de gegoede burgerij de nieuwe doelgroep wordt. Dankzij Heemskerck komt ook de prentkunst tot bloei als een nieuw artistiek medium voor bredere lagen van de bevolking. Dit nieuwe, rijk geïllustreerde standaardwerk bevat tal van nieuwe vondsten en inzichten. Circa 320 afbeeldingen in kleur en zwart-wit. Introprijs tot 20 januari 2025: €39,95. Maarten van Heemskerck 1498-1574 • WBOOKS
Quirine van der Meer Mohr e.a., LIBERTÉ! Ary Scheffer en de Franse Romantiek. Zwolle: Waanders, 2024. Dit boek neemt u mee naar het roerige Parijs in de eerste helft van de negentiende eeuw, een tijd van politieke onrust en culturele bloei. Kunstenaars zetten hun penselen in als wapens of klommen zelf op de barricades. Zo ook de Nederlandse Ary Scheffer, die al snel een van de beroemdste schilders van Frankrijk werd. Samen met Franse kunstenaars als Eugène Delacroix en Théodore Géricault streed hij voor vrijheid en gelijkheid; de idealen van de Franse Revolutie van 1789. Het individu en het gevoel kwamen centraal te staan. Op hun beurt ontketenden de romantici daarmee een artistieke revolutie. In dit boek wordt voor het eerst uitvoerig aandacht besteed aan de positie van Ary Scheffer binnen de schilderkunst van de Franse Romantiek. Naast een aantal kunsthistorische essays van experts uit Nederland en Frankrijk reflecteert filosoof Maarten Doorman op de betekenis van de Romantiek vandaag de dag. Ook bevat dit boek een prachtig overzicht van werken van Ary Scheffer en zijn Franse tijdgenoten. Paperback, 208 p., €35,00.
Rudi Ekkart, Claire van den Donk, Johann Georg Schwartze | Uit de schaduw van zijn dochter. Zwolle – Wbooks, 2024. Een herontdekking van een van de beste Nederlandse portrettisten. Johann Georg Schwartze (1814-1874) is tegenwoordig nog vrijwel uitsluitend bekend als de leermeester van zijn dochter, de vermaarde schilderes Thérèse Schwartze. Dat is zeker ten onrechte, want hij was een van de beste Nederlandse portretschilders van de negentiende eeuw. Geboren in Amsterdam als zoon van een Duitse immigrant en een half-Duitse en half-Nederlandse moeder, ging hij op vijfjarige leeftijd met het ouderlijk gezin naar de Verenigde Staten. In 1838 keerde hij terug naar Europa om een kunstenaarsopleiding te volgen in Düsseldorf. In Amsterdam maakte hij carrière als schilder van portretten en tevens als schilder van historiestukken. Naar verluidt zijn veel van zijn historiestukken verkocht naar de Verenigde Staten, terwijl zijn meest ambitieuze werk op dit gebied tijdens een scheepstransport naar Amerika ten onder ging. Maar we kennen nog wel een flink aantal van zijn portretten, die verspreid zijn over musea en particuliere verzamelingen. Gebonden, afbeeldingen in kleur, €24,95.
Anneke de Vries (red.), Belle de Rode, Mariëtta Jansen, Hoe Van Gogh naar Groningen kwam. Zwolle: Wbooks, 2024. Over eigenzinnige Groningers en ondernemende studenten die de moderne kunst naar het Noorden brachten. Vincent van Gogh is zelf nooit in Groningen geweest, maar zijn werk wel: al in 1896, zes jaar na zijn overlijden, zijn er 128 schilderijen en tekeningen te zien in het dan pas geopende Groninger Museum. Het is de grootste Van Gogh-tentoonstelling tot dan toe. Dit boek vertelt het verhaal van die tentoonstelling in woord en beeld. De organisatoren van de toenmalige tentoonstelling, een groep studenten van de Rijksuniversiteit Groningen, ontmoeten elkaar in een periode waarin de bloei van de wetenschap en de groei van de stad hand in hand gaan. De relatie tussen de studenten, hun hoogleraren en toonaangevende kunstenaars van dat moment krijgt uitgebreide aandacht. Niet alleen Van Gogh is in deze jaren namelijk het onderwerp van een expositie: de studenten (onder wie de later zo beroemde cultuurhistoricus Johan Huizinga) presenteren tussen 1895 en 1897 ook werk van hedendaagse kunstenaars als Theo van Hoytema, Johan Thorn Prikker en Jan Toorop, die hoogstpersoonlijk naar Groningen komt en er dineert met studenten en hoogleraren. In zijn kielzog volgt de Haagse kunstpedagoog H.P. Bremmer: vooraanstaande Groningers gaan bij hem op cursus in de villa van de psycholoog prof. Gerard Heymans en beginnen kunst te verzamelen – waaronder werk van Van Gogh. In samenwerking met Groninger Museum, illustraties 240 kleur & zwart-wit, €29,95.
Angela Lampe, Kandinsky | Pionier van de abstracte kunst. Zwolle: Wbooks in samenwerking met H'ART Museum Amsterdam & Centre Pompidou, 2024. Wassily Kandinsky (Moskou 1866-Parijs 1944) is van niet te onderschatten betekenis geweest voor de kunst. Zijn ontwikkeling verliep van figuratief, bijna impressionistisch werk, naar een organische, hybride vormentaal. Dit boek laat de artistieke weg van de Russisch-Franse kunstenaar zien. Hij was een van de pioniers van de abstracte kunst die de kunstwereld op zijn kop zette. Kandinsky werd geboren in tsaristisch Rusland, vestigde naam als leraar aan het vermaarde Bauhaus in Duitsland, ontvluchtte het fascisme en kwam terecht in Frankrijk waar hij tot Fransman werd genaturaliseerd. Oorlogen, crises en revoluties hadden hun beslag op de kunstenaar. Zijn onwaarschijnlijke levensverhaal is terug te zien in de rijkdom van zijn kunst. Dat er zoveel van hem bewaard bleef, is te danken aan zijn weduwe Nina. Zij schonk kunst en archiefstukken aan de Franse staat. Daar kwamen ze terecht in Centre Pompidou, een van de grootste musea voor moderne en hedendaagse kunst ter wereld. 144 pag., circa 100 afbeeldingen in kleur en zwart-wit, paperback met flappen. €29,95.
Lieke Wijnia and James Biel ed., Museums as Ritual Sites. Civilizing Rituals Reconsidered critically examines the assumption that museums inherently function as ritual sites and, in turn, are poised to exert influence on cultural and societal change. Bringing together a diverse, international group of interdisciplinary scholars and curators, the volume celebrates and critically engages with Carol Duncan’s seminal work, Civilizing Rituals (1995). Presenting a wide-ranging exploration of how museums function as liminal zones in broader societal contexts, the book discusses major topics identified as functioning at the heart of the above-mentioned paradigm shift: diversity and inclusion, consumption, religion, and tradition. These topics are studied through the lens of their ritual implications in museum practice. Presenting case studies on ethnographic, art, history, community, and memorial practices in museums, the book reflects the diversity of the contemporary international museum field. As such, the volume presents a critical and updated revision of the ritual perspective on museums – both as it was presented by Duncan and as it has since been developed in the field of museum studies. Museums as Ritual Sites. Civilizing Rituals Reconsidered is essential reading for academics and students working in museum studies, heritage studies, cultural anthropology, religious studies, and ritual studies.
Scott James, De zaaier. Utrecht: KokBoekencentrum Non-Fictie, 2024. De Zaaier van Scott James is een prachtig geïllustreerd cadeauboek voor jong en oud dat Gods creativiteit viert. Een poëtische vertelling aan de hand van het centrale personage: de Zaaier. Vanaf de schepping tot het uiteindelijke herstel schetst de Bijbel een levendig beeld van God als tuinman: Hij zaait zaden, plant tuinen en brengt leven door kracht van zijn woord. Met fraaie illustraties van Steven Crotts en vertaald door ‘Droominee’ Rik Zutphen. Hardback, 40 p., € 14,99. Lees meer